Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Ramazon oyiki, unda odamlarga hidoyat hamda hidoyatu furqondan iborat ochiq bayonotlar bo‘lib, Qur’on tushirilgandir. Sizdan kim o‘sha oyda hozir bo‘lsa, bas, ro‘zasini tutsin” dedilar (Baqara, 185).
Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Nabiy (sollallohu alayhi va sallam): “Alloh taolo Odam bolasining hamma amali o‘zi uchun, faqat ro‘za Men uchundur va uning mukofotini Men –O‘zim berurman, dedi. Ro‘za saqlovchidir. Qachon qaysi biringiz ro‘zador bo‘lsa, fahshdan gapirmasin va baqir-chaqir qilmasin. Agar birortasi u bilan so‘kishmoqchi yoki urishmoqchi bo‘lsa, men ro‘zadorman, desin. Muhammadning joni uning izmida bo‘lgan Zotga qasamki, albatta, ro‘zador og‘zining hidi Allohning nazdida mushkning hididan xushbo‘yroqdir. Ro‘zadorga ikki xursandlik bordir. U ikkisini ham yashagay. Qachon iftor qilsa, xursand bo‘lgay va qachon Rabbisiga muloqot bo‘lganda, ro‘zasi ila xursand bo‘lgay”, dedilar” (Beshovlari rivoyat qilganlar).
Boshqa bir rivoyatda:”Odam bolasining hamma amali (savobi) ko‘paytirib berilur. Bir yaxshilikka uning o‘n mislidan to yetti yuz barobarigacha. Alloh azza va jalla: “Magar ro‘za men uchundir. Uning mukofotini Men berurman. U (Odam bolasi) shahvati va taomini Men uchun tark qilur”, dedi” deyilgan.
Imon keltirgan inson komil mo‘min bo‘lish uchun butun umri asnosida Alloh taolo buyurgan va Unga ma’qul bo‘ladigan xayrli amallarni ko‘plab bajarib, Allohning rizoligini topishni va bu bilan namoi a’mollariga ajru savoblarni orttirib yozilishi harakatida bo‘ladi. Allohning O‘zi yaratgan bandalariga marhamati juda keng ekanligini va bir qilgan solih amalimizga ba’zi hollarda o‘n yoki yetti yuz barobarigacha yoki undan ham ziyod (Vallohi a’lam) mukofot berish va’dasi borligini ham yuqorida keltirilgan birgina hadisi sharifdan ko‘rib turibmiz. Ana shunday namoi a’mollarimizga ajru savoblarni yozilishi harakatida bo‘ladigan bu muborak ulug‘ oy – hidoyat, rahmat va mag‘firat oyidir. Bu ulug‘ oy haqida Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) bunday xutba qilganlar.
Salmon Forsiydan (roziyallohu anhu) rivoyat qilinadi:
“Sha’bon oyining oxirgi kunida Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) bizga bir xutba o‘qidilar.
– Ey insonlar! Ulug‘ va barakotli oyning soyasi ustingizga tushdi. Bu oyda ming oydan-da xayrliroq bir kecha bor. Alloh taolo bu oyning kunduzlarida ro‘za tutishingizni farz va kechalari turib, namoz o‘qishingizni sunnat qilgan. Bu oyda kim zarracha yaxshilik qilsa, boshqa oylarda bir farz amal qilgandek savob oladi. Va kim bu oyda bir farz ado etsa, boshqa oylarda yetmish farz amal bajargandek bo‘ladi. Bu oy sabr va qiyinchiliklarga chidash oyidir. Sabrning evazi esa jannatdir. Bu oy faqir va yo‘qsillarga yordam oyidir. Bu oyda mo‘min kishining rizqi ko‘paytiriladi. Bu oyda bir kishining bir ro‘zadorni iftor qildirishi gunohlarning kechirilishiga va jahannam olovidan qutilishiga vasila bo‘ladi. Bundan tashqari unga ro‘zadorning savobidan kamaytirilmasdan uning savobichalik savob yoziladi, dedilar.
Sahobalar:
– Yo Rasululloh! Hammamiz ham ro‘zadorga iftor berishga kuchimiz yetmaydi-ku, – deyishdi.
Allohning Rasuli:
Alloh taolo bu savobni ro‘zadorga bir xurmo yoki suv qo‘shilgan bir qultum sut bilan iftor ettirganga ham beradi. Bu oyning boshi rahmat, o‘rtasi mag‘firat va oxiri olovdan qutulishdir. Kim bu oyda xizmatkor joriyalariga kam ish buyursa, gunohlari kechiriladi va (jahannam) olovidan qutuladi. Bu oyda qo‘lingizdan kelgancha shu to‘rt narsani qilinglar. Bu to‘rt narsadan ikkitasi bilan Rabbingizni xushnud qilasiz. Ikkitasiga esa o‘zingiz muhtojsiz. Rabbingizni xushnud qiladigan ikki narsa “Allohdan boshqa iloh yo‘q” deb shahodat keltirishingiz va istig‘for aytishingizdir. Sizlar muhtoj bo‘lgan ikki narsa Allohdan jannatni so‘rashingiz va jahannam olovidan panoh tilashingizdir. Kim bir ro‘zadorning chanqog‘ini qondirsa, Alloh taolo o‘sha odamga Mening hovuzimdan suv ichirib, jannatga kirgunicha chanqatmaydi”,dedilar (Munziriy; Ibn Huzayma, Bayhaqiy, Ibn Hibbon, “At-Targ‘ib”, 2-jild, 218-bet).
Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Nabiy (sollallohu alayhi va sallam): “Kim Ramazon ro‘zasini iymon ila savob umidida tutsa, uning o‘tgan gunohlari mag‘firat qilinur”, dedilar”. Demak, ixlos va imon bilan savob umid qilib, Ramazon ro‘zasini tutishimiz, o‘tgan gunohlarimiz kechirilishiga sabab bo‘ladi. Har birimiz bu rahmatga, barakotga to‘la bo‘lgan hidoyat, rahmat va mag‘firat oyini g‘animat bilaylik. Alloh taolo hammalarimizning qilayotgan barcha toat- ibodatlarimizni o‘z dargohida qabul qilsin. Omiyn.
Yaqub JUMAMURATOV tayyorladi.
Farzand uchun ota-onaga xizmat qilib, ularning roziligini olishdan ham ulug‘roq saodat yo‘q. Boisi Alloh taolo rizosi ota-ona roziligiga bog‘langan.
Mehribon Robbimiz ota-ona roziligini topish uchun bizlarga uning yo‘llari va vositalarini oson qilib qo‘ygan. Nafaqat hayotliklarida, balki dunyodan ko‘z yumganlaridan keyin ham ularga yaxshilik qilish shulardan biridir.
Shariatimizda ota-ona nafaqat hayotlik chog‘larida, balki ular bu dunyodan o‘tib ketganlaridan keyin ham haqlarini ado etmoqlik farzand zimmasidagi vazifalardan sanaladi. Ana shulardan biri ota-ona yaqinlari va do‘stlariga yaxshilik qilishdir.
Ibn Dinordan rivoyat qilinadi: “Abdulloh ibn Umarning eshagi va sallasi bo‘lar edi. Bir kuni o‘sha eshagini minib ketayotgan edi, oldidan bir a’robiy o‘tib qoldi. Shunda “Sen falonchining o‘g‘li emasmisan?” dedi. U: “Ha, shunday”, dedi. Ibn Umar unga eshakni berib, “Bunga minib ol”, dedi va sallasini berib: “Buni boshingga o‘rab ol”, dedi.
Sheriklaridan biri unga: “Alloh sizni mag‘firat qilsin! Charchaganda minib turadigan eshagingizni, boshingizga o‘raydigan sallangizni mana shu a’robiyga berdingiz-a?” dedi. Ibn Umar: “Men Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning “Yaxshiliklarning eng yaxshisi – kishi otasi ketganidan (vafot etganidan) so‘ng uning yaxshi ko‘rganlariga yaxshilik qilishidir”, deganlarini eshitganman. Uning otasi (otam) Umarning do‘sti edi”, dedi” (Imom Muslim rivoyati).
Abu Usayd Molik ibn Rabi’a So’idiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning huzurlarida edik, Bani Salimalik bir kishi kelib, “Yo Allohning Rasuli, ota-onamning vafotidan keyin ularga qilishim mumkin bo‘lgan yaxshiliklardan biror narsa qoldimi?” dedi. U zot: “Ha. Ularning haqqiga duo qilish, ular uchun istig‘for aytish, ulardan keyin ahdlariga vafo qilish, ular orqaligina bog‘lanadigan silai rahmni bog‘lash va ularning do‘stlarini ikrom qilish”, dedilar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Hadisi sharifda farzand o‘z ota-onasiga qiladigan yaxshilik ularning vafotlaridan keyin ham davom etishi lozimligi bayon qilinmoqda. Ya’ni, farzand ota-onasi haqqiga ularning vafotidan keyin ham mag‘firat so‘rab duo qilib tursa, ular uchun Alloh taologa istig‘for aytishni kanda qilmasa, inshoAlloh ota-onasining savobiga savob qo‘shilib boraveradi, darajasi esa ko‘tariladi. Yana bir muhim jihat shuki, farzandlar ota-onasining yaqinlariga hamisha sila rahm qilishi, ularning hollaridan xabar olib turishlari lozim.
Imom Buxoriy rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Otangning do‘stligiga rioya qil, shunda Alloh taolo nuringni so‘ndirmaydi”, deganlar.
Demak, ota bilan do‘stlashgan har qanday odamlardan aloqani uzmaslik kerak.
Ilyosxon AHMЕDOV