Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Iyul, 2025   |   19 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:21
Quyosh
05:02
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:59
Xufton
21:33
Bismillah
14 Iyul, 2025, 19 Muharram, 1447

Bir hadis sharhi: "Zarar etkaza olmaydilar"

23.10.2023   1620   5 min.
Bir hadis sharhi:

Muoviya roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Alloh kimga yaxshilikni iroda qilsa, uni dinda faqih qilib qo'yadi. Albatta, men taqsimlovchiman, xolos, Alloh beradi. Albatta, bu ummat Allohning ishi (qiyomat) kelguncha Allohning amrida qoim bo'ladi. Ularga xilof qilganlar zarar etkaza olmaydi", dedilar (To'rtovlari rivoyat rivoyat qilganlar).

"Alloh kimga yaxshilikni iroda qilsa, uni dinda faqih qilib qo'yadi". Demak, din ta'limotlarini yaxshi tushunadigan bo'lish banda uchun katta baxt-saodat, unga Alloh taolo yaxshilikni iroda qilganining alomatidir. Demak, diniy ilmni bandaga Alloh taoloning O'zi beradi.

"Albatta, men taqsimlovchiman, xolos, Alloh beradi". Bundan, men Alloh bergan ilmni etkazaman, xolos. Haqiqiy beruvchi Allohning O'zi, deganlari tushuniladi.

"Albatta, bu ummat Allohning ishi (qiyomat) kelguncha Allohning amrida qoim bo'ladi. Ularga xilof qilganlar zarar etkaza olmaydi".

Darhaqiqat, bu ulkan bashorat, musulmon ummati qiyomat qoim bo'lguncha Allohning amrini tutib turishi haqidagi ta'kidli xabardir. Ehtimol, barcha musulmonlar Allohning amrini birdek tutmaslar. Qaysidir davrda ba'zilari va qaysidir davrda ko'pchiliklari Allohning amrini tutmaslar. Ammo Islom ummati ichida Allohning amrini doimo tutuvchilar qiyomatgacha bo'lishi aniq. Shu bilan birga, Islom ummatiga xilof qiluvchilar bo'lishi ham aniq. Eng muhimi, xilof qiluvchilar Islom ummatiga zarar etkaza olmaydilar.

Bu bashorat Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning mo''jizalari ekanligi ham ochiq-oydin ko'rinib turibdi. U zotdan boshqa odam bu gapni Islom ummati zaif bo'lib turgan paytda ayta olmas edi. Bir ming to'rt yuz yildan ortiq muddatli tajriba Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning ushbu bashoratlarini tasdiqlab kelmoqda.

Arab mushriklari avval boshdayoq ahd va kuchlarini bir qilib, Islom va musulmonlarni er yuzidan supurib tashlashga qattiq harakat qildilar. Barcha dalolatlar, barcha o'lchovlar musulmonlarning mag'lubiyatidan darak berar edi. Lekin Allohning tadbiri ila oz sonli kuchsiz musulmonlar g'olib, ko'p sonli kuchli mushriklar mag'lub bo'ldilar. O'sha vaqtda dunyoni so'rab turgan Rum va Fors imperiyalari yosh Islom davlatini er yuzidan supurib tashlashning payiga tushdilar. Oqibati nima bilan tugagani hammaga ma'lum. Mazkur ikki kuchli saltanat qulab, ular egallab turgan erlardagi mazlum insonlar Islom adolatidan bahramand bo'ldilar. Undan keyin ham turli kuchlar, tuzumlar Islomga va musumonlarga zarar etkazishga urinib ko'rdilar. Bu urushlarning ko'pchiligida inson o'lchovi bo'yicha, Islom dushmanlari o'z maqsadlariga erishishlari aniq edi. Kuchlar teng emas, sharoitlar boshqacha edi. Har safar, endi Islomga qarshi hal qiluvchi zarba berildi, deb gumon qilinar edi. Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning ushbu bashoratlaridan bexabar musulmonlar ham noumid bo'lar edilar. Lekin har safar dushmanlarning Islom ummatiga qarshi qilgan harakatlari chippakka chiqaverdi, Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning bashoratlari tasdiq topaverdi.

Ushbu hadisi sharifdan oladigan foydalarimiz:

1. Islomni yaxshi anglab, faqih bo'lishga targ'ib.

2. Islomda faqih bo'lish – Allohning yaxshiligi ekanligi.

3. Islom ummati qiyomatgacha Allohning amrida qoim bo'lishi.

4. Islom ummatiga hech kim zarar etkaza olmasligi.

Hozirgi hayotimizda bu hadisi sharif hikmatiga juda muhtojmiz.

Nima uchun ichimizda dinimiz hukmlarini daqiq tushunuvchi kishilarimiz yo'q darajada?

Nima uchun oramizda Alloh taolo yaxshilikni iroda qilgan odamlar yo'q darajada?

Yoki biz uchun Alloh yaxshilikni iroda qilishining keragi yo'qmi?

Yoki Islom ahkomlarini daqiq va aniq tushunishning zarurati yo'qmi?

Bu chidab bo'lmaydigan darajadagi achinarli holdir. Agar biz o'zimizni musulmon hisoblasak, Allohdan, qiyomat kunidan umidvor bo'lsak, Islomni yaxshi tushunishga harakat qilmog'imiz lozim. Alloh taolo yaxshilikka iroda qilgan kishilardan bo'lishga urinmog'imiz lozim.

"Hadis va hayot" kitobi asosida tayyorlandi.

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Majburlab erga berish durustmi?

11.07.2025   3742   1 min.
Majburlab erga berish durustmi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Savol: Ota-onam meni majburlab erga bermoqchi, bola bilan ko‘rishdim va ko‘nglim g‘ash bo‘lib qoldi. Keyin istixora o‘qishni boshladim va baribir ko‘nglim yumshamadi. Uydagilarga tushuntirdim, lekin meni eshitishmayapti. Men qanday yo‘l tutsam bo‘ladi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xotin-qizlarni majburlab erga berishdan man qilingan. Zero, nikoh ikki tomonning roziligi bilan tuziladi. Juvon bo‘lsa, u bilan ochiqcha gaplashiladi, bokira bo‘lsa, undan izn so‘raladi. Bokira (rozilik alomatlari bilan) sukut qilsa, bu uning nikohga izn bergani bo‘ladi.

Barcha fiqhiy manbalarimizda kelin va kuyov o‘z roziligini bildirishi (iyjob va qabul) nikohning asosiy rukni ekani bayon qilingan. Kelin-kuyovdan biri nikohga rozi bo‘lmasa, nikoh durust bo‘lmaydi.

Ota-onaning vazifasi esa farzandini boylik, mansab yoki boshqa g‘arazlar sababli ko‘r-ko‘rona uylanish yoki erga tegishga majburlash emas. Balki farzandiga juft bo‘layotgan yigit yo qizning diyonati, xulq-odobiga va kasb-hunariga e’tibor qilishdir.

O‘z o‘rnida turmush qurayotgan farzand ham ota-onasining tavsiyalari o‘rinli bo‘lsa, qabul qilishi, qaysarlik qilmay ularning hayotiy tajribalaridan foydalanishi kerak.

Xotin-qizlarni majburlab erga berish holatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalomning ayolga nikoh yo ajralishni tanlash ixtiyorini berganlari ma’lum. Hatto bir holatda qiz kambag‘al yigitni, ota-ona esa boy yigitni tanlaganida, u zot qizning ixtiyorini ustun qo‘yib: 


لم ير للمتحابين مثل النكاح
«Bir-birini yaxshi ko‘rganlar uchun nikohdan yaxshisi yo‘qdir", dedilar (Imom Ibn Moja rivoyati). Vallohu a’lam"

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.