Davomi
Muhojirlar ko‘p ikromlarga noil bo‘lib, Najoshiy himoyasida yashadilar. Ularga istaganlariday harakat va ibodat erkinligi berilgan edi. Kunlarning birida Makka mushriklarining musulmon bo‘lgani haqida yolg‘on xabar keldi. Buni eshitib, hasrat chekayotgan ba’zi muhojirlar, oilalariga qovushish orzusi bilan orqaga qaytmoqchi bo‘ldilar. Bir qismi esa Rasululloh sollallohu alayhi va sallam qaytishga ruxsat bergunlariga qadar shu yerda qolishga qaror qildilar. Usmon ibn Affon roziyallohu anhu va Ruqayya roziyallohu anho ham Makkaga kaytganlar bilan birga edilar. Vatan tuproqlariga qadamlari yetar-yetmas, bolalik va yoshlik yillari o‘tgan yerlarni ko‘rib, ularning ko‘zlari sevinch yoshlariga to‘ldi. Ruqayya roziyallohu anho uzoq ayriliqdan so‘ng onasini ziyorat qilish uchun ota uyiga tashrif buyurdi. Biroq onasini ko‘rolmadi. Hamma jim edi, hech kim javob bermasdi. Ammo ko‘z yoshlarini tutib turolmadilar. Oqayotgan ko‘zyoshlar unga eng to‘g‘ri javobni bergan edi. Ruqayya roziyallohu anho ham yig‘ladi. Bu musibat ham Alloh taoloning qazo va qadari edi. Bu alamga ham bir mo‘mina kabi sabr etdi. Ruqayya roziyallohu anhoning Makkada qolishi uzoqqa cho‘zilmadi. Mushriklarning tazyiqi kundan-kun ortib borardi. Musulmonlar Madinaga hijrat etdilar. Hazrati Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallam ham ular bilan birga edilar. Ruqayya roziyallohu anhoga olam-olam quvonch keltirgan o‘g‘li Abdulloh Madinada tug‘ildi. Ruqayya bu farzandni o‘tgan kunlardagi musibat, ozor va iskanjalar badaliga berilgan mukofot deya qabul etdi. Lekin mo‘min kishi doimo imtihon qilinadi, unga balolar yuborilib, sinaladi.
«U sizlarnipg qaysilaringiz chiroyliroq — yaxshiroq amal qilguvchi ekaningizni imtihon qilish uchun o‘lim va hayotni yaratgan Zotdir. U qudratli va mag‘firatlidir» (Mulk, 2).
Go‘dak belanchakda uxlayotganida bir xo‘roz yuzini cho‘qib oldi. Yarasi og‘irligi uchun bir necha kundan so‘ng o‘ldi. Ruqayya roziyallohu anho bu musibatning og‘irligiga chiday olmadi, hushidan ketdi. Isitmasi ko‘tarilib, bezgakka chalindi. Suyukli eri Usmon roziyallohu anhu uning yonidan hech ayrilmadi. G‘am-qayg‘uni yengillatishi uchun Alloh taologa tinmay duolar qildi. Madinada ansor va muhojirlar Shomdan qaytayotan qurayshiylarga qarshi hujumga tayyorlanayotgan edilar. Usmon roziyallohu anhu ham jangga chiqmoqchi bo‘ldi. Lekin Rasululloh sollallohu alayhi va sallam unga xasta zavjasi Ruqayya roziyallohu anhoning yonida qolishni buyurdilar.
Ruqayya roziyallohu anhoning ahvoli og‘irlashib borardi. Kasallik kuchaydi. Nihoyat, dudoqlar orasidan chiqayotgan nafas uzilib qoldi. Ruh tanni tark etgan edi.
Sevimli yoridan ayrilib qolgan Usmon roziyallohu anhu uning peshona va qo‘llaridan o‘pib, asta yuzini yopar ekan, Badrdan kelgan chopar musulmonlarning zafarini e’lon qildi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Usmon roziyallohu anhuning uyiga kirdilar. Ruqayya roziyallohu anhoning o‘limi haqidagi xabar qattiq ta’sir etgan edi. Ruqayya roziyallohu anhoning xonasida yig‘lab o‘tirgan nevaralari Fotimani shafqat ila oxista o‘rnidan turg‘azib, yenglari bilan ko‘z yoshlarini artdilar.
Hozir bo‘lgan ayollar o‘zlarini tutolmay, yig‘lab yubordilar. Umar roziyallohu anhu qamchisi bilan ularni urmoqchi bo‘ldi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam uning qo‘lidan ushlab: «Ko‘zdan va qalbdan nima kelsa, Allohdan, Uning marhamatidandir. Qo‘l va tildan bo‘lsa, shaytondandir», deb uni qaytardilar.
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam Baqi’ qabristoniga borib qizlari Ruqayya roziyallohu anhoning haqqiga duo qildilar. Qabr ustiga o‘z qo‘llari bilan toza tuproq tashladilar. So‘ng yana ortga qaytdilar. Rasulullohning sollallohu alayhi va sallam ikki hijrat sohibi bo‘lgan qizlari Ruqayya roziyallohu anhodan Alloh taolo rozi bo‘lsin. Iymoni, hijrati va hayoti davomida ko‘rgan musibatlari uchun eng go‘zal shaklda ajr-mukofotlar bersin. Muslima opa-singillarmiz esa Ruqayya roziyallohu anho kabi onalarimizdan ibrat olib yashasin!
Saidabror Umarov
Bir kuni Fath ibn Xoqon xalifa Mutavakkilning huzuriga kirdi. Xalifa jim o‘tarar va bir narsa haqida chuqur o‘ylardi. Fath bu jimlikni buzib: “Nimalar haqida o‘ylayapsiz, ey mo‘minlar amiri?” – deya so‘radi. Xalifa: “Men yer yuzida turmushi eng farovon kishi kim ekan?” deb o‘ylayotgan edim”, dedi. Fath bo‘lsa: “Dunyoda eng faravon hayot kechirayotgan kishi siz-da! Allohga qasamki, u – sizsiz!” – dedi. Xalifa: “Yo‘q! Men emas. Keng hovlisi, soliha ayoli, qobil farzandlari va yetarli rizqi bo‘lgan kishi – hayoti eng faravon odamdir”, dedi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ham: “To‘rt narsa baxtning belgisidir: soliha ayol, keng turar-joy, solih qo‘shni, yaxshi ulov. To‘rt narsa esa badbaxtlik belgisidir – yomon xotin, yomon qo‘shni, chatoq ulov, tor xonadon”, deganlar.
Ba’zilar baxtni mashhurlikda, molu davlatga ega bo‘lishda deb biladilar. Bu dunyoda Allohning muxlis bandalarigina his qiladigan saodat ta’mini totish baxtiga musharraf bo‘lmagan holda yashab o‘tadilar.
Oriflardan biri: “Podshohlar bizda qandayin baxt borligini bilganlarida edi, unga yetishish uchun bizga qarshi qilich ko‘tarib jang qilishardi”, deydi.
G‘alaba bilan saodat orasida katta farq bor. G‘alaba bu – o‘zingiz istab turganning ustidan zafar qozonish bo‘lsa, nening ustidan g‘olib bo‘lsangiz, u sizning xohishingizga mansub bo‘lmog‘i chin saodatdir.
Oskar Uayld[1]ning shunday gapi bor: “Baxt faqatgina unga bir nechta kishilar bilan birga yetishsang haqiqiy bo‘ladi. Og‘riq, azob ham faqatgina bir o‘zingning boshingga tushsa alamli bo‘ladi. Saodat – boshqa kishilarni baxtli qilishdir”.
Olmon fizigi Maks Plank: “Saodatni muhofaza qilish uchun uni boshqalar bilan bo‘lishishing kerak”, degan.
G‘arb mutafakkirlaridan yana biri: “Tajribamdan o‘tgan narsa shuki, eng buyuk baxt – yaxshilikni yashirincha qilganimdan keyin kutilmaganda bu yaxshiligim odamlar qulog‘iga yetib borishini ko‘rishim”, degan edi.
Ingliz yozuvchisi Uilyam Somerset Moem[2]: “Biz ulg‘ayib borarkanmiz saodat – olishda deb o‘ylardik, keyinchalik bildikki, baxt – berishda ekan”, deydi.
Baxt – boshqalarga tortiq qilish va yaxshi ishlarni amalga oshirishda mujassam. Baxt birovdan narsa olish va o‘zganing qo‘liga qarashda emas.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] To‘liq ismi: Oskar Fingal O’Flaerti Uills Uayld. 1854 yilda Dublin shahrida tug‘ilgan. Shoir, dramaturg, ssenarist. 1900 yil 30 noyabrda 46 yoshida Parijda vafot etgan.
[2] 1874 yil 25 yanvarda Fransiyada tug‘ilgan. 1965 yil16 dekabrda Nitssa shahrida vafot etgan. 1897 yilda chop etilgan “Lambetlik Liza” romani bilan mashhur bo‘lgan.