Sayt test holatida ishlamoqda!
18 Iyun, 2025   |   22 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:40
Shom
20:02
Xufton
21:41
Bismillah
18 Iyun, 2025, 22 Zulhijja, 1446

Hadis ilmi maktabining yangi o‘quv yilining ochilish tadbiri bo‘lib o‘tdi

05.09.2019   3182   6 min.
Hadis ilmi maktabining yangi o‘quv yilining ochilish tadbiri bo‘lib o‘tdi

Aytish joizki, so‘nggi yillarda mamlakatimizda Mustaqillik bayrami tantanalarini muayyan bir g‘oya, ezgu harakat ostida nishonlash an’anasi xalqimiz hayotining ma’naviy yuksalishida o‘ziga xos zamin bo‘lib xizmat qilmoqda.

Albatta bundayin ezgu g‘oyalar mamlakat aholisining istiqlol yillaridagi hayoti, turmush tarzi, erishgan yutuqlari va erishajak maqsadlarini sarhisob qilishga undaydi.

2019 yil 5 sentyabr kuni Hadis ilmi maktabida mamlakatimiz mustaqilligining 28 yilligi va 2019-2020 o‘quv yilining boshlanishi munosabati bilan “Jonajon O‘zbekistonim, mangu bo‘l omon!” shiori ostida ma’naviy-ma’rifiy tadbir hamda Mustaqillik darsi bo‘lib o‘tdi.

Tadbirda O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi direktori Sh.Minavvarov, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi mas’ul xodimi, M.Jalilov, Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Ilmiy ishlar bo‘yicha prorektori Z.Abdirashidov, Samarqand viloyati hokimi o‘rinbosari D.Mamadqulov, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita bo‘lim boshlig‘i B.Rustamov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi bo‘lim boshlig‘i S.Sherxonov, “Nuroniylar” jamg‘armasi Samarqand viloyati bo‘limi raisi, O‘zbekiston Qahramoni H.Normuradov, Samarqand Davlat universiteti rektori tex.f.d., prof. R.Xolmurodov shuningdek, Samarqand viloyatidagi ziyolilar ishtirok etishdi.

Tadbir O‘zbekiston Respublikasi madhiyasi bilan boshlandi. An’anaga ko‘ra tadbir avvalida Hadis ilmi maktabi 1-kurs talabasi Parpiyev Saidmahmudxon Qur’on tilovat qilib berdi. Qur’on tilovatidan so‘ng ushbu oliy dargohni ochilishiga jonbozlik ko‘rsatgan rahbarlar, maktab o‘qituvchi va talabalarining haqlarida hamda yangi o‘quv yilining barakali bo‘lishini so‘rab duoi xayrlar qilindi.

Hadis ilmi maktabi rektori O.Yusupov tadbirni ochib berish uchun nutq so‘zlab jumladan, mazkur o‘quv yili kirish imtihonlari jarayonlari, maktab mutaxassislik o‘quv rejasini takomillashtirish yuzasidan dunyodagi nufuzli islom ta’lim muassasalari va markazlari taqdim qilgan xulosalari, Maktab Axborot-resurs markazini mutaxassislikka oid adabiyotlar bilan boyitish bo‘yicha amalga oshirilgan ishlab to‘g‘risida qayd etdi.

Shundan so‘ng, Mustaqilligimizning 28 yilligi hamda yangi o‘quv yilining ochilishi munosabati bilan tabrik uchun O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi direktori Sh.Minavvarov, Samarqand viloyati hokimi o‘rinbosari D.Mamadqulov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi bo‘lim boshlig‘i S.Sherxonov, “Nuroniylar” jamg‘armasi Samarqand viloyati bo‘limi raisi, O‘zbekiston Qahramoni H.Normuradov, Samarqand Davlat universiteti rektori tex.f.d., prof. R.Xolmurodov boshlanayotgan yangi o‘quv yilida institut jamoasiga omad va zafarlar tilab, diniy soha vakillariga hamda diniy tashkilotlarga, qolaversa yoshlarga berilayotgan imkoniyatlardan to‘laligicha foydalanish va ma’rifiy islomni dunyoga ko‘rsata olish, sof islomdan og‘ishmaslikda va adashganlarni to‘g‘ri yo‘lga boshlashda qat’iyat bilan ilm olish kerakligini, ilm olishda harakatchan bo‘lishni, talabalar avvalo kuchli bilimga ega bo‘lishi, bu yerdagi ustozlardan ilm olishda va odob-axloq saboqlarini o‘rganishda tirishqoq bo‘lishini ta’kidladilar, shuningdek, sof islomni nafaqat yurtimizda balki, dunyo ommasiga yetkaza oladigan salohiyatga ega bo‘lish kerakligini qolaversa, ajdodlarimizga munosib avlod bo‘lish lozimligi bo‘yicha o‘z tavsiyalarini berdilar.

Shuningdek, fazilatli shayx, zamonamizning muhaddis olimi Istambuldagi Ibn Xaldun universiteti katta ustozi Muhammad Avvoma hazratlarining va Tatariston respublikasidagi Bulg‘or islom akademiyasi rektori Abdraxmanov Daniyar Mavliyarovichning video tabrik murojaatlari tadbir ishtirokchilariga eshittirildi.

Tadbirda Oliy dargohning talabasi degan ulug‘ nomga musharraf bo‘lgan talabalardan biri Ibrohimov Ismoil so‘zga chiqib, Hadis ilmi maktabining o‘quv xonalari, sport zali, yopiq suv havzasi, yotoqxona va oshxonasida talabalarga yaratilgan sharoitlar va qulayliklar uchun xususan, Yurtboshimizga va maktab ma’muriyatiga minnatdorlik bildirdi.

Ta’kidlash joizki, Hadis ilmi maktabi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 16 apreldagi PF- 5416-son Farmoniga asosan islom dini va hadis ilmi rivojiga beqiyos hissa qo‘shgan buyuk ajdodlarimizning boy merosini chuqur o‘rganish, ular tomonidan asos solgan hadis maktablari faoliyatini qayta tiklash va rivojlantirish, ular qoldirgan boy ilmiy merosni o‘rganish, tadqiq qilish orqali xalqimiz va keng jamoatchilikka yetkazish va targ‘ib qilish, xususan hadis va unga doir ilmlarni chuqur o‘zlashtirgan yetuk mutaxassislarni tayyorlash maqsadida tashkil etilgan edi.

Hadis ilmi maktabida o‘qish muddati 5 yil bo‘lib, “Hadis ilmlari, diniy fanlar mutaxassisi va arab tilini o‘qituvchisi” mutaxassisligi bo‘yicha oliy ma’lumotli kadrlar tayyorlaydi.

Maktabda mataxassislik fanlarini o‘qitish ustoz-shogirt an’anasi asosida respublikamiz hamda xorijiy malakali pedagog o‘qituvchilar tomonidan amalga oshiriladi. 

Hadis ilmi maktabi binosi Samarqand viloyatidagi Imom Buxoriy majmuasi yoni barpo etilgan bo‘lib, oliy dargohda umumta’lim, xorijiy va mutaxassislik fanlarini chuqur o‘rganish uchun barcha sharoitlar yaratilgan. Xususan, islom ilmi rivojida o‘z o‘rniga ega buyuk ajdodlarimizga munosib bo‘lishi uchun Maktabda talabalar uchun zamonaviy texnikalar bilan jihozlangan o‘quv auditoriyalari, Axborot-resurs markazi, yopiq sport zal va suv havzasi, talabalar turir joyi va shinam oshxona mavjud.

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Er-xotinning yarashuvi shayton bo‘ynini sindirar

12.06.2025   7190   5 min.
Er-xotinning yarashuvi  shayton bo‘ynini sindirar

Oila – inson hayotidagi ma’naviy suyanch, ijtimoiy tartib, nasl davomiyligini ta’minlovchi qo‘rg‘on va mehr-muhabbat maskanidir.


Alloh taolo Qur’oni karimda marhamat qiladi: “Uning alomatlaridan (yana biri) – sizlar (nafsni qondirish jihatidan) taskin topishingiz uchun o‘zlaringizdan juftlar yaratgani va o‘rtangizda inoq­lik va mehribonlik paydo qilganidir. Albatta, bunda tafakkur qiladigan kishilar uchun alomatlar bordir” (Rum surasi, 21-oyat).


Bu oyat oila qurishning ilohiy hikmatga ega ekanini, er-xotin munosabatida muhab­bat va mehr-shafqat asosiy omil bo‘lishini anglatadi.


Islom nikohni faqat shaxsiy xohish emas, balki ma’naviy, axloqiy va ijtimoiy majburiyat sifatida qabul qilgan. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Nikoh me­­ning sunnatimdir. Kim sunnatimdan yuz o‘girsa, mendan emas”, deganlar (Muttafaqun alayh).


Bu hadisga ko‘ra, nikoh musulmon hayoti­dagi ibodat hisoblanadi. Uning asosiy maqsadlari nafsni halol yo‘l bilan qon­dirish, nasliy poklik, farzand tarbiyasi va jamiyat bar­qarorligini ta’minlashdir.


Islomda er va xotinning vazifalari bir-birini to‘ldiruvchi xususiyatga ega. Alloh taolo erkakni mas’uliyatli rahbar, ayolni esa oila mustahkamligini ta’minlovchi qilib yaratgan: “Erkaklar xotinlar ustidan (oila boshlig‘i sifatida doimiy) qoim turuvchilardir. Sabab – Alloh ularning ayrimlari (erkaklar)ni ayrimlari (ayollar)dan (ba’zi xususiyatlarda) ortiq qilgani va (erkaklar o‘z oilasiga) o‘z mol-mulklaridan sarf qilib turishlaridir” (Niso surasi, 34-oyat).


Erkak ayoldan ba’zi xususiyatlarda ortiq qilib yaratilganida bir necha hikmatlar bor. Mufassir ulamolar, jumladan, quyidagi shar’iy nuqtayi nazardan erkaklarga xos xususiyatlarni qayd etishgan: payg‘ambarlik, jismoniy kuch-quvvat, oila nafaqasiga mas’ullik, aqlu idrok, xotira va tafakkurning ziyodaligi, imom-xatiblik, muazzinlik, jamoat bilan namoz o‘qish, juma namozining vojib bo‘lishi, tashriq takbirini aytish, janglarda qatnashish, to‘liq guvohlik, taloq berish huquqiga ega bo‘lish, oilaning unga nisbat berilishi, namoz va ro‘zani uzrsiz ado etish kabilar.


Shu jihatlarni hisobga olib, ayol kishi eriga nisbatan itoatli, hamiyatli va iffatli bo‘lib, oila totuvligi yo‘lida doimiy harakatda bo‘lishi juda matlub ishdir.


Rasuli akram sollallohu alayhi va sallam: “Sizlarning eng yaxshilaringiz o‘z ahliga yaxshilik qiluvchilaringizdir”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).


Erkak oila boshlig‘i sifatida adolatli, g‘amxo‘r va mehribon bo‘lishi kerak. U o‘z ayoli va farzandlarining ehtiyojlarini ta’minlab, ularni to‘g‘ri yo‘lga boshlashi lozim.


Xotinning vazifalari – oilada sog‘lom muhit yaratish, erga itoat va uning sha’nini asrash. U oila tinch­ligi va farovonligi uchun intilishi, eriga vafodor bo‘lib, farzandlar tarbiyasida fido­yilik ko‘rsatishi lozim.


Qur’oni karimda bunday marhamat qilinadi: “Ular sizlarning libosingiz, sizlar ularga libossiz” (Baqara surasi, 187-oyat).


Bu oyat nikohdagi juft­larning bir-biriga muhtoj­ligi va ular o‘rtasidagi yaqin­likni ta’riflaydi.


Nikoh faqatgina ikki insonning emas, balki oilalar va jamiyatning ham mas’uliyatidir. Ko‘p hollarda ota-onalar, qarindoshlar va jamiyatning qo‘llab-quvvatlashi nikohning mustahkamligida muhim ahamiyat kasb etadi.


Bugungi kunda ko‘pchilik oilaviy muammolar uchinchi tomonlarning (qaynona-qaynota, yaqinlar, do‘stlar) chuqur va nomunosib aralashuvi oqi­batida kelib chiqmoqda. Har bir inson o‘ziga tegishli chegarani bilishi zarur.


Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Odamlarning arazlashganlarini yarashtirib qo‘yish nafl namoz o‘qishdan va nafl ro‘za tutishdan ko‘ra savobliroqdir”, deganlar (Imom Tabaroniy rivoyati).


Ota-onalar, qarindoshlar – yoshlar hayo­tiga rahbar sifatida kerakli maslahat beradilar, ammo ularning shaxsiy munosabatlariga befarq yoki ortiqcha aralashish – oilaviy muhitni buzishi, o‘rtadagi muhabbatni so‘ndirishi mumkin.


Ko‘pincha oilada ota-ona va farzandlar, oilaning bosh­qa a’zolari orasida ham turli kelishmovchilik bo‘lib turadi. Arzimagan sabab-bahonalar bilan tinch xonadonlar mojarolar maskaniga aylanadi. Bir-biriga yaqin, qadrdon, qarindoshlar o‘rtasida mehr-oqibat ko‘tariladi.


Kechira olish – go‘zal fa­zilat, di­nimizda maqtalgan sifatlardan. Bir qarashda oniy yutqa­zishday ko‘ringan kechira olish katta mojarolarning oldini oladi, g‘alabani ta’minlaydi. “Er-xotinning urishi – doka ro‘molning qurishi” deganlariday, ikki oshufta qalbning arazi uzoqqa bormasligi kunday ravshan.


Sal ixtilof chiqdimi, bir tomon darrov murosa-kelishuv yo‘lini ko‘rishi kerak. Bir tomonning aql-idrok bilan ish tutishi shaytonning bo‘ynini sindirib, katta mojarolarning oldini oladi.


Joriy yilning birinchi choragida viloyat imom-xatiblari, otinoyilari 838 ta ana shunday nizomi oilani yarashtirishib, yoshlarning baxtli hayot kechirishiga sababchi bo‘ldilar.


Xulosa shuki, Islom oilaga yuksak maqom bergan, uni jamiyatning yuragi deb baholagan. Biz oyat va hadislar asosida shu muqaddas ne’matni asrash, mus­tahkamlash va yoshlarga to‘g‘ri yetkazish yo‘lida jiddiy harakat qilishimiz kerak.


Ubaydulloh ABDULLAYEV,

Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

 

 

Maqolalar