Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Iyun, 2025   |   23 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:50
Peshin
12:29
Asr
17:40
Shom
20:02
Xufton
21:41
Bismillah
19 Iyun, 2025, 23 Zulhijja, 1446

Caharlikda baraka bor

01.05.2020   4328   4 min.
Caharlikda baraka bor

Payg‘ambar alayhissalom: “Saharlik qilinglar, albatta saharlikda baraka bordir”, dedilar (Muttafaqun alayh).

Ushbu hadisi sharif orqali Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ro‘zadorlarni saharlik qilishga buyurmoqdalar va buning hikmatini bayon qilib “albatta saharlikda baraka bordir”, deya ta’kidlamoqdalar.

Baraka biror bir narsada ilohiy yaxshilikning ziyoda va bardavom bo‘lmog‘idir.

Ayrim ro‘zadorlarda saharlikka e’tiborsizlik qilish holatlari uchrab turadi. Ayrimlar taroveh namozlaridan so‘ng yoki uxlashdan avval bir yo‘la taomlanib oladi. Bu holat Rasululloh ko‘rsatmalariga nomuvofiqdir. Ba’zilar uyquni afzal ko‘rib shunday qilishsa, ayrimlar saharlikning xayr va barakasidan bexabar ekanliklari bois beparvo bo‘lishadi.

Quyida saharlikning hikmatlari va barakotlaridan ayrimlarini zikr qilamiz:

  • Saharlikka turgan inson eng avvalo Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning so‘zlariga itoat qilgan, sunnatlariga ergashgan bo‘ladi. Rasulullohga itoat qilmoq esa barcha muvaffaqiyatlarning kalitidir. Alloh taolo marhamat qiladi:”Kim Allohga va Uning payg‘ambariga itoat etsa, bas u ulug‘ baxtga erishibdi”. (Ahzob surasi 71-oyat)
  • Saharlik qilmoq musulmonlarning shiorlaridan bo‘lib, bu bilan boshqa dinlarning ro‘zalaridan ajralib turadi.
  • Saharlik qilmoq kun bo‘yi namoz, Qur’on tilovati, Allohni zikr qilish, ilm olish, halol kasb qilish kabi boshqa shar’iy amallarni ishtiyoq va tetiklik bilan amalga oshirishda yordam beradi. Saharlik qilmagan inson quvvati kamayib, zaiflashib qolishi sababli yuqoridagi kabi amallarni erinib, malollanib amalga oshiradi. Natijada ibodatlari va boshqa amallari nuqsonli bo‘lib qoladi.
  • Saharlik qilgan insonga Alloh va uning farishtalari salavot aytadilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Albatta Alloh va uning farishtalari saharlik qiluvchilarga salavot aytadilar” (Imom Tabaroniy va ibn Hibbonlar rivoyati). Allohning mo‘minlarga salavoti ularga rahmatini nozil qilishi, farishtalarning mo‘minlarga salavoti esa gunohlarini kechishini so‘rab Allohga istig‘for aytishlaridir.
  • Saharlik qilgan inson saharlik qilmagan insonda o‘ta ochlik va holsizlik sababidan paydo bo‘ladigan toqatsizlik va badjahllik kabi yomon fe’llardan omonda bo‘ladi.
  • Saharlik qilishga turgan inson duolar ijobat bo‘ladigan, so‘ralgan narsalar ato etiladigan, gunohlar kechiriladigan fursatga noil bo‘ladi. Zero, Rasululloh alayhissolatu vassalom marhamat qiladilar: ”Robbimiz tabaroka va taolo har kechaning uchdan biri qolganida dunyo osmoniga nozil bo‘lib, “Kim Menga duo qiladiki, qabul qilsam, kim Mendan so‘raydiki, unga bersam, kim Menga istig‘for aytadiki, uni mag‘firat qilsam”, deydi”. (Muttafaqun alayh). Shubhasiz, saharlik vaqti ana shu fazilatli fursatning bir qismidir.
  • Sahar chog‘i gunohlarga istig‘for aytish uchun eng afzal vaqtlardan biri hisoblanadi. Alloh taolo bunday bandalarini O‘z Kalomida “Saharlarda istig‘for aytuvchilar”, deya maqtagan. Saharlikka turgan inson istig‘for aytib, Qur’onda maqtalgan bandalar sifatiga ega bo‘ladi.
  • Saharlik qilgan inson uyqusi qochib, tetik holatga kelgani uchun jamoat namoziga chiqishi ham oson bo‘ladi. Ramazon oyida bomdod namozida masjidlarda jamoatning ko‘payib qolishi ham bunga dalildir.
  • Shariat ko‘rsatmasi, Rasulullohning amrlari degan niyat bilan saharlik qilinsa, saharlikning o‘zi ham ibodat bo‘ladi. Ya’ni, kun bo‘yi yemoq-ichmoqdan tiyilmoq shariatning ko‘rsatmasi bo‘lganidek, saharlikda yemoq-ichmoq ham shariatning ko‘rsatmasidir.
  • Saharlik qilgan inson ro‘zadan malollanmaydi, balki ertangi kun ro‘zasini intiqlik bilan kutadi. Aksincha, saharlik qilmagan inson mashqqatga uchrab, qiynalib qolgani uchun keyingi kun ro‘zasidan malollanish paydo bo‘ladi. Har qanday ibodatni malollanmasdan, tetiklik va xushhollik ila ado etmoq matlubdir.
  • Kunni saharlik qilish bilan boshlagan insonning kun davomida qiladigan ishlariga barakotlar ato etiladi.

Demak, har bir musulmon Ramazon oyining ulug‘ tuhfalaridan bo‘lgan saharlikka jiddiy e’tibor qilib, undagi ilohiy rahmat va barakotlarga musharraf bo‘lmoqqa intilmog‘i lozim ekan.

 

Shavkatjon ALIBOYEV

Chirchiq shahar “O‘rta mahalla”

jome masjidi imom-xatibi

 

Ramazon-2020
Boshqa maqolalar

Yetti yuz dirham keltiradigan bir dirham

02.06.2025   7224   3 min.
Yetti yuz dirham keltiradigan bir dirham

Alloh taolo bizga bir sadaqamizni yetti yuz barobar ko‘paytirib berishini va’da qildi. Shunday ekan, nega endi muhtojlarga ehson qilishga ikkilanamiz?!

Rivoyatlarda kelishicha, Muhallabiy degan bir vazir o‘tgan bo‘lib, avvalboshda kambag‘al bo‘lgan ekan. Dunyo matohlaridan biror narsasi bo‘lmagan ham ekan. Shu holida u safar qiladi. Borgan joyida ham yeyishga biror narsa topa olmaydi. Go‘sht yeyishni qattiq ishtaha qilsa-da, go‘shtga yetgulik pul topa olmaydi va:

Ayo, xarid qilsam o‘lim sotilurmu,
Bul maiyshat xayrsiz bo‘ldi manga,
Vooh, bu hayotdin o‘lim totli bo‘lurmu,
Bu xushsiz hayotdin kelib mani xalos etsa…

U kishining hamsafari bo‘lib, ismi Abu Abdulloh So‘fiy edi. U baytni eshitib, bir dirhamga go‘sht sotib olib, pishirib Muhallabiyning qo‘liga tutqazadi. Keyin esa ular o‘z yo‘nalishlari bo‘yicha ajralib ketishadi.

Kunlar o‘tib Muhallabiy Bag‘dodda vazir darajasiga ko‘tariladi. Bu yoqda Abu Abdulloh So‘fiyning sharoiti og‘irlashib, qiynalib qoladi. U vazirning huzuriga boradi va bir parcha qog‘oz berib, uni soqchidan kirgizib yuboradi. Qog‘ozda quyidagilar yozilgan edi:

Ayo vaziringga yetkaz, unga jonimni fido ayladim,
Yigit hech zamon gapin yoddan chiqarmas.
Yodingdamu yo‘qchilikdan qiynalib aytgan gaping,
“Ayo, xarid qilsam o‘lim sotilurmu” deganing…

Vazir Muhallabiy xatni o‘qigach, o‘tgan kunlari yodiga tushib, go‘sht yegisi kelganida go‘sht olib pishirib bergan hamsafarini eslaydi. Ko‘zlari yoshga to‘lib, Allohning ne’matlari ichida yayrab yashayotganini, qanday qilib bu martabalarga erishib, xalifaning vaziri bo‘lib qolgani haqida tafakkur qiladi. Keyin esa: “Bu xatni yozgan kishiga yetti yuz dirham berib yuboringlar”, deb buyuradi va xat ostiga javob tariqasida mana bu oyatni yozib qo‘yadi:

«Alloh yo‘lida mollarini ehson qiluvchi kishilarning (savobining) misoli xuddi har bir boshog‘ida yuztadan doni bo‘lgan yettita boshoqni undirib chiqargan bir dona donga o‘xshaydi...»[1] (ya’ni, qilingan bir yaxshilik yetti yuz barobar bo‘lib qaytishiga ishora qilinmoqda).

Bu orqali vazir hamsafariga “Menga bir dirham evaziga olib bergan go‘shting haqqini Alloh taolo yetmish barobar ko‘paytirib berdi”, demoqchi edi.

Shoir aytadi:

Yaxshilik o‘gurganning mukofoti yo‘qolmagay hech,
Xoliqu xalq orasindagi sunnat zoil o‘lmagay hech.

Hech bir kishidan minnatdorchilik kutmang!

Hakimlardan biri aytadi: “Kim qilgan yaxshiligi uchun minnatdorchilik, rahmat kutsa, shubhasiz, u oxirat savobini dunyoda olishga shoshilibdi”.

Yaxshilik qilish maqtovga arzirli xarajatdir

Amr ibn Os roziyallohu anhu aytadi: “Har narsada isrof bor, illoki husni xulqni qo‘lga kiritishda, yaxshilik qilishda, odamgarchilikni yuzaga chiqarishda isrof yo‘q”.

Bir hakim zotning gapini doimo yodingizda tuting: “Yaxshilik qiluvchi kishi hech chohga tushmaydi. Mabodo tushgan taqdirda ham, bir tirgak topadi”.


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Baqara surasi, 261-oyat.