“Ramazonni qanday o‘tkazyapsiz? Xayriya ishlari kengaydi, silayi rahm tikkalanyapti”
Allohga behisob shukrlar bo‘lsin, fazilatli ramazonning birinchi yarmi ham deyarli ortda qoldi. Bu oyning o‘ziga xos xislatlaridan biri bu xayru sahovat va mehr-oqibatning jonlanishidir.
Ruknimizning bu galgi suhbatdoshi bir nechta diniy-ma’rifiy internet saytlari va ijtimoiy tarmoqlardagi kanallar muallifi, “Mehr ulash” xayriya guruhi tashkilotchilaridan biri, ijodkor, jurnalist, blogger va targ‘ibotchi, Toshkent shahridan Jamshid aka Nazarov. Jamshid aka Ramazonni qanday o‘tkazayotganligini biz bilan bo‘lishdi.
“Barcha mo‘min-musulmonlar qatori biz ham har yili ramazon oyini oilaviy intizorlik bilan kutamiz. Bu yilgi ro‘za kunlari butun dunyoda taralgan virus pandemiyasi vaqtiga to‘g‘ri kelgani biz kabi xayriya guruhi tashkilotchilarning yelkasiga yanada ko‘proq mas’uliyat yukladi. Biz har yili ramazonni masjidlarni to‘ldirib tarobeh o‘qish va qorilarning qiroatini internet orqali media olamiga tarqatish bilan mashg‘ul bo‘lar edik.
Karantinning ham o‘z hikmati bor ekan. O‘tgan yillar davomida ijod bilan bo‘lib ota-onam va oilam bilan deyarli iftorlik va saharlik qilmagan ekanmiz. Shunday baxtlarga ham musharraf bo‘ldik!
Ro‘zaning ilk kunlaridanoq ramazon rejasini tuzib oldik.
Ota-onam, aka-ukalarim bilan yonma-yon qo‘shni bo‘lib yashaganimiz sabab, saharlikni ota-onam bilan birga qilyapmiz. Saharlikdan so‘ng biroz suhbatlashib bo‘lgach otam, akam, ukam va biz (farzandlarim bilan) oilaviy katta jamoa bo‘lib bomdod namozini ado etamiz. Bomdoddan so‘ng soat o‘nlargacha sayt ishlari bilan shug‘ullanaman. Undan so‘ng farzandlarimning onlayn darslari bilan mashg‘ul bo‘laman.
Yana bir hursanchilik, har kuni muslim.uz sayti va ijtimoiy tarmoqlardagi kanallari orqali berib borilayotgan ramazon suhbatlari va maqolalar, xususan “Topishmoqli 40 hadis” ruknini qoldirmasdan kuzatib, o‘rganib boryapmiz, ayniqsa bolalarim katta qiziqish bilan o‘rganyapti.
Asr vaqtiga kelib yana jamoa bo‘lib namozni ado etamiz. Alloh taolo bizga oshpazlikni ham yuqtirgan, behisob shukr. Shu sabab asrdan so‘ng ota-onam uchun maxsus iftorlikka atab taom pishiraman. Duolarini olish biz uchun sharaf.
Iftorlik va shom namozidan so‘ng to xufton vaqtigacha yana bir bor sayt ishlariga qarayman.
Xufton va taroveh namozini jamoat bo‘lib o‘qiymiz. Alhamdulillah katta o‘g‘lim bilan biga har kuni bir poradan xatm qilib boryapmiz. Kichik o‘g‘lim tasbeh aytib turadi va so‘ngidagi duoni otajonim qilib, yurtga xalqqa tinchlik, farovonlik va musibatlardan tezroq chiqishni Allohdan so‘rab iltijo qilamiz.
Haftada 2-3 kun rejaga asosan sheriklar bilan xayriya ishlarini ham amalga oshiramiz. Alloh qabul qilsin!
Allohga behisob shukrlar bo‘lsinki bu yilgi ramazon ham o‘ziga xos hikmat bilan keldi. Oilaviy birdamlik, silayi rahm va oqibat yanada tiklandi. Yetkazganiga shukr!
Barcha vatandoshlarimizni Ramazon bilan chin qalbdan tabriklayman!
Saidabror Umarov suhbatlashdi
Feyk xabar tarqatish yolg‘onga sheriklikdir
Bugungi kunda axborot tarqatish imkoniyati har bir insonda mavjud. Birgina so‘z, aloqa qurilmalaridagi birgina harakat butun jamiyatda shov-shuv, vahima keltirib chiqarishi mumkin. Anglamay yoki o‘yinqaroqlik bilan yoki maqsadli yolg‘on axborot tarqatish hollari ko‘p kuzatilmoqda. Xususan, din va e’tiqod kabi nozik masalalarda tarqatilayotgan feyk xabarlar nafaqat shaxsiy xatolik, balki jamiyatga salbiy ta’sir o‘tkazuvchi umumiy mas’uliyat hamdir.
Yolg‘on gapirish og‘ir gunohlardan sanaladi. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Rostgo‘ylikni mahkam tutinglar. Zero, rostgo‘ylik ezgulikka yo‘llaydi, ezgulik esa jannatga boshlaydi. Kishi rost gapirish va rostgo‘ylikka intilishda davom etaveradi, natijada Alloh huzurida rostgo‘y deb yoziladi. Yolg‘onchilikdan saqlaninglar. Zero, yolg‘onchilik gunohkorlikka, fojirlik esa do‘zaxga boshlaydi. Banda yolg‘on gapirish va yolg‘onchilikka intilishda davom etaveradi, nihoyat Alloh huzurida yolg‘onchi deb yozilad”, dedilar. (Imom Buxoriy, Muslim, Termiziy rivoyati).
Shunday ekan, haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan axborotni tarqatish qat’iy man qilingan.
Feyk xabar tarqatishning ko‘plab salbiy oqibatlari bor:
- Jamiyatda fitna keltirib chiqaradi – noto‘g‘ri ma’lumot odamlar o‘rtasida ishonchsizlik, gumon va bo‘linishlarga sabab bo‘ladi;
- Dinning mavqeyini tushiradi – to‘g‘ri tushunchalarni buzib ko‘rsatadi, e’tiqod qiluvchilarni adashtiradi;
- Rasmiy diniy muassasalarga nisbatan ig‘vo va ishonchsizlikni keltirib chiqaradi – feyk xabarlar ba’zan taniqli rasmiy diniy mas’ullar nomidan soxta fatvo va bayonotlar sifatida tarqatiladi;
- Jinoyatga olib boradi – ba’zi hollarda feyk xabarlar odamlarni tajovuzkor harakatlarga undaydi.
Qur’oni karimning Hujurot surasi 6-oyatda shunday marhamat qilinadi:
“Ey iymon keltirganlar! Agar fosiq xabar keltirsa, aniqlab ko‘ringlar, bilmay bir qavmga musibat yetkazib qo‘yib, qilganingizga nadomat chekuvchi bo‘lmanglar”.
Feyk, yolg‘on xabarlardan ehtiyot bo‘lish kerakligini Qur’oni karim ta’kidlamoqda. Demak, har qanday xabarni tekshirish va ehtiyot bilan yondoshish kerak.
Rost xabarni qanday ajratish mumkin:
- Rasmiy axborot manbalariga tayanish;
- Sarlavhasi emas, mazmuniga e’tibor berish;
- Tarqatayotgan shaxs yoki sahtfalarni tekshirib ko‘rish;
- Mutaxassislarga murojaat qilish.
Har bir xabar – tarqatuvchi uchun ham, undan foydalanuvchi uchun ham mas’uliyat. Aloqa vositalari va ijtimoy tarmoqlarga joylayotgan post bilan yo to‘g‘rilikni targ‘ib qilish, yoki odamlarni chalg‘itish mumkin.
Shunday ekan, feyk axborot tarqatish og‘ir ma’naviy jinoyatdir. Har bir musulmon bunday xatarli holatdan o‘zini va boshqalarni saqlashi lozim.
Xorazm viloyati Shayx Qosim bobo
jome masjidi imom-xatibi Shermuhammad Boltayev
