Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyun, 2025   |   12 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:36
Shom
19:58
Xufton
21:35
Bismillah
08 Iyun, 2025, 12 Zulhijja, 1446

Namoz o'qish mumkin va mumkin bo'lmagan vaqtlar...

17.09.2020   15684   4 min.
Namoz o'qish mumkin va mumkin bo'lmagan vaqtlar...

Namozni o'z vaqtida o'qish farz va lozimdir. Vaqti kirmasdan o'qilgan namozlar hisobga o'tmaydi. Vaqtida o'qishga ulgurilmagan namozlarning qazosi o'qiladi. 

Aliy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam u kishiga: «Ey Aliy, uch narsani ortga surmagin. Namozni vaqti kirganda, janozani hozir bo'lganda va ersiz ayol tengini topganda», dedilar» 

Imom Termiziy rivoyat qilgan. 

Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Namozning avvalgi vaqti Allohning roziligidir. Oxirgi vaqti Allohning afvidir», dedilar» (Imom Termiziy rivoyat qilgan). 

Alloh taolo farz qilgan namozlarning o'qish vaqti quyidagi paytlarda bo'ladi: 

1. Bomdod namozining vaqti – subhi sodiqdan (chin tong otgandan) kun chiqqunchadir. 

2. Peshin namozining vaqti – quyosh zavolga (og'ishga) ketganidan so'ng to narsalarning soyasi quyosh tikkaga kelgan paytdagi soyasidan tashqari o'z uzunligiga nisbatan ikki baravar ortguniga qadar. 

3. Asr namozining vaqti – har bir narsaning soyasi quyosh tikkaga kelgan paytdagi soyasidan tashqari o'ziga nisbatan ikki baravar ortganidan boshlab quyosh botgunchadir. 

4. Shom namozining vaqti – kun botgan paytdan boshlab kunbotar tomonda shafaq (qizg'ish nurlar) g'oyib bo'lgunchadir. 

5. Hufton namozining vaqti – shafaq batamom yo'qolgandan keyin kiradi. 

Vitr namozi vaqti esa xufton o'qilgandan keyingina kiradi. Hufton va vitr namozlarini subhi sodiqqacha o'qisa bo'ladi. 

Bomdod namozini tong yorishganda o'qish mustahab, a'loroqdir. Soat bo'yicha hisoblansa, bomdodni kun chiqishidan 40 daqiqacha ilgari o'qish mustahab vaqtiga muvofiq bo'ladi. 

Peshin namozini yoz faslida biroz kechiktirib, qish faslida esa vaqti kirishi bilan o'qish mustahabdir. 

Asr namozini quyosh tig'ini o'zgartirmay, nursiz holatga kirishidan oldinroq o'qish mustahabdir. 

Shom namozini doimo quyosh botishi bilan o'qish mustahabdir. 

Hufton namozini kechaning uchdan birining oxirida o'qish afzal va nihoyatda a'lo bo'ladi. Vitr namozini esa tun oxirida uyg'onishga qodir bo'lgan kishilar subh oldidan o'qisalar, mustahab amal qilgan bo'lishadi. 

Havo bulutli kunlarda asr va xufton namozlarini avvalgi vaqtlarida o'qish hamda bomdod, peshin, shom namozlarini esa (vaqti kirgani ma'lum bo'lmasa) biroz kechiktirib o'qish maqsadga muvofiqdir. 

Quyidagi vaqtlarda namoz o'qish, tilovat sajdasi qilish, janoza namozi o'qish joiz emas (mumkin emas): 

– kun chiqayotgan paytda;

– kun qiyom (tikka)ga kelganida;

– kun botish chog'ida;

Bu paytlarda namoz o'qish, Qur'oni Karimdan sajda oyati o'qilganda sajda qilish, janoza namozini shu vaqtga to'g'rilab o'qish mumkin emas. Ammo shu kungi asr namozi kun botayotgan bo'lsa ham ado etilaveradi. 

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Menga eng rozi bo'lingan kishilar guvohlik berdilar. Ularning ichida eng rozi bo'lingani Umardir. «Albatta, Nabiy sollallohu alayhi vasallam bomdod namozidan keyin to quyosh chiqquncha va asrdan keyin (quyosh) botguncha namoz o'qishdan qaytarganlar», dedi»

Imom Buxoriy, Muslim, Abu Dovud, Termiziy va Nasoiy rivoyat qilishgan. 

Nafl (ixtiyoriy) namozlarni imom xutba o'qish uchun minbarga chiqqanida, subhi sodiqdan kun chiqqunicha, asrni o'qigan kishi shom namozini o'qiguncha ado etishi makruhdir, ya'ni joiz emas.

 

azon.uz

Maqolalar
Boshqa maqolalar

“Ruvaybiza” bo‘lmang!

28.05.2025   6323   2 min.
“Ruvaybiza” bo‘lmang!

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Odamlarning ustiga yolg‘onchi yillar soya soladi. O‘sha kezlarda yolg‘onchi tasdiqlanadi, rostgo‘y yolg‘onchiga chiqariladi. Xoin kishi ishonarli bo‘ladi, omonatdor kishi xoinga chiqarib qo‘yiladi va ruvaybiza gapiradi”, dedilar. U zotga: “Ruvaybiza” kim? – deyildi. Payg‘ambarimiz alayhissalom: “Ommaning ishini gapiradigan esi past odam”[1], dedilar.

Ibn Manzur “Lisonul arab” kitobida: “Ruvaybiza – bir ish qilish qo‘lidan kelmaydigan notavon odam. Ko‘pincha, bu so‘z esi pastlarga nisbatan ishlatiladi, chunki ular uyida ko‘p o‘tirishadi va katta ishlar bilan kam shug‘ullanishadi”, degan[2].

Davralarda o‘tirib poyintar-soyintar gap gapiradigan kishini uchratganmisiz?

Yoki maza-bemaza ishlar to‘g‘risida uzundan-uzun maqolalar yozadigan muxbirlarni uchratasizmi?

Yoxud bekorchi ko‘rsatuvlarga chiqib, birorta foyda keltirmaydigan ishlarni gapiradigan odamlarni ko‘rgan bo‘lsangiz kerak. Ko‘pincha bunday holatlar zarar keltirib, dilni xira qiladi. Odamlarning boshini aylantirib, fikrlarini chalg‘itadi.

Hammajlislarning qay biri yaxshiroq?

Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Yo Allohning Rasuli, bizlarga qay bir hammajlis yaxshiroq?” – deyishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Uni ko‘rish sizga Allohni eslatadigan, u bilan gaplashish ilmingizga ilm qo‘shadigan va amali sizlarga oxiratni eslatadiganidir”, [3] dedilar.

Bizning hamsuhbatlarimiz orasida bunday sifatlilar topiladimi?

Do‘st-yorlar bilan birga o‘tirsangiz, o‘sha o‘tirishingizni Habibimiz sollallohu alayhi vasallam o‘rgatgan lafzlar bilan yakunlash esingizdan chiqmasin. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: “Birov bir davrada o‘tirsa va behuda gaplar ko‘payib ketsa, o‘rnidan turayotib: “Subhanakallohumma va bihamdika, ashhadu allaa ilaha illaa anta. Astag‘firuka va atuubu ilayk”, deydigan bo‘lsa, o‘sha majlis davomida bo‘lgan ishlar mag‘firat qilinadi”[4].

O‘ylab ko‘ring, shu zikrni aytish uchun qancha vaqt ketadi? Bor-yo‘g‘i bir necha soniya. Biroq qanchadan-qancha odamlar bu fazilatdan bebahra qolishyapti. Axir, bu olamlar Robbi tarafidan bo‘ladigan afv va mag‘firatku...


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Ibn Moja rivoyati.
[2]  Lisonul arab, 7/153.
[3]  Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati.
[4]  Imom Termiziy rivoyati.