Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyun, 2025   |   17 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
13 Iyun, 2025, 17 Zulhijja, 1446

Umar Foruq va Hajarul asvad qissasi

14.11.2019   3104   2 min.
Umar Foruq va Hajarul asvad qissasi

Sayyidimiz Umar roziyallohu anhu shunday kishi edilarki, ba’zi oyatlar u kishining istaklariga mos ravishda nozil bo‘lgan edi. Odamlar Hajarul asvadni o‘payotganlarini ko‘rardilar. O‘zlari har gal o‘sha toshni o‘payotganlarida “Allohga qasamki, men bilaman, sen zarar ham, foyda ham berolmaydigan toshsan. Agar Rasululloh sollallohu alayhi vasallam seni o‘payotganlarini ko‘rmaganimda, men ham seni o‘pmasdim” derdilar.

Bu rivoyatni Imom Buxoriy, Imom Muslim, Imom Abu Dovud, Imom Termiziy, Imom Nasoiy, Imom Ibn Moja rahimahumulloh rivoyat qilishgan.

U kishi bu so‘zlari bilan odamlarning e’tiborini shar’iy masalaning asliga qaratishga, bizning dinimizda toshga ibodat qilinmasligiga, ibodat Alloh uchun qilinishiga, o‘sha toshni o‘pish esa qayerdan kelib chiqqaniga qaratishga urinardilar.

Ha, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Alloh taoloning izni va amri bilan shar’iy hukmlarni joriy qiluvchi edilar. U zot alayhissalomga ergashish esa bizga vojibdir. Ba’zilarning “Musulmonlar but-sanamga sig‘inmaydiyu, ammo Ka’badagi toshni o‘pishadi” degan fitnali gaplariga Hazrati Umar roziyallohu anhu mana shu tarzda javob berardilar. Biz uchun tosh emas, Alloh va Rasulining amri muhimdir. Biz toshni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘pganlari va o‘pishga amr qilganlari uchun o‘pamiz. Alloh taolo bizga O‘zining Rasuliga itoat qilishimizni buyurgan.

Umar roziyallohu anhu ayollarga ko‘p mahr berilayotgani haqida gapirib, uni oshirmaslikni aytganlarida, bir ayol u kishining so‘zlarini to‘xtatib, “Alloh taolo Qur’onda “...Va ularning biriga haddan ziyod mehr bergan bo‘lsangiz ham, undan hech narsani qaytarib olmang...” degan bo‘lsayu, siz qanday qilib ko‘p mahr berishdan odamlarni qaytarasiz?” dedi. Bu gapni eshitgan Hazrati Umar roziyallohu anhu ko‘p mahr berishga yana ruxsat berib, “Ayol to‘g‘ri aytdi, Umar xato qildi” dedilar. Bu ishlari bilan Allohning shariati oldida hech kim kattalik qilmasligi kerakligini bildirdilar.

Demak, Hajarul asvadni o‘pish, mahrni ko‘p miqdorda berish kabi masalalarning asl ildizi, asl manbasi bor. Odamlar bizdan dinimizdagi ba’zi ishlar haqida so‘raganda, ularga yuqoridagidek asl ildizini bayon qilib berishimiz kerak.

 

Shayx Muhammad Mutavalliy Sha’roviy rahimahullohning

“Sahobalar va solihlar qissasi” kitobi asosida

Nozimjon Hoshimjon tayyorladi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.

09.06.2025   5646   4 min.
Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.

Har yangi kunning tongini ko‘rganingizda qalbingizni zikr ila to‘ldiring. Iymon zikrlariga quloq tutar ekansiz, borliq Yaratgan Zot sari talpinayotganini his qilasiz. Alloh taolo aytadi: «...Mavjud bo‘lgan barcha narsa hamd bilan Unga tasbeh aytur...»[1]. Balki uyda, balki ko‘chada, qayerda bo‘lsangiz-da, Allohning zikriga shoshiling. Zikrlarni ko‘paytirganingiz sari Allohga bo‘lgan muhabbatingiz ortib boradi, osmonlaru yerning Xoliqi bo‘lgan Alloh taolodek buyuk Zot suyanchig‘ingiz ekanini anglaysiz...

Ushbu misralarni doim yodda tuting:

Gar ersa qalblar Xoliqin zikridin mosuvo,
Alar jasad ichidin joy olgan tosh kabi go‘yo.

Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.
Toshda na mehr va na his bor. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Robbini zikr qiladigan bilan zikrdan yiroqda bo‘lgan kishi xuddi tirik bilan o‘lik kabidir” [2],  deganlar.

Yana Nabiy alayhissalom: “Sizlarga amallaringizning eng xayrlisi va Sultoningiz huzurida eng pokiza, darajangizni yuqorilatadigan, sizlar uchun tillo-kumushlarni ehson qilgandan-da, dushmaningizga yo‘liqib, uning boshini tanasidan judo qilishingiz, u ham sizning kallangizni bo‘yningizdan uzib tashlashidan-da yaxshiroq amal qaysi ekanini bildirib qo‘yaymi?!” dedilar. Sahobalar: ”Ha, ey Allohning Rasuli”, deyishdi. U zot: U Allohning zikridir”,3] dedilar.

Ubayd ibn Umayr aytadilar: “Mo‘minning amal daftaridagi hamd ila tasbeh – u bilan dunyo tog‘laricha tillo sudralib yurishidan xayrlidir”.

Nabiy alayhissalom yana boshqa bir hadisda: «Alloh taoloning fazilat izlab kezib yuruvchi farishtalari bo‘lib, ular zikr aytib o‘tirilgan davralarni izlab yurishadi. Shu asnoda zikr bo‘layotgan davrani topishsa, farishtalar zikr halqasidagilar bilan birgalikda o‘tirishadi va bir-birlarini qanotlari bilan o‘rab olishadi, shu tarzda zikrdagi kishilar bilan dunyo osmonining orasi farishtalar bilan to‘lib ketadi. Zikr halqasidagi kishilar tarqalib ketishsa, farishtalar osmonga ko‘tarilib ketishadi.

Keyin Alloh taolo hammasini bilib turgani holda, ulardan: “Qayerdan keldinglar? – deb so‘raydi. Ular: “Biz yerdagi bandalaring oldidan keldik. Ular Senga tasbeh aytyaptilar, takbir, tahlil aytib, Senga maqtov yo‘llayaptilar va O‘zingdan so‘rashyapti”, deb javob qaytarishadi.

Alloh taolo: “Ular Mendan nimani so‘rayapti?” – dey­di. Farishtalar javoban: “Sendan jannatingni so‘rashyapti”, deyishadi.  Alloh taolo: “Ular jannatimni ko‘rishganmi?” – deya farishtalardan yana savol so‘raydi. Farishtalar javob berib: “Yo‘q! Ey Yaratgan Zot!” – deyishadi. Alloh subhanahu va taolo yana: “Mabodo ular jannatimni ko‘radigan bo‘lsalar, holat qanday bo‘ladi-ya?” – deydi. Farishtalar: “Ular yana Sendan panoh tilashyapti”, deyishadi. Alloh taolo savol tariqasida: “Nimadan panoh berishimni so‘rashyapti?” – deydi.

Ular: “Jahannamingdan, ey Yaratgan Zot!” – deb javob qaytarishadi. “Ular do‘zaximni ko‘rganmi?” – deb so‘raydi Alloh taolo. Javob qaytarib: “Yo‘q!” – deyishadi ular.

Alloh taolo: “Ular do‘zaximni ko‘rishsa qanday bo‘larkin?” – deydi.

Farishtalar: “Ular yana Sendan mag‘firat qilishingni so‘rashyapti”, deyishadi.

Alloh taolo: “So‘zsiz ularning gunohlarini kechirdim, ularga so‘rovlarini ato etdim va panoh tilagan narsalaridan ularni O‘z panohimga oldim”, deydi.

Farishtalar: “Ey Yaratgan Zot! Ular orasida falonchi, o‘ta xatokor qul ham bor. U o‘tib keta turib ularning oldiga o‘tirib oldi”, deyishadi. Alloh taolo shunday deya marhamat qiladi: “Uni ham kechirdim! Ular hammajlislari badbaxt bo‘lmaydigan kishilardir”, deydi»[4]dedilar. 

 


[1]  Isro surasi, 44-oyat.
[2]  Imom Muslim rivoyati.
[3]  Imom Termiziy rivoyati.
[4]  Imom Muslim rivoyati.