Oli Imron Imronning oilasi degani. Imron – Maryamning otasi (Iso alayhissalomning bobosi). Bu surada Imron, uning oilasi haqidagi qissa zikr etilgan. Shuning uchun sura “Oli Imron” deb nomlangan.
Mazkur surada Badr, Uhud janglari, Iso alayhissalom qissasi, Allohga shirk keltirishning eng katta gunohligi, shariat ahkomlari bayon qilingan.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qur’on o‘qinglar. Chunki u qiyomat kuni o‘z ahliga shafoatchi bo‘ladi. Ikki yorituvchi nur – Baqara bilan Oli Imron surasini o‘qinglar. Ikkisi qiyomat kuni ikki bulut yoki ikki soyabon yoki bir guruh saf-saf qushlar shaklida kelib sohiblari hojatini chiqaradi. Baqara surasini o‘qinglar. Uni olish (o‘qish, yod olish, amal qilish) baraka, tark etish hasratdir. Unga sehrgarlar qodir bo‘la olmaydi”, deganlar (Imom Muslim, Imom Dorimiy, Imom Ahmad, Imom Hokim, Imom Ibn Hibbon rivoyati).
Ulamolar aytishicha, mana shu ikki suradan hosil bo‘lgan ajr-savob qiyomat kuni bulut shaklida kelib bandaga soyabon bo‘ladi.
Abdulloh ibn Burayda otasidan rivoyat qiladi: “Nabiy sollallohu alayhi va sallam huzurlarida o‘tirgandim. U zot: “Baqara va Oli Imron suralarini o‘rganinglar. Chunki ikkisi yorituvchi nurdir. Ular qiyomat kuni soyali bulut yoki saf-saf qush bo‘lib kelib egalarini soyasiga oladi”, dedilar”.
Yazid ibn Asvad aytadilar: “Kim kunduzi Baqara va Oli Imron surasini o‘qisa, kech kirguncha nifoqdan salomat bo‘ladi. Kim ularni kechasi o‘qisa, tong otguncha nifoqdan saqlanadi”.
Ka’b ibn Molikdan rivoyat qilinadi: “Kim Baqara va Oli Imron suralarini o‘qisa, ikkisi qiyomat kuni kelib: “Parvardigoro, bu (banda) uchun (azob-uqubatga) yo‘l yo‘q!” deydi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim juma kuni Oli Imron surasini o‘qisa, Alloh va farishtalari kun botgunicha unga salavot aytadilar”, deganlar (Imom Tabaroniy rivoyati).
Sabrsizlik musulmonlar orasida turli ixtiloflar, urush-janjallar kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Alloh Taolo sabr qiluvchilar bilan bo‘ladi. Ularni turli yomonliklardan asraydi. Sabr qilmay, chidamsiz bo‘lganlar esa, ixtilof girdobiga duchor bo‘ladilar.
Oyati karimaning oxirida Alloh taolo: “Va sabr qiling. Albatta, Alloh sabr qiluvchilar bilandir”, deb marhamat qilgan.
Shuningdek, Alloh taolo “Rum” surasi 31-32 oyatlarda mo‘min-musulmonlarga quyidagi xitobni qiladi: “...Va mushriklardan bo‘lmang. Dinlarida tafriqaga tushgan, guruh-guruh bo‘lib olib, har bir jamoa o‘z oldidagi narsadan shod bo‘lganlardan bo‘lmang”.
Demak, dinda tafriqaga tushish mushriklarning ishi bo‘lib tanilgan ekan. Guruh-guruh bo‘lib olib, ixtilof chiqarish, talashib-tortishish ham mushriklarning ishi ekan. Har bir jamoa o‘z oldidagi narsadan shod bo‘lib, boshqalarni past sanashi ham mushriklarning ishi ekan.
Alloh taolo “An’om” surasi 109-oyatda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga xitob qilib: “Dinlarini tafriqa qilib, o‘zlari guruhbozlik qilganlar bilan hech bir aloqang yo‘q. Albatta, ularning ishi Allohning O‘ziga havola. So‘ngra qilgan ishlarining xabarini berur”, degan.
Ushbu oyati karimada Alloh taolo tafriqa va guruhbozlikka olib boradigan nizo hamda ixtiloflarni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning yo‘llaridan boshqa, ul hidoyat yo‘liga teskari yo‘l hisoblamoqda. Alloh taolo bu oyatda tafriqa va guruhbozlik Payg‘ambarimizning ummatlariga munosib emasligini qattiq ta’kidlamoqda.
Alloh taolo “Oli Imron” surasida siz bilan biz musulmonlarga xitob qilib: “O‘zlariga ochiq bayonotlar kelganidan keyin bo‘linib, tafriqaga tushganlarga o‘xshash bo‘lmanglar! Ana o‘shalarga ulug‘ azob bordir”, degan.
Tafriqaga tushib bir-birimiz ila tortishish nizolar urchib, fayzu baraka ko‘tarilishiga sabab bo‘ladi.
Yangiqo‘rg‘on tumani "Sayid bobo Termiziy" jome masjidi
imom-xatibi Abduvali Mahmudxonov
@SOFTALIMOTLAR