Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyun, 2025   |   26 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
22 Iyun, 2025, 26 Zulhijja, 1446

Mo‘minalarga ibrat mo‘minalar: Hazrati Ruqayya binti Muhammad sollallohu alayhi va sallam

07.09.2019   7273   4 min.
Mo‘minalarga ibrat mo‘minalar: Hazrati Ruqayya binti Muhammad sollallohu alayhi va sallam

Davomi 

Muhojirlar ko‘p ikromlarga noil bo‘lib, Najoshiy himoyasida yashadilar. Ularga istaganlariday harakat va ibodat erkinligi berilgan edi. Kunlarning birida Makka mushriklarining musulmon bo‘lgani haqida yolg‘on xabar keldi. Buni eshitib, hasrat chekayotgan ba’zi muhojirlar, oilalariga qovushish orzusi bilan orqaga qaytmoqchi bo‘ldilar. Bir qismi esa Rasululloh sollallohu alayhi va sallam qaytishga ruxsat bergunlariga qadar shu yerda qolishga qaror qildilar. Usmon ibn Affon roziyallohu anhu va Ruqayya roziyallohu anho ham Makkaga kaytganlar bilan birga edilar. Vatan tuproqlariga qadamlari yetar-yetmas, bolalik va yoshlik yillari o‘tgan yerlarni ko‘rib, ularning ko‘zlari sevinch yoshlariga to‘ldi. Ruqayya roziyallohu anho uzoq ayriliqdan so‘ng onasini ziyorat qilish uchun ota uyiga tashrif buyurdi. Biroq onasini ko‘rolmadi. Hamma jim edi, hech kim javob bermasdi. Ammo ko‘z yoshlarini tutib turolmadilar. Oqayotgan ko‘zyoshlar unga eng to‘g‘ri javobni bergan edi. Ruqayya roziyallohu anho ham yig‘ladi. Bu musibat ham Alloh taoloning qazo va qadari edi. Bu alamga ham bir mo‘mina kabi sabr etdi. Ruqayya roziyallohu anhoning Makkada qolishi uzoqqa cho‘zilmadi. Mushriklarning tazyiqi kundan-kun ortib borardi. Musulmonlar Madinaga hijrat etdilar. Hazrati Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallam ham ular bilan birga edilar. Ruqayya roziyallohu anhoga olam-olam quvonch keltirgan o‘g‘li Abdulloh Madinada tug‘ildi. Ruqayya bu farzandni o‘tgan kunlardagi musibat, ozor va iskanjalar badaliga berilgan mukofot deya qabul etdi. Lekin mo‘min kishi doimo imtihon qilinadi, unga balolar yuborilib, sinaladi.

«U sizlarnipg qaysilaringiz chiroyliroq — yaxshiroq amal qilguvchi ekaningizni imtihon qilish uchun o‘lim va hayotni yaratgan Zotdir. U qudratli va mag‘firatlidir» (Mulk, 2).

Go‘dak belanchakda uxlayotganida bir xo‘roz yuzini cho‘qib oldi. Yarasi og‘irligi uchun bir necha kundan so‘ng o‘ldi. Ruqayya roziyallohu anho bu musibatning og‘irligiga chiday olmadi, hushidan ketdi. Isitmasi ko‘tarilib, bezgakka chalindi. Suyukli eri Usmon roziyallohu anhu uning yonidan hech ayrilmadi. G‘am-qayg‘uni yengillatishi uchun Alloh taologa tinmay duolar qildi. Madinada ansor va muhojirlar Shomdan qaytayotan qurayshiylarga qarshi hujumga tayyorlanayotgan edilar. Usmon roziyallohu anhu ham jangga chiqmoqchi bo‘ldi. Lekin Rasululloh sollallohu alayhi va sallam unga xasta zavjasi Ruqayya roziyallohu anhoning yonida qolishni buyurdilar.

Ruqayya roziyallohu anhoning ahvoli og‘irlashib borardi. Kasallik kuchaydi. Nihoyat, dudoqlar orasidan chiqayotgan nafas uzilib qoldi. Ruh tanni tark etgan edi.

Sevimli yoridan ayrilib qolgan Usmon roziyallohu anhu uning peshona va qo‘llaridan o‘pib, asta yuzini yopar ekan, Badrdan kelgan chopar musulmonlarning zafarini e’lon qildi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Usmon roziyallohu anhuning uyiga kirdilar. Ruqayya roziyallohu anhoning o‘limi haqidagi xabar qattiq ta’sir etgan edi. Ruqayya roziyallohu anhoning xonasida yig‘lab o‘tirgan nevaralari Fotimani shafqat ila oxista o‘rnidan turg‘azib, yenglari bilan ko‘z yoshlarini artdilar.

Hozir bo‘lgan ayollar o‘zlarini tutolmay, yig‘lab yubordilar. Umar roziyallohu anhu qamchisi bilan ularni urmoqchi bo‘ldi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uning qo‘lidan ushlab: «Ko‘zdan va qalbdan nima kelsa, Allohdan, Uning marhamatidandir. Qo‘l va tildan bo‘lsa, shaytondandir», deb uni qaytardilar.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Baqi’ qabristoniga borib qizlari Ruqayya roziyallohu anhoning haqqiga duo qildilar. Qabr ustiga o‘z qo‘llari bilan toza tuproq tashladilar. So‘ng yana ortga qaytdilar. Rasulullohning sollallohu alayhi va sallam ikki hijrat sohibi bo‘lgan qizlari Ruqayya roziyallohu anhodan Alloh taolo rozi bo‘lsin. Iymoni, hijrati va hayoti davomida ko‘rgan musibatlari uchun eng go‘zal shaklda ajr-mukofotlar bersin. Muslima opa-singillarmiz esa Ruqayya roziyallohu anho kabi onalarimizdan ibrat olib yashasin!

 

Saidabror Umarov

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar

Hijriy yangi yilingiz muborak bo‘lsin!

20.06.2025   12482   3 min.
Hijriy yangi yilingiz muborak bo‘lsin!
2025 yilning 26 iyun kuni – yangi 1447 hijriy yil – Muharram oyi boshlanishining 1 kunidir. Ashuro kuni 2025 yilning 5 iyul, shanba kuniga to‘g‘ri keladi.

Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.


Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).


Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).


Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).

Sufyon ibn Uyayna rahmatullohi alayh: “Bu hadisni oltmish yil tajriba qildim va faqatgina yaxshilik ko‘rdim”, deganlar.


Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).


Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).

Ulamolarimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ushbu niyatlariga e’tiboran, Ashuro kuniga qo‘shib bir kun oldingi yoki bir kun keyingi kunda ham ro‘za tutmoq afzal deydilar.

Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.

Davron NURMUHAMMAD