۞يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَهِلَّةِۖ قُلۡ هِيَ مَوَٰقِيتُ لِلنَّاسِ وَٱلۡحَجِّۗ وَلَيۡسَ ٱلۡبِرُّ بِأَن تَأۡتُواْ ٱلۡبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنِ ٱتَّقَىٰۗ وَأۡتُواْ ٱلۡبُيُوتَ مِنۡ أَبۡوَٰبِهَاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ١٨٩
189. Sizdan hilol haqida so'rashadi. "Ular insonlar uchun va haj uchun vaqt o'lchovidir", deng. Uylaringizning orqa tarafidan kelishingiz yaxshilik emas, yaxshilik taqvodorlikdadir. Uylarga eshiklaringizdan kiringlar va Allohdan qo'rqinglar, shundagina najot topasizlar.
Oyati karimadagi "hilol" yangi chiqqan oy ma'nosida. Alloh taolo oyni O'zi bilgan qonun va hikmat bilan, kechalari nur sochib, yoritib turishi, bandalarning yillar va vaqt sanog'ini bexato bilib yurishlari uchun yaratgan. Bu haqda bir necha hadislar ham bor: Husayn ibn Horis roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: "Makka amiri xutba qilib: "Rasululloh bizlarga ibodatlarni oyni ko'rib ado etishni... amr qilganlar", dedi" (Abu Dovud, Doriqutniy rivoyati); Ibn Umar roziyallohu anhumodan qilingan rivoyatda: "Oyni ko'rib ro'za tutinglar va uni ko'rib ochinglar", deganlar (Termiziy rivoyati). Hilol (yangi chiqqan o'roq shaklidagi oy) surati musulmon o'lkalarda dinlari ramzi sifatida ishlatiladi.
O'tmishdagi arablar ehromga kirganidan keyin yana uylariga kirmoqchi bo'lishsa, darvozadan emas, tomdan tushishar yo uyining orqa tomonini teshib, o'sha erdan kirishar edi. Ular bu narsani yaxshi amal, deb e'tiqod qilishardi. Baro ibn Ozib roziyallohu anhu rivoyat qiladi: "Arablar johiliyat davrida ehrom bog'lashsa, uylariga tomdan oshib tushishar edi. Keyin Alloh taolo yuqoridagi oyatini nozil qildi" (Buxoriy rivoyati). Alloh taolo bu oyati karimada mazkur e'tiqodning ma'nisizligini bildirib, yaxshilik faqat O'ziga taqvo qilish bilan bo'lishini zikr etmoqda.
Bugun, 15 noyabr kuni "Bag‘rikenglik haftaligi" doirasida "O‘zbekiston – bag‘rikeng diyor" mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyaning ochilish marosimi bo‘lib o‘tdi.
Anjumanda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti maslahatchisi Ruslanbek Davletov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari, Din ishlari bo‘yicha qo‘mitasi raisi Sodiqjon Toshboyev, Inson huquqlari bo‘yicha Milliy markaz direktori akademik Akmal Saidov qatnashdi. Shuningdek, xorijiy mutaxassislar, diplomatik korpus vakillari, dinshunos-ekspertlar, islomshunoslar, shuningdek, jamoat tashkilotlari, fuqarolik jamiyati institutlari, diniy konfessiya yetakchilari va milliy madaniy markazlar vakillari, professor-o‘qituvchilar va talaba yoshlar ishtirok etdi.
So‘zga chiqqan notiqlar tomonidan turli madaniyat va din vakillariga hurmat bilan munosabatda bo‘lish, ular o‘rtasida do‘stlik, hamjihatlik va bag‘rikenglik muhitini mustahkamlashda O‘zbekiston tajribasi yuksak e’tirof etildi. Ko‘p millatli xalqimiz qadimdan bag‘rikenglik va mehmondo‘stlik fazilatlari bilan tanilgani, qaysi jamiyatda ahil-inoqlik mustahkam qaror topgan bo‘lsa, o‘sha jamiyatda o‘zaro hurmat va do‘stona munosabatlar rivojlanishi, insonlar tinch va osoyishta hayot kechirishini alohida ta’kidladilar.
Ochilish marosimidan so‘ng konferensiya o‘z ishini uchta sho‘bada davom ettirdi. Har bir sho‘bada diniy bag‘rikenglik, ijtimoiy barqarorlik, ta’lim va ma’naviy-ma’rifiy jarayonlarga oid dolzarb mavzular atroflicha muhokama qilinmoqda.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati