Alloh taoloning hayotimizda yana bir muborak Ramazonni ato qilgani cheksiz karamidir. Alloh taoloning fazli va karami ila ushbu Ramazonning yigirma kuni o‘tdi. Muborak Ramazonning oxirgi o‘n kunligi boshlandi. Bu o‘n kunlik butun Ramazonning xushbo‘yligi va shirasidir. Alloh taolo bu oxirgi o‘n kunlikni shunday xususiyatlar va fazilatlar ila musharraf qilganki, butun yil bo‘yi bunday kunlar qayta kelmaydi.
Aslida, butun muborak Ramazon oyining o‘zi muqaddas va barakotlidir. Uning har bir soati va har bir lahzasi qadrlashga loyiqdir. Lekin mana bu oxirgi o‘n kunlik Nabiy solallohu alayhi vasallamning ko‘rsatmalariga ko‘ra, Alloh taologa ibodat uchun xos holatlarni o‘zida jamlagan. Oxirgi o‘n kunlik kirganida, Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Bellarini mahkam bog‘lar edilar, (ya’ni, tun bo‘yi ibodat qilish uchun tayyor bo‘lar edilar), tunlarini (ibodatda) bedor o‘tkazar edilar va ahllarini ham uyg‘otar edilar” (Imom Buxoriy rivoti).
Boshqa kunlarda ham Nabiy sollallohu alayhi vasallam tahajjud namozini o‘qir edilar. Uning rakatlari juda uzun bo‘lardi. Ba’zan Nabiy sollallohu alayhi vasallam tahajjudga yarim kechada, gohida esa kechaning oxirgi uchdan birida turar edilar. Lekin muborak Ramazon oyining oxirgi o‘n kuni haqida Oisha onamiz roziyallohu anho aytadilarki, bu kechalarda Nabiy sollallohu alayhi vasallam ibodat uchun bellarini mahkam bog‘lar edilar.
Ramazon oyidan boshqa kunlarda tahajjud uchun turishda Nabiy sollallohu alayhi vasallamning odatlari bunday edi: “Ohista oyoq kiyimlarini kiyib, ridolarini olar edilar. So‘ng, asta eshikni ochardilar” (Imom Nasoiy rivoyati).
Bunday qilishlariga sabab, onamiz Oisha roziyallohu anho uyg‘onib ketmasin der edilar. Chunki tahajjud o‘qishning odoblaridan biri – agar biror bandaga Alloh taolo tahajjud o‘qish tavfiqini ato qilgan bo‘lsa, u holda unga butun mahalladagilarni va oila a’zolarini uyg‘otib yuborishi durust emasdir. Balki, uning bu amalidan uxlab yotgan biror kimsa uyg‘onib ketmasligi kerak. Toki, uxlab yotganga biror mashaqqat yetmasin. Chunki tahajjud o‘qish farz yoki vojib emasdir. Shunga ko‘ra o‘zining tahajjudi sababli aziyat yetkazishligi va birovning uyqusiga xalal berishi joiz emasdir. Shuning uchun Nabiy sollallohu alayhi vasallam tahajjud uchun turganlarida, Oisha roziyallohu anho uyg‘onib ketmasin deb ohista turar edilar.
Ammo muborak Ramazon oyining oxirgi o‘n kunligi borasida Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Ahli-ayollarini ham uyg‘otar edilar va ularga bunday der edilar: “Turing, bu oxirgi o‘n kunlikdir. Alloh taoloning rahmatlari mavsumidir. Alloh taoloning rahmatlari yog‘ilyapti. Bunday vaqtda uxlash mahrumlikdir. Shuning uchun uyg‘onib Alloh taoloning rahmatiga etagingizni to‘ldirib oling.
Shayxul Islom, Muftiy Muhammad Taqiy Usmoniy hafizahullohning “Islahiy xutbaat” kitobidan
Abdulqayyum KOMIL
tarjimasi.
#haj
64-CAVOL:
Assalomu alaykum. Men piyoda haj qilmoqchiman, shu masalaga dinimizda nima deyiladi?
JAVOB:
Va alaykum assalom. Piyoda haj qilish to‘g‘risida mazhabboshimiz Imom Abu Hanifa rahimahulloh makruh, deganlar. Chunki piyoda haj qilishda safar mashaqqati odamning xulqiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, kishi fe’lini tajang qilib qo‘yadi. “Majma’ul anhur” kitobida: “Ulovda haj qilish piyoda haj qilishdan afzaldir va fatvo ham shungadir”, deyiladi.
Hozirgi kunda vatandoshlarimizning xavfsizligi va qulayligini hisobga olib, faqat uyushgan holda va havo yuli orqali haj safari qilinadi. Har bir hojining xavfsizligi, sog‘ligi va ibodatlarni to‘liq bajarishi maxsus ishchi guruh diqqat-e’tiborida bo‘ladi.
Demak, yakka tartibda piyoda va avtomobillarda haj safari qilish maqsadga muvofiq emas. Chunki piyoda safar qilinganda bir nechta xorijiy davlatlar chegaralari kesib o‘tiladi va yo‘lning xavfsizligiga hech kim kafolat bera olmaydi.
Hukumatimiz tomonidan barcha qulayliklar yaratilib turganda bir paytda, jonimizni xavfga qo‘yib, piyoda haj qilaman, deyish ma’qul emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
fatvo hay’ati. @diniysavollar