Sarlavhadan ma'lum bo'lganidek, siz va bizga bir mazhabga ergashish vojib. Mazhabni ushlamaslik oxiri dinsizlikka olib boradi. Gapimnig tasdiqi o'laroq Ramazon Butiy rahimahullohi alayh “Mazhabsizlik dinsizlikka ko'prikdir” kitobida “Biz bu kabi holatga tushgan juda ko'p insonlarni ko'rdik. O'zlaricha bir nechta hadisni ma'nosini bilib olib: “Men o'zim Qur'on va hadisdan hukm olaman, men mazhabga ergashmayman, men hadisga amal qilaman”,-deb, borib borib beqaror insonlarga aylanishdi. Bir ish borasida o'zining foydasiga nima dalil kelsa o'shani ushlab olaveradi. Hatto eng chekkadagi zaif qavllarni ham ushlab, nafsi xohlagan narsani qilib ketadigan bo'lib qolishdi. Alkash bo'lib ketganlari qancha. Ashraf Ali Tahonaviy rahmatullohi alayh o'zlarining “Malfuzot” kitoblarida Hindistonda mazhabsizlikni targ'ib qilgan bir muhaddisni “Men 25 yillik tajribam asosida shuni bildimki, hozirgi davrda biror mazhabni tutmaslik oxir oqibat dinsizlikka olib borar ekan” degan gaplarini iqtibos keltirgan.
Din dushmanlari bu ummatni to'g'ridan-to'g'ri dindan olib chiqib ketishni uddasini qilolmagach, oxiri mazhabsizlik g'oyalarini targ'ibotini boshlashdi. Buning uchun ba'zi sanoqli masalalardagina o'z mazhabidan chetga chiqqan hanbaliy mazhabidagi Ibn Taymiya rahmatullohi alayhni asos qilib olishdi. U kishi hanbaliy mazhabida bo'lib, bir yuz oltitagina aqoid va ibodatga tegishli ba'zi masalalarda mazhabdan tashqariga chiqqanlar. Boshqa hammasida hanbaliy mazhabini mahkam ushlaganlar. Lekin U kishi ham o'zlaridan avvalgi ulamolarni kofirga chiqargan emaslar. Hatto Boyazid Bistomiy, Abdulqodir Jiloniy kabi tasavvuf mashoyixlarini ham maqtov bilan zikr qilganlar. Mazhabdan chiqqan o'rinlarda ummat ulamolarining qattiq raddiyalariga uchraganlar. Demak, xatolarining asosiy sababi- ular mazhab asoschilari qanaqa martabadagi zotlar ekanini bilmasligidadir. Alhamdulillah! Bizning diyorning aksar qismi hanafiylardan tashkil topgan. Imom Sha'roniy rahimahulloh shofe'iy mazhabida bo'lsalar ham: “Hanafiy mazhabini tekshirib chiqdim va sahih hadislarga bino qilingan holatda topdim”.
Mazhab imomlarimizdan ham, bu mazhabni bizga etkazgan buyuk mujtahid allomalarimizdan ham Alloh rozi bo'lsin!
Bolalar bilan muomala qilish uslubi
Eringizning hurmatini joyga qo‘ying!
Erkak kishining oilada oila boshlig‘i, ota sifatida o‘z o‘rni bo‘lmog‘i lozim. Buning uchun ayol kishi turmush o‘rtog‘iga nisbatan mehr-muhabbatli, ayniqsa, farzandlarining oldida otaning hurmatini joyiga qo‘ymog‘i kerak. Soliha ayol har qanday vaqtda otalarining buyuk shaxs ekanini bildirib turadi va otani hurmat qilish, uni yaxshi ko‘rishda bolalariga o‘rnak bo‘lib, amaliy yo‘l ko‘rsatadi. Farzandlariga otasining go‘zal xislatlarini o‘rnak sifatida aytib beradi. Onaning farzandiga: “Mana shunday qilsang otang sendan xursand bo‘ladi. Bunday qilmagin, dadangning jahllari chiqadi. Dadangning sendan jahli chiqsa, Allohning ham g‘azabi keladi”, deya pand-nasihatlar qilmog‘i maqsadga muvofiqdir.
Arzimas bo‘lsa ham hadyalar bering!
Farzandingizga kichik bo‘lsa-da, hadyalar bering. Bayram kunlari, biror muvaffaqiyatga erishganliklari munosabati bilan, ayniqsa, hayit kunlari buni unutmang. Bu bilan farzandingizning sizga bo‘lgan mehr-muhabbati, e’tibori ortadi, kayfiyati ko‘tariladi, yaxshiliklar sari intiladi. Sovg‘alaringiz ichida u qiziqqan kitoblar bo‘lsa, undan-da yaxshi.
Farzandingizga quloq soling!
Farzandingiz bog‘chasida yoki maktabida nima bo‘lganini aytib berish uchun oldingizga kelsa, uning shashtini qaytarmang. So‘zlarini diqqat bilan tinglang. U siz bilan o‘zining his-tuyg‘ularini bo‘lishmoqchi bo‘ladi. Farzandingizning muvaffaqiyatlarini rag‘batlantiring, agarda u imtihondan yuqori baho olsa, yilni a’lo baholarga yakunlab, maqtov yorlig‘i bilan taqdirlansa, siz ham farzandingizni munosib baholang, shirin so‘zlaringiz bilan uni yanada ilhomlantiring.
Farzandlaringiz bilan hazillashib turing!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bolalar bilan hazillashar va ularga mehr ko‘rsatar edilar. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam nevaralari Hasayinni o‘pdilar. U zotning oldilarida tamiymlik Aqro ibn Hobis o‘tirgan edi. U Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga: “Mening o‘nta bolam bor, ulardan birontasini ham o‘pmagan ekanman”, dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Rahm qilmagan kishiga rahm qilinmaydi” [1], dedilar».
Nabiy alayhissalom bolalar bilan hazillashar, ularning boshlarini silar edilar. Bolalar esa u zotning taftini, mehrini his qilishardi. Abdulloh ibn Ja’far roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, u kishi aytadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘llari bilan mening boshimni siladilar va: “Alloh, Ja’farga bolasi uchun o‘rinbosar bo‘l” [2], dedilar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bolalarning yanoqlarini silaganlari borasida “Sahihi Muslim”da rivoyat keltiriladi. Jobir ibn Samura roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga namoz o‘qidim, keyin u zot uylariga chiqib ketdilar, men ham birga qo‘shilib oldim, yo‘lda ikkita yosh bola u zotning qarshilaridan chiqdi, har birining yanoqlarini alohida-alohida silab qo‘ydilar”.
Muoviyya roziyallohu anhu: “Kimning kichik yoshdagi farzandi bo‘lsa, farzandi bilan munosabatda o‘zini bolalardek tutsin”, deganlar.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Muttafaqun alayh.
[2] Imom Hokim rivoyati.