Ayni muborak Ramazon oyida dunyoning barcha mintaqalaridagi mo‘min-musulmonlar Islomning besh farzidan biri – ro‘za amalini ado etmoqda.
Erta tongdan kun botgunga qadar davom etadigan ro‘zadorlik vaqti dunyoning turli joylarida bir-biridan farq qiladi. Ayniqsa, shimoliy qutbga yaqin mamlakatlarda yoz kunlari uzoq davom etgani uchun bu yerlarda sahralikdan iftorlikka bo‘lgan muddat ham uzoqroq bo‘ladi.
Shu kunlarda dunyo bo‘yicha ro‘za vaqtlari 21 soatdan 11 soatgacha bo‘lgan oraliqni tashkil etmoqda. Jumladan, Islandiyada bu vaqt 20 soatu 17 daqiqani (ya’ni soat 02:27 dan 22:44 gacha), Finlyandiya va Grenlandiyada 19 soat 25 va 19 soat 21 daqiqa bo‘lmoqda.
Bu yil Ramazon oyida ro‘zadorlik vaqti eng qisqa bo‘lgan mamlakat Chili bo‘lib, ushbu davlat musulmonlari hozirgi kunda 10 soat 33 daqiqa davomida ro‘za tutishmoqda. Bu vaqtni Islandiya bilan solishtirganda 10 soat 44 daqiqaga qisqa, deganidir.
Shuningdek, ro‘za tutish vaqti 12 soatdan kam bo‘lgan davlatlarni ham sanab o‘tamiz. Misol uchun, Yangi Zellandiya (11 soat 35 daqiqa) va Janubiy Afrika Respublikasi (11 soat 47 daqiqa), Braziliya va Avstraliya musulmonlari esa mos ravishda 11 soat 59 daqiqadan ro‘za tutishmoqda.
Bundan tashqari, Birlashgan Arab Amirliklarida musulmonlar saharlikdan to iftorlikkacha bo‘lgan vaqt 14 soat 52 daqiqa bo‘lmoqda.
O‘zbekistonda esa ro‘zadorlik vaqti 16 soat besh daqiqani tashkil etmoqda. Dunyo mamlakatlari bilan solishtirganda Yurtimiz musulmonlari deyarli o‘rtacha vaqt davomida ro‘zla amalini ado etmoqda.
Alloh taolo O‘zi mukofotini beradigan ro‘za amalini ixlos bilan mukammal ado etishni barcha mo‘min-musulmonlarga nasib qilsin!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Har yangi kunning tongini ko‘rganingizda qalbingizni zikr ila to‘ldiring. Iymon zikrlariga quloq tutar ekansiz, borliq Yaratgan Zot sari talpinayotganini his qilasiz. Alloh taolo aytadi: «...Mavjud bo‘lgan barcha narsa hamd bilan Unga tasbeh aytur...»[1]. Balki uyda, balki ko‘chada, qayerda bo‘lsangiz-da, Allohning zikriga shoshiling. Zikrlarni ko‘paytirganingiz sari Allohga bo‘lgan muhabbatingiz ortib boradi, osmonlaru yerning Xoliqi bo‘lgan Alloh taolodek buyuk Zot suyanchig‘ingiz ekanini anglaysiz...
Ushbu misralarni doim yodda tuting:
Gar ersa qalblar Xoliqin zikridin mosuvo,
Alar jasad ichidin joy olgan tosh kabi go‘yo.
Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.
Toshda na mehr va na his bor. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Robbini zikr qiladigan bilan zikrdan yiroqda bo‘lgan kishi xuddi tirik bilan o‘lik kabidir” [2], deganlar.
Yana Nabiy alayhissalom: “Sizlarga amallaringizning eng xayrlisi va Sultoningiz huzurida eng pokiza, darajangizni yuqorilatadigan, sizlar uchun tillo-kumushlarni ehson qilgandan-da, dushmaningizga yo‘liqib, uning boshini tanasidan judo qilishingiz, u ham sizning kallangizni bo‘yningizdan uzib tashlashidan-da yaxshiroq amal qaysi ekanini bildirib qo‘yaymi?!” – dedilar. Sahobalar: ”Ha, ey Allohning Rasuli”, deyishdi. U zot: U Allohning zikridir”,3] dedilar.
Ubayd ibn Umayr aytadilar: “Mo‘minning amal daftaridagi hamd ila tasbeh – u bilan dunyo tog‘laricha tillo sudralib yurishidan xayrlidir”.
Nabiy alayhissalom yana boshqa bir hadisda: «Alloh taoloning fazilat izlab kezib yuruvchi farishtalari bo‘lib, ular zikr aytib o‘tirilgan davralarni izlab yurishadi. Shu asnoda zikr bo‘layotgan davrani topishsa, farishtalar zikr halqasidagilar bilan birgalikda o‘tirishadi va bir-birlarini qanotlari bilan o‘rab olishadi, shu tarzda zikrdagi kishilar bilan dunyo osmonining orasi farishtalar bilan to‘lib ketadi. Zikr halqasidagi kishilar tarqalib ketishsa, farishtalar osmonga ko‘tarilib ketishadi.
Keyin Alloh taolo hammasini bilib turgani holda, ulardan: “Qayerdan keldinglar? – deb so‘raydi. Ular: “Biz yerdagi bandalaring oldidan keldik. Ular Senga tasbeh aytyaptilar, takbir, tahlil aytib, Senga maqtov yo‘llayaptilar va O‘zingdan so‘rashyapti”, deb javob qaytarishadi.
Alloh taolo: “Ular Mendan nimani so‘rayapti?” – deydi. Farishtalar javoban: “Sendan jannatingni so‘rashyapti”, deyishadi. Alloh taolo: “Ular jannatimni ko‘rishganmi?” – deya farishtalardan yana savol so‘raydi. Farishtalar javob berib: “Yo‘q! Ey Yaratgan Zot!” – deyishadi. Alloh subhanahu va taolo yana: “Mabodo ular jannatimni ko‘radigan bo‘lsalar, holat qanday bo‘ladi-ya?” – deydi. Farishtalar: “Ular yana Sendan panoh tilashyapti”, deyishadi. Alloh taolo savol tariqasida: “Nimadan panoh berishimni so‘rashyapti?” – deydi.
Ular: “Jahannamingdan, ey Yaratgan Zot!” – deb javob qaytarishadi. “Ular do‘zaximni ko‘rganmi?” – deb so‘raydi Alloh taolo. Javob qaytarib: “Yo‘q!” – deyishadi ular.
Alloh taolo: “Ular do‘zaximni ko‘rishsa qanday bo‘larkin?” – deydi.
Farishtalar: “Ular yana Sendan mag‘firat qilishingni so‘rashyapti”, deyishadi.
Alloh taolo: “So‘zsiz ularning gunohlarini kechirdim, ularga so‘rovlarini ato etdim va panoh tilagan narsalaridan ularni O‘z panohimga oldim”, deydi.
Farishtalar: “Ey Yaratgan Zot! Ular orasida falonchi, o‘ta xatokor qul ham bor. U o‘tib keta turib ularning oldiga o‘tirib oldi”, deyishadi. Alloh taolo shunday deya marhamat qiladi: “Uni ham kechirdim! Ular hammajlislari badbaxt bo‘lmaydigan kishilardir”, deydi»[4], dedilar.
[1] Isro surasi, 44-oyat.
[2] Imom Muslim rivoyati.
[3] Imom Termiziy rivoyati.
[4] Imom Muslim rivoyati.