Hindiston xalqaro markazida buyuk mutafakkir va qomusiy olim Abu Rayhon Beruniy tavalludining 1050 yilligiga bag'ishlangan konferentsiya bo'lib o'tdi, deb xabar qilmoqda «Dunyo» AA muxbiri.
Mamlakatimizning Dehlidagi elchixonasi va "Hindiston – Markaziy Osiyo" jamg'armasi hamkorligida tashkil etilgan anjumanda ikki mamlakat etakchi oliy bilim yurtlari va ilmiy-tadqiqot markazlari vakillari ishtirok etdi.
O'zbekiston Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi sharqshunoslik instituti, Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti, Javaharla'l Neru universiteti, Dehli universiteti, Jamiya Milliya Islamiya universiteti, Kashmir universiteti etakchi olimlari va boshqa qator tadqiqotchilar buyuk alloma Abu Rayhon Beruniyning ilmiy faoliyati va jahon ilm-fani rivojidagi o'rni xususida so'z yuritdi.
Qomusiy olimning ilm-fan sohasidagi faoliyati turli yo'nalishlarni qamrab olgani, insoniyat ilmiy tafakkurining rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatgani ta'kidlandi. Astronomiya, matematika, ma'danshunoslik, geografiya, tarix, dorishunoslik va boshqa ko'plab fanlarga oid yozgan asarlari ushbu yo'nalishlardagi ilmiy izlanishlarga asos solgani urg'ulandi. Bugungi kunda ham buyuk alloma boy ilmiy merosining ahamiyati yuqori bo'lib, uning bebaho asarlari xalqaro ko'lamda chuqur va izchil o'rganishda davom ettirilmoqda.
– Beruniy merosining Hindiston uchun alohida ahamiyati bor, - deydi Kashmir universiteti Markaziy Osiyo tadqiqotlari markazi direktori Tabassum Firdavs. – Uning «Hindiston» asari mamlakatimiz haqida bitilgan ilk mukammal asarlardan biri bo'lib, unda hindistonliklarning urf-odatlari, bayramlari, ilmu fani haqida o'ta qiziqarli va bebaho ma'lumotlar qoldirilgan. Bugungi kunda ham Hindiston tarixini o'rganish jarayonida ushbu asar o'zining noyob manba sifatidagi qadrini yo'qotgani yo'q.
– Abu Rayhon Beruniy asarlari ilm-fan ahli uchun hamisha betakror manba va yuksak cho'qqi bo'lib xizmat qiladi, - deydi Javaharla'l Neru universiteti Rossiya va Markaziy Osiyo tadqiqotlari markazi ilmiy xodimi Rashmini Koparkar. – Uning ilmiy izlanish uslublari, to'plagan ma'lumotlari, tahliliy natijalari ilm-tadqiqot olami vakillari uchun namuna bo'lib qolmoqda. Shu bois buyuk alloma merosiga qayta-qayta murojaat qilinadi.
Halqaro konferentsiya ishtirokchilari Abu Rayhon Beruniy ilmiy merosining tarixiy va zamonaviy ahamiyatiga oid mavzularda ma'ruzalar qildi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
دثنا العباس الدوري نا يعقوب بن إبراهيم بن سعد نا أبي عن صالح عن ابن شهاب قال: حدثني عبد الحميد بن عبد الرحمن بن زيد أن محمد بن سعد بن أبي وقاص أخبره أن أباه سعد بن أبي وقاص أخبره قال: استأذن عمر على رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم وعنده نساء من قريش يكلمنه ويستكثرنه عالية أصواتهن على صوته فلما استأذن قمن يبتدرن الحجاب فأذن له رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم ورسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم يضحك فقال عمر: أضحك الله سنك يا رسول الله قال رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: ”عجبت من هؤلاء اللاتي كن عندي ثم سمعن صوتك ابتدرن الحجاب“ قال: قلت: يا رسول الله كنت أحق أن يهبن ثم قال عمر: أي عدوات أنفسهن تهيبنني ولا تهبن رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم قلن: نعم أنت أغلظ وأفظ من رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم قال رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: ”والذي نفسي بيده ما لقيك الشيطان قط سالكا فجا إلا سلك فجا غير فجك“.
Sa’d ibn Abu Vaqqos aytadi: “Umar Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallamning huzurlariga izn so‘radi. Huzurlarida qurayshlik ayollar bo‘lib, u zotga ovozlarini ko‘tarib gapirayotgan va u zotdan ko‘p narsa talab qilayotgan edi. Umar izn so‘ragach, ular shoshilib to‘sinishga tushishdi.
Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam unga izn berar ekanlar, kuldilar. Umar: “Alloh sizni kuldiraversin, yo Allohning Rasuli!” dedi.
U zot: “Huzurimdagi manavilardan ajablandim, ovozingni eshitiboq to‘sinishga shoshib qolishdi”, dedilar.
Umar: “Yo Allohning Rasuli, hayiqishiga siz haqliroq edingiz-ku”, dedi. So‘ngra: “Ey o‘z joniga dushmanlar! Mendan hayiqasizlar-u, Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallamdan hayiqmaysizlarmi?” dedi.
Ular: “Ha. Sen Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallamga qaraganda qo‘pol va dag‘alsan-da”, deyishdi.
Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam: “Jonim “qo‘li”da bo‘lgan Zotga qasamki, shayton biror yo‘lda ketayotib, qachonki senga yo‘liqsa, sening yo‘lingdan boshqa yo‘lda yuradi”, dedilar.
Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD tarjimasi