Dinimiz ta'limotiga ko'ra, kishilar o'zaro do'stlik va totuvlikka buyuriladi. Odamlarning bir-birlariga nisbatan gina-kudurat saqlashi, dushmanlik qilishi va g'iybat-bo'hton uyushtirishi qattiq qoralanadi.
Alloh taolo Hujurot surasi 12-oyatida bandalarini bunday ogohlantiradi: “Ey iymon keltirganlar! Ko'p gumonlardan chetda bo'linglar, chunki ba'zi gumonlar gunohdir. Josuslik qilmanglar. Ba'zilaringiz ba'zilaringizni g'iybat qilmasin. Sizlardan birortangiz o'lgan birodarining go'shtini eyishni yaxshi ko'radimi? Ha, yomon ko'rasizlar. Allohdan qo'rqinglar! Albatta, Alloh tavbani ko'plab qabul qiluvchidir, rahmlidir”.
Demak, biror kishi haqida badgumonda bo'lish, u to'g'rida har xil shubhaga borish yaxshi emas. Balki u chindan ham yaxshi insondir. Agar shunday bo'lib chiqsa, gumonlanuvchi o'ziga gunoh orttirgan bo'ladi. Shu boisdan ham “Ko'p gumonlardan chetda bo'linglar...” deyilmoqda.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy alayhissalom: “Zinhor va zinhor badgumon bo'lmanglar, chunki badgumonlik so'zning eng yolg'onidir”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Afsuski, yon-atrofimizdagi, har kuni ko'rib-bilib yurgan, birga ishlaydigan, o'qiydigan birodarimizdan ham gumonlanamiz. Ko'nglimizga har xil shubhalar oralaydi. Yoki bo'lmasa, uchinchi bir odamning gapiga kirib, u haqdagi fikrimizni o'zgartiramiz. Illo, bularning barchasining zamirida yolg'on, josuslik bor. Shuning uchun ham kishi bunday illatlardan uzoqroq bo'lishi kerak ekan.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy sollallohu alayhi va sallamdan kishilar: “Ey Allohning Rasuli, g'iybat nima?” deb so'rashdi. Rasuli Akram alayhissolatu va ssalom: “Birodaringni o'ziga yoqmagan narsa bilan eslashing”, dedilar. Shunda: “Birodarimda men aytgan narsa bo'lsa-chi, bunga nima deysiz?” deyishdi. Nabiy alayhissalom: “Agar aytganing unda bo'lsa, g'iybat qilgan bo'lasan, ammo bo'lmasa, bo'hton qilgan bo'lasan”, deb javob qildi (Imom Abu Dovud rivoyati).
Birovni g'iybat qilish – og'ir gunoh. Bu haqda oyati karimada ham aniq misol keltirilgan. Shu ma'noda kishi hech kimni g'iybat qilmasligi, aks holda, buning uchun Alloh taoloning huzurida javobgarlik borligini unutmasligi lozim.
Oysha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Men Nabiy sollallohu alayhi va sallamga Safiyaning sifatlari mana bular, deb sanadim. Shunda Nabiy sollallohu alayhi va sallam: “Dengiz suviga qo'shsa, uni ham buzadigan so'z aytding”, dedilar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Ya'ni, g'iybat shu qadar nopok narsaki, uni hatto dengizga solsa, uning hidini ham, ta'mini ham buzadi. Shuning uchun musulmon kishi o'zini g'iybatdan tiyishi bilan birga o'zgalarni ham bu illatdan qaytarishi joizdir. Bu esa unga ko'plab ajr-savoblar yozilishiga noil bo'ladi.
Hulosa o'rnida aytishimiz lozimki, g'iybat og'ir gunohdir. Shu bilan birga, u ikki insonning munosabatlariga raxna soladi. Ikkisini bir-biriga yov qilib, yuzko'rmas bo'lib ketishiga sabab bo'ladi.
Shahobiddin PARPIYeV,
Asaka tumanidagi “Muhammadsolih” masjidi imom-xatibi
Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi axborot xizmati O‘zAga ma’lum qilishicha, qo‘mita O‘zbekistonning ushbu obyektni asrash bo‘yicha sa’y harakatlarini yuqori baholab, YUNЕSKO Butunjahon merosi markazi hamda IKOMOS (Yodgorliklar va diqqatga sazovor maskanlarni asrash bo‘yicha xalqaro kengash) bilan samarali hamkorlik muhimligini alohida qayd etdi.
Kelgusi bosqich sifatida O‘zbekistonga takroriy nominatsiyani tayyorlash uchun uch yil muddat berildi. Unda Shahrisabzning siyosiy, madaniy va diniy markaz sifatidagi betakror tarixiy rolini aks ettiruvchi temuriylar davri me’moriy merosiga alohida urg‘u qaratiladi.
Shaharning tarixiy qismi bufer hudud sifatida belgilanishi rejalashtirilgan, bu uning madaniy qiymatini yanada samarali asrash imkonini beradi. Mazkur qaror xalqaro hamkorlik doirasida olib borilgan tizimli va ochiq muloqotlar natijasi bo‘ldi.
Anjumanda O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi raisi Gayane Umerova boshchiligidagi delegatsiya ishtirok etib, YUNЕSKO, IKOMOS va barcha xalqaro hamkorlarga bildirilgan ishonch va ko‘rsatilgan qo‘llab-quvvatlov uchun minnatdorlik bildirgan.
Behruz XUDOYBЕRDIYEV,
O‘zA