Namozni o'z vaqtida o'qish farz va lozimdir. Vaqti kirmasdan o'qilgan namozlar hisobga o'tmaydi. Vaqtida o'qishga ulgurilmagan namozlarning qazosi o'qiladi.
Aliy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam u kishiga: «Ey Aliy, uch narsani ortga surmagin. Namozni vaqti kirganda, janozani hozir bo'lganda va ersiz ayol tengini topganda», dedilar»
Imom Termiziy rivoyat qilgan.
Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Namozning avvalgi vaqti Allohning roziligidir. Oxirgi vaqti Allohning afvidir», dedilar» (Imom Termiziy rivoyat qilgan).
Alloh taolo farz qilgan namozlarning o'qish vaqti quyidagi paytlarda bo'ladi:
1. Bomdod namozining vaqti – subhi sodiqdan (chin tong otgandan) kun chiqqunchadir.
2. Peshin namozining vaqti – quyosh zavolga (og'ishga) ketganidan so'ng to narsalarning soyasi quyosh tikkaga kelgan paytdagi soyasidan tashqari o'z uzunligiga nisbatan ikki baravar ortguniga qadar.
3. Asr namozining vaqti – har bir narsaning soyasi quyosh tikkaga kelgan paytdagi soyasidan tashqari o'ziga nisbatan ikki baravar ortganidan boshlab quyosh botgunchadir.
4. Shom namozining vaqti – kun botgan paytdan boshlab kunbotar tomonda shafaq (qizg'ish nurlar) g'oyib bo'lgunchadir.
5. Hufton namozining vaqti – shafaq batamom yo'qolgandan keyin kiradi.
Vitr namozi vaqti esa xufton o'qilgandan keyingina kiradi. Hufton va vitr namozlarini subhi sodiqqacha o'qisa bo'ladi.
Bomdod namozini tong yorishganda o'qish mustahab, a'loroqdir. Soat bo'yicha hisoblansa, bomdodni kun chiqishidan 40 daqiqacha ilgari o'qish mustahab vaqtiga muvofiq bo'ladi.
Peshin namozini yoz faslida biroz kechiktirib, qish faslida esa vaqti kirishi bilan o'qish mustahabdir.
Asr namozini quyosh tig'ini o'zgartirmay, nursiz holatga kirishidan oldinroq o'qish mustahabdir.
Shom namozini doimo quyosh botishi bilan o'qish mustahabdir.
Hufton namozini kechaning uchdan birining oxirida o'qish afzal va nihoyatda a'lo bo'ladi. Vitr namozini esa tun oxirida uyg'onishga qodir bo'lgan kishilar subh oldidan o'qisalar, mustahab amal qilgan bo'lishadi.
Havo bulutli kunlarda asr va xufton namozlarini avvalgi vaqtlarida o'qish hamda bomdod, peshin, shom namozlarini esa (vaqti kirgani ma'lum bo'lmasa) biroz kechiktirib o'qish maqsadga muvofiqdir.
Quyidagi vaqtlarda namoz o'qish, tilovat sajdasi qilish, janoza namozi o'qish joiz emas (mumkin emas):
– kun chiqayotgan paytda;
– kun qiyom (tikka)ga kelganida;
– kun botish chog'ida;
Bu paytlarda namoz o'qish, Qur'oni Karimdan sajda oyati o'qilganda sajda qilish, janoza namozini shu vaqtga to'g'rilab o'qish mumkin emas. Ammo shu kungi asr namozi kun botayotgan bo'lsa ham ado etilaveradi.
Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Menga eng rozi bo'lingan kishilar guvohlik berdilar. Ularning ichida eng rozi bo'lingani Umardir. «Albatta, Nabiy sollallohu alayhi vasallam bomdod namozidan keyin to quyosh chiqquncha va asrdan keyin (quyosh) botguncha namoz o'qishdan qaytarganlar», dedi»
Imom Buxoriy, Muslim, Abu Dovud, Termiziy va Nasoiy rivoyat qilishgan.
Nafl (ixtiyoriy) namozlarni imom xutba o'qish uchun minbarga chiqqanida, subhi sodiqdan kun chiqqunicha, asrni o'qigan kishi shom namozini o'qiguncha ado etishi makruhdir, ya'ni joiz emas.
azon.uz
Nur tarqatuvchi sahifalar: Islom markazida noyob qo‘lyozmalar jamlanmoqda
Turkiy dunyodan Movarounnahrgacha bo‘lgan Qur’onlar
O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muzeyi ekspozitsiyasining Qur’on zali bo‘limida yuksak ilmiy va ma’naviy ahamiyatga ega “114 Qur’on” loyihasi amalga oshirilmoqda. Loyihaning asosiy maqsadi — dunyo muzeylari va arxivlarida saqlanayotgan, O‘zbekiston tarixiy merosiga aloqador Qur’on qo‘lyozmalarini saralab olib, ularni keng jamoatchilikka taqdim etishdir.
Yaqinda Markazda bo‘lib o‘tgan ilmiy kengash yig‘ilishida Istanbul universiteti professori Emek Ushenmez ushbu loyiha bo‘yicha keng qamrovli taqdimot o‘tkazdi. U o‘z ma’ruzasida tayyorlanayotgan albom haqida atroflicha ma’lumot berib o‘tdi.
Albom “Kirish” qismi va to‘rt asosiy bo‘limdan tashkil topib, VII asrdan XX asrgacha bo‘lgan davrda yaratilgan Qur’on qo‘lyozmalarini qamrab oladi. Bu asarlar orasida Usmon mus'hafi, Katta Langar Qur’oni, Moviy Qur’on kabi jahon miqyosida tan olingan nusxalar bilan bir qatorda, Somoniylar, G‘aznaviylar, Temuriylar va boshqa sulolalarga tegishli nodir sahifalar ham o‘rin olgan.
Albomda har bir qo‘lyozmaning tilla suvi bilan bezatilgan ikki sahifasi faksimile shaklida taqdim etiladi. Bu sahifalar orqali Qur’oni karimning to‘liq vizual manzarasini yaratish ko‘zda tutilgan. Hozirda 103 ta qo‘lyozma sahifalanib, albomning 90 foizi tayyor holga keltirilgan. Qolgan 11 ta qo‘lyozma yaqin kunlarda to‘liq yakunlanishi kutilmoqda.
Ayni paytda, albomda Amir Temur nabirasi Muhammad Sultonning qizi Shodmulk xotun tomonidan 1467 yilda ko‘chirilgan Qur’on nusxasi hamda Qo‘qon xoni Amir Umarxon tomonidan Usmoniylar sultoni Mahmud II ga tuhfa etilgan nusxa ham o‘rin olishi rejalashtirilgan. Shuningdek, 1318 yilda Oltin O‘rda xoni O‘zbekxonga bag‘ishlab tilla varaqda yozilgan, 700 yillik tarixga ega Qur’on sahifalari ham loyihaning eng muhim qismlaridan biri sifatida taqdim etilishi ta’kidlandi.
Yig‘ilishda ekspozitsiya uchun mo‘ljallangan Qur’on nusxalari davriy asosda joylashtirilishi ma’lum qilindi.
Albomning umumiy hajmi 500 sahifaga yaqin bo‘lib, O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazining Qur’on zali bo‘limida ushbu meros dunyo tamadduni tarixi va ma’naviy ulkan boyligini jonli tarzda namoyon etadi.
Shuningdek, yig‘ilishda mazkur loyihaning muqova dizayni ham taqdim etildi. Ushbu muqova o‘zining shakli, bezagi va estetik yechimi bilan Ka’baning tashqi ko‘rinishini eslatishi qayd etildi. Kengash a’zolari bu taklifni ma’qullashdi.