Muborak Ramazon oyi faziylatlari haqida Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning Ramazonning ilk kechasida musulmonlarning gunohlari kechirilishi haqida qilgan xutbalari, va Abu Muhammad Abdulloh ibn Abdurrahmon Samarqandiy Dorimiy o‘zining Sunaniy Dorimiy (saylanma) hadislar kitobida, Muborak Ramazon oyi faziylatlari haqida bayon qilingan hadislar.
Anas (roziyallohu anhu) dan:
“Ramazon oyi yaqinlashgach, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shom namozidan keyin qisqa bir xutba qildilar:
Siz va Ramazon oyi bir-biringizni kutib olish arafasidasiz. Shuni ham biling, qiblaga qarab namoz o‘qiganlardan, ramazonning ilk kechasi gunohlari kechirilmay qolgan odam bo‘lmaydi, -dedilar” (“Al kanz”, 4-jild, 305-bet; Ibn Najjordan). (Payg‘ambarimiz va Sahobalar hayoti kitobidan).
Abu Muhammad Abdulloh ibn Abdurrahmon Samarqandiy Dorimiy o‘zining Sunaniy Dorimiy (saylanma) hadislar kitobida, Muborak Ramazon oyi faziylatlari bayon qilingan quyidagi hadisi shariflar keltiriladi;
Abu Hurayra (roziyallohu anhu) rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Alloh taolo: “Odam bolasining har bir ishi (amali) o‘zi uchundir. Birgina yaxshilik o‘ntadan to yetti yuz barorbargacha tengdir. Faqatgina ro‘za men uchundir va uning ajrini O‘zim berurman, chunki u (odam bolasi) ovqat va unga bo‘lgan ishtahasini ham, ichimlik va unga bo‘lgan ishtahasini ham meni deb tark etadi. Shunday ekan u (ya’ni, ro‘za) faqat Men uchundir va uning ajrini O‘zim beraman”, dedi”.
Anas ibn Molik (raziyallohu anhu) rivoyat qiladi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam birovni uylarida iftorlik qilsalar: “Agar uylaringizda ro‘zadorlar iftorlik qilsa va sizlarning pok taomlaringizdan yesa, sizlarning ustilaringizga farishtalar tushiriladi”, derdilar”.
Abu Hurayra (raziyallohu anhu) rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qachonki Ramazon oyi kirsa, osmon eshiklari ochiladi, do‘zax eshiklari yopiladi, shaytonlar kishanlanadi”, dedilar”.
Abu Hurayra (raziyallohu anhu) rivoyat qiladi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kimki Ramazon oyini iymon va savob umidida bedor o‘tkazsa, uning o‘tgan gunohlari kechiriladi, kimki qadr kechasini bedor o‘tkazsa, uning o‘tgan gunohlari kechiriladi”, dedilar.
Uboda ibn Somit (raziyallohu anhu) rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarni Laylatul Qadr haqida xabardor qilish uchun oldimizga chiqqanlarida musulmonlardan ikki kishi o‘zaro tortishayotgan edi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Albatta, men sizlarni Laylatul Qadr haqida xabardor qilish uchun chiqqandim. Falonchi bilan bilan falonchi o‘rtasida tortishuv bo‘layotganidan (uni) unutdim. Ehtimol bu xayrlidir. Uni oxirgi o‘n kunlikning beshinchi, yettinchi va to‘qqizinchi kechalaridan izlanglar”, dedilar”.
Jumamuratov Yaqub,
Taxiatosh tumani “Muhammad Murod eshon” masjidi imom-xatibi.
Tartil bilan Qur’oni karimni qiroat qilish muhim amallardan biri bo‘lib, harflarni maxrajlaridan chiqarib, Allohning kalomini tushunib, tajvid qoidalari bilan to‘g‘ri o‘qishni anglatadi. “Tartil”ning lug‘aviy ma’nosi “biror narsani dona-dona qilib terish”ni anglatadi.
Qur’oni karim Alloh taoloning kalomi bo‘lib, uni tartil bilan o‘qish U zotning buyrug‘idir. Muzzammil surasi 4-oyatda shunday deyiladi: “Va Qur’onni tartil bilan tilovat qil”.
Ali roziyallohu anhudan oyatning ma’nosini so‘rashganda, “tartil – harflarni yaxshilash, vaqf o‘rinlarni bilish”, deb javob qilganlar. Jabroil alayhissalomga Muhammad alayhissalom Qur’onni tartil bilan o‘qib berganlar.
Tartil bilan Qur’on qiroat qilish uchun bir qancha qoidalarga rioya qilish lozim. Ular quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Tartil bilan Qur’on o‘qishning foydalari juda ko‘p. Ulardan ba’zilari:
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Qur’on sohibiga: qiroat qilib ko‘tarilaver. Dunyoda qandoq tartil qilgan bo‘lsang, xuddi shundoq tartil qil. Albatta, sening manziling oxiri qiroat qilgan oyating makonidan bo‘ladir, deyiladi”, dedilar”, (Imom Termiziy rivoyati).
Zafar qori Mahmudov,
Toshkent Islom instituti “Qur’on ilmlari” kafedrasi o‘qituvchisi.