Xalqimizning tabiatiga mutlaqo yot bo‘lgan siyosiy, diniy ekstremizm, aqidaparastlik va boshqa buzg‘unchi oqimlarning xuruji va tarqalishi tinchlik va osoyishtalikka, farzandlarimizning kelajagiga katta xavf tug‘dirishi bugungi kunning dolzarb masalalaridan biri hisoblanadi. Din inson ruhini poklashi, odamlar o‘rtasida mehr oqibat tuyg‘ularini mustahkamlashi, milliy qadriyat va ananalarni asrashga xizmat kilishi bilan har qanday jamiyat hayotida muhim o‘rin tutadi. Ayniksa, insoniyat murakkab taraqqiyot jarayonini boshidan kechirayotgan hozirgi davrda dinning turli xalqlar o‘rtasida muloqot o‘rnatish, ularni manaviy jihatdan yaqinlashtirish, zulm va zo‘ravonlikka qarshi birgalikda davat etish borasidagi ahamiyati beqiyosdir. Bizning islom diniga bo‘lgan ixlosimiz, etiqodimiz va sadoqatimizni butun jaxon ahli ko‘rib bilib turibdi.
So‘ngi yillarga kelib turli mintaqalarda Bslom dinini o‘zlariga niqob qilib olgan manfur kimsalar va toifalar paydo bo‘ldi. Ular jamiyat o‘rtasida buzg‘unchilik, noxaq qon to‘kilishi kabi salbiy holatlarni avj olishiga, xalq tinchligi buzilib, ikki dunyo saodatiga, ezgulikga yetaklovchi islom diniga zarar yetkazib, musulmonlar orasida nizo chikarib, nifoq solishga harakat qilayotganlari jahon afkor ommasiga sir emas. Ular o‘zlarini “Islom dini va musulmonlarni himoya qiluvchi xaloskor firqa” deb elon qilgan holda begunoh musulmonlarning o‘limiga sabab bo‘lmoqdalar hamda qanchadan qancha yurtlarni vayron etmokdalar. Eng achinarlisi ular o‘zlarining buzg‘unchi harakatlarini asoslash uchun muqaddas Quroni karimni noto‘g‘ri talqin qilib, o‘z maqsadlari yo‘lida dindan foydalanib, odamlarni yo‘ldan ozdirishga urinmoqdalar.
Aslida dunyodagi asosiy dinlardan biri bo‘lgan Islom dini mohiyat va etibori bilan adolat mezoni sifatida jaxon dinlari qatori katta ahamiyatga ega. Quroni karim va hadisi shariflarda kelgan ko‘rsatmalar ana shu adolatni bir jihatdan asoslovchi, yana bir jihatdan esa musulmonlarning etiqodini belgilovchi ilohiy manba xisoblanadi. Umuman olganda, islom dini axloqiy pok insonlarni shakllantirishda va tarbiyalashda juda katta ahamiyatga ega bo‘lgan manaviy qadriyatdir. Albatta, yetarli diniy va dunyoviy bilimi bo‘lmagan, miyasidan umuminsoniy qadriyatlar chiqarib tashlangan, ularning o‘rniga aqidaparastlik g‘oyalari kiritilgan “manqurt” insonlar manaviy qashshoq kishiga aylanib koladi. Bunday kishilar asta sekinlik bilan bo‘lsada jamiyatda notinchlik, beqarorlikni keltirib chiqarishga harakat qiladilar. Islom dini va terrorizm umuman bir biriga yot narsalar ekanini hamisha yodda tutaylik.
M.Xabibullayev
Gurlan tuman bosh imom-xatibi
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi xabar berishicha, may oyining 13-sanasida bir kunda 3 mlrd so‘mlik energoresurslarini talon-toroj qilish holatlari aniqlangan. Afsuski, bugun bunday gaz va elektr energiyaga yashirincha ulanib, davlatga milliardlab zarar yetkazgan kimsalar haqidagi xabarlarni tez-tez o‘qib qolamiz.
Birovning, ayniqsa, xalq haqidan qo‘rqmay o‘g‘rilik orqali manfaat topmoqchi bo‘layotgan insonlar oramizda ko‘plab topiladi. Bundaylarning nazdida gaz, suv, elektr energiya tuganmas boylik. Undan har kim o‘z manfaati yo‘lida foydalanishi mumkin. Biroq bu ne’matlar xonadonlarga kirib borishi uchun minglab insonlar mehnat qilishini, davlat esa milliardlab mablag‘ sarflashini, ular ham bir kun tugab qolishini xayoliga ham keltirmaydi.
Aslida ushbu ne’matlardan oqilona foydalanish, isrof qilmaslik nafaqat fuqarolik majburiyatimiz, balki insoniy vazifamiz, mo‘minlik burchimizdir.
Aytish joizki, uyda, ishda, ko‘chada kommunal to‘lovlar atrofida aylanayotgan qator muammolar haqida ko‘p eshitamiz, ba’zan o‘zimiz uning guvohi yoki bevosita ishtirokchisiga aylanamiz. Lekin bu muammolar to‘lovni o‘z vaqtida amalga oshirmaslik yoki ayrim nobop kimsalarning qilmishi oqibatida yuzaga chiqayotgani yodimizga ham kelmaydi. To‘lovlarni imkon bo‘la turib asossiz bahonalar yoki o‘z vaqtida to‘lamaslik yoki hisoblagich jihozlarini teskariga aylantirish yoxud har xil hiylalar ishlatib, ularni to‘lashdan qochish davlatning va xalqning haqini yeyish hisoblanadi. Chunki tabiiy boyliklar davlat va xalq mulkidir.
Qolaversa, kommunal xizmatlardan foydalanish uchun har bir xonadon ta’minotchilar bilan shartnoma tuzib, qo‘l qo‘ygan va o‘zaro kelishuvda to‘lovni o‘z vaqtida ado etishga kelishgan. Shu bois to‘lovlarni vaqtida ado etishimiz shar’an ham joiz.
Ta’kidlash lozimki, xalqning mulkida barcha fuqarolar, xususan, kam ta’minlanganlar, nogironlar, yetim-yesirlar, keksalarning haqi bor. Ulardan foydalanishga kelganda faol bo‘lib, to‘lovga kelganda qochayotgan, paysalga solayotganlar yuqorida zikr etilgan qatlamlarning ham haqini o‘zlashtirib, nohaq yeyayotganini bilib olsinlar. Zero, Qur’oni karimda: “Ey iymon keltirganlar, bir-birlaringizning mollaringizni botil yo‘l bilan yemanglar” (Niso surasi 29-oyat), deya ogohlantirilgan. Shunday bo‘lgach, har bir fuqaro o‘zgalarning moliga, ayniqsa, jamoat mulkiga xiyonat etmasligi darkor! Bunga e’tiborsizlik oxiratda yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Havla binti Amr roziyallohu anho rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam bunday deganlar: “Ba’zi bir odamlar Allohning mulki (jamoat pullari)ga xiyonat qiladi. Qiyomat kuni ular jahannamga ravona bo‘lishadi” (Imom Buxoriy rivoyati). Shunday ekan, bu masalaga jiddiy yondashishimizga to‘g‘ri keladi.
Shuningdek, gaz, elektr energiya va suv kabi ne’matlardan oqilona foydalanish ham dinimiz talabidir. Zero, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam: “Iqtisod qilgan kimsa kambag‘al bo‘lmas, maslahat qilgan pushaymon bo‘lmas” (“Mushkotul nasobih”), deb tavsiya berganlar.
Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda Nabiy sollallohu alayhi va sallam: “Solih hidoyat, go‘zal ko‘rinish va iqtisodli bo‘lish nabiylikning yetmishdan bir juzidir”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
Demak, doim ahli solihlardan bo‘lib, tejamkor bo‘lish, isrofga yo‘l qo‘ymaslik, har bir narsani o‘z o‘rnida, me’yorida tasarruf qilish, keragidan ortiq, behudaga sarflamaslik nabiylikning yetmish juzidan bir juz, yetmish bo‘lagidan bir bo‘lak ekan. Buni har bir mo‘min-musulmon yaxshi anglab, hayotiga tatbiq qilishi lozim.
Xulosa qilib aytganda, halollik inson hayotini xotirjam, osoyishta va farovon qiladi. Shunday ekan, kommunal to‘lovlarni o‘z vaqtida to‘lab, xalq haqiga xiyonat qilmaylik, azizlar!
G‘ayrat BOZOROV,
Dehqonobod tumani “Oqrabot ota”
jome masjidi imom-xatibi