Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Iyun, 2025   |   25 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:40
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
21 Iyun, 2025, 25 Zulhijja, 1446

Hadis ilmi maktabining yangi o‘quv yilining ochilish tadbiri bo‘lib o‘tdi

05.09.2019   3235   6 min.
Hadis ilmi maktabining yangi o‘quv yilining ochilish tadbiri bo‘lib o‘tdi

Aytish joizki, so‘nggi yillarda mamlakatimizda Mustaqillik bayrami tantanalarini muayyan bir g‘oya, ezgu harakat ostida nishonlash an’anasi xalqimiz hayotining ma’naviy yuksalishida o‘ziga xos zamin bo‘lib xizmat qilmoqda.

Albatta bundayin ezgu g‘oyalar mamlakat aholisining istiqlol yillaridagi hayoti, turmush tarzi, erishgan yutuqlari va erishajak maqsadlarini sarhisob qilishga undaydi.

2019 yil 5 sentyabr kuni Hadis ilmi maktabida mamlakatimiz mustaqilligining 28 yilligi va 2019-2020 o‘quv yilining boshlanishi munosabati bilan “Jonajon O‘zbekistonim, mangu bo‘l omon!” shiori ostida ma’naviy-ma’rifiy tadbir hamda Mustaqillik darsi bo‘lib o‘tdi.

Tadbirda O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi direktori Sh.Minavvarov, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi mas’ul xodimi, M.Jalilov, Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Ilmiy ishlar bo‘yicha prorektori Z.Abdirashidov, Samarqand viloyati hokimi o‘rinbosari D.Mamadqulov, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita bo‘lim boshlig‘i B.Rustamov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi bo‘lim boshlig‘i S.Sherxonov, “Nuroniylar” jamg‘armasi Samarqand viloyati bo‘limi raisi, O‘zbekiston Qahramoni H.Normuradov, Samarqand Davlat universiteti rektori tex.f.d., prof. R.Xolmurodov shuningdek, Samarqand viloyatidagi ziyolilar ishtirok etishdi.

Tadbir O‘zbekiston Respublikasi madhiyasi bilan boshlandi. An’anaga ko‘ra tadbir avvalida Hadis ilmi maktabi 1-kurs talabasi Parpiyev Saidmahmudxon Qur’on tilovat qilib berdi. Qur’on tilovatidan so‘ng ushbu oliy dargohni ochilishiga jonbozlik ko‘rsatgan rahbarlar, maktab o‘qituvchi va talabalarining haqlarida hamda yangi o‘quv yilining barakali bo‘lishini so‘rab duoi xayrlar qilindi.

Hadis ilmi maktabi rektori O.Yusupov tadbirni ochib berish uchun nutq so‘zlab jumladan, mazkur o‘quv yili kirish imtihonlari jarayonlari, maktab mutaxassislik o‘quv rejasini takomillashtirish yuzasidan dunyodagi nufuzli islom ta’lim muassasalari va markazlari taqdim qilgan xulosalari, Maktab Axborot-resurs markazini mutaxassislikka oid adabiyotlar bilan boyitish bo‘yicha amalga oshirilgan ishlab to‘g‘risida qayd etdi.

Shundan so‘ng, Mustaqilligimizning 28 yilligi hamda yangi o‘quv yilining ochilishi munosabati bilan tabrik uchun O‘zbekistondagi islom sivilizatsiyasi markazi direktori Sh.Minavvarov, Samarqand viloyati hokimi o‘rinbosari D.Mamadqulov, O‘zbekiston musulmonlari idorasi bo‘lim boshlig‘i S.Sherxonov, “Nuroniylar” jamg‘armasi Samarqand viloyati bo‘limi raisi, O‘zbekiston Qahramoni H.Normuradov, Samarqand Davlat universiteti rektori tex.f.d., prof. R.Xolmurodov boshlanayotgan yangi o‘quv yilida institut jamoasiga omad va zafarlar tilab, diniy soha vakillariga hamda diniy tashkilotlarga, qolaversa yoshlarga berilayotgan imkoniyatlardan to‘laligicha foydalanish va ma’rifiy islomni dunyoga ko‘rsata olish, sof islomdan og‘ishmaslikda va adashganlarni to‘g‘ri yo‘lga boshlashda qat’iyat bilan ilm olish kerakligini, ilm olishda harakatchan bo‘lishni, talabalar avvalo kuchli bilimga ega bo‘lishi, bu yerdagi ustozlardan ilm olishda va odob-axloq saboqlarini o‘rganishda tirishqoq bo‘lishini ta’kidladilar, shuningdek, sof islomni nafaqat yurtimizda balki, dunyo ommasiga yetkaza oladigan salohiyatga ega bo‘lish kerakligini qolaversa, ajdodlarimizga munosib avlod bo‘lish lozimligi bo‘yicha o‘z tavsiyalarini berdilar.

Shuningdek, fazilatli shayx, zamonamizning muhaddis olimi Istambuldagi Ibn Xaldun universiteti katta ustozi Muhammad Avvoma hazratlarining va Tatariston respublikasidagi Bulg‘or islom akademiyasi rektori Abdraxmanov Daniyar Mavliyarovichning video tabrik murojaatlari tadbir ishtirokchilariga eshittirildi.

Tadbirda Oliy dargohning talabasi degan ulug‘ nomga musharraf bo‘lgan talabalardan biri Ibrohimov Ismoil so‘zga chiqib, Hadis ilmi maktabining o‘quv xonalari, sport zali, yopiq suv havzasi, yotoqxona va oshxonasida talabalarga yaratilgan sharoitlar va qulayliklar uchun xususan, Yurtboshimizga va maktab ma’muriyatiga minnatdorlik bildirdi.

Ta’kidlash joizki, Hadis ilmi maktabi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 16 apreldagi PF- 5416-son Farmoniga asosan islom dini va hadis ilmi rivojiga beqiyos hissa qo‘shgan buyuk ajdodlarimizning boy merosini chuqur o‘rganish, ular tomonidan asos solgan hadis maktablari faoliyatini qayta tiklash va rivojlantirish, ular qoldirgan boy ilmiy merosni o‘rganish, tadqiq qilish orqali xalqimiz va keng jamoatchilikka yetkazish va targ‘ib qilish, xususan hadis va unga doir ilmlarni chuqur o‘zlashtirgan yetuk mutaxassislarni tayyorlash maqsadida tashkil etilgan edi.

Hadis ilmi maktabida o‘qish muddati 5 yil bo‘lib, “Hadis ilmlari, diniy fanlar mutaxassisi va arab tilini o‘qituvchisi” mutaxassisligi bo‘yicha oliy ma’lumotli kadrlar tayyorlaydi.

Maktabda mataxassislik fanlarini o‘qitish ustoz-shogirt an’anasi asosida respublikamiz hamda xorijiy malakali pedagog o‘qituvchilar tomonidan amalga oshiriladi. 

Hadis ilmi maktabi binosi Samarqand viloyatidagi Imom Buxoriy majmuasi yoni barpo etilgan bo‘lib, oliy dargohda umumta’lim, xorijiy va mutaxassislik fanlarini chuqur o‘rganish uchun barcha sharoitlar yaratilgan. Xususan, islom ilmi rivojida o‘z o‘rniga ega buyuk ajdodlarimizga munosib bo‘lishi uchun Maktabda talabalar uchun zamonaviy texnikalar bilan jihozlangan o‘quv auditoriyalari, Axborot-resurs markazi, yopiq sport zal va suv havzasi, talabalar turir joyi va shinam oshxona mavjud.

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mazhabga ergashish dinimiz talabi

13.06.2025   6443   3 min.
Mazhabga ergashish dinimiz talabi

“Mazhab” so‘zi arabchada “yo‘l”, “yo‘nalish”, shar’iy istilohda esa “diniy masala bo‘yicha muayyan mujtahid olimning fatvo chiqarish yo‘li” ma’nolarini bildiradi.

Mashhur alloma Ibn Rajab (1335-1393 m.y.): “Ko‘plab mazhablar orasidan faqat to‘rttasining saqlanib qolgani asrlar davomida insonlarni turli ziddiyatlar va ixtiloflardan himoya etishda asos bo‘lgan”, deb yozgan (“To‘rt mazhabdan boshqaga ergashganga raddiya” kitobi).

Ulamolar mazhablarga ergashish Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallamning quyidagi hadisiga amal qilishdir, deb ta’kidlaydilar: “Agar ixtilofni ko‘rsangiz, o‘zingizga ko‘pchilik tomonini lozim tuting” (Imom Moja, 3950-hadis).

Mazhablardagi bitta masalaga nisbatan turlicha yondashishlik islom shariatida musulmonlar uchun keng imkoniyatlar mavjudligidan dalolat beradi. Mazhablarda u yoki bu masala islom ahkomlari, muayyan jamiyat, xalq yoki millatning urf-odatlari, qadriyatlari hamda ijtimoiy munosabatlarning mazmunini ham hisobga olgan holda, eng ma’qul shaklda hal qilingan.

Islom ulamolari shar’iy hukmni va uning dalilini bilmaydigan musulmon odam (muqallid)mujtahid olimga taqlid qilishi zarurligini ta’kidlaydilar. Bunga Qur’ondagi ushbu oyatni dalil sifatida keltirish mumkin: “Agar bilmasangiz zikr ahllaridan so‘rang” (Nahl surasi, 43-oyat).

Mazhablarda Qur’on, sunnat, ijmo va qiyosdan dalil sifatida foydalanishning o‘ziga xos qoidalari, usul va tamoyillariga asoslangan muayyan tizim mavjud. Masalalar tizimli ravishda hal bo‘lgan. Mazhabsizlarda esa hech qanday ijtihod usul va qoidalari yo‘q bo‘lib, “Qur’on va Sunnatga murojaat qilamiz” qabilidagi dalilsiz da’vo bilan hukmlar berilmoqda. Maqsadiga, ra’yiga va nafsiga to‘g‘ri kelgan dalillarni olib, qolganlarini tashlash esa yomon oqibatlarni keltirib chiqarmoqda.

Bemazhablar omma musulmonlar ichida ko‘plab noto‘g‘ri talqin qilingan aqidaviy va fiqhiy masalalarni tarqatmoqdalar. Vaholanki, bu masalalar Ahli sunna olimlari tomonidan allaqachon hal qilingan.

Mazhabsizlar tarafdorlarining ayrim iddaolaridan ularning da’volari asossiz ekaniga ishonch hosil qilish mumkin:

– bemazhablar “Qur’on bitta va Payg‘ambar bitta bo‘lsa, to‘rt mazhab orasida fiqhiy ixtiloflar bor, haq bitta emasmi?” deydilar.

Mazhablar bir manba – Qur’on va sunnatga asoslanadi. Mazhablarning biriga ergashgan kishi Qur’on va sunnatga ergashgan bo‘ladi.

– Mazhabsizlik tarafdorlari “Imom Buxoriy bemazhab bo‘lgan”, deb dalil qiladi. Vaholanki, Imom Buxoriy yashagan davrda u kishiga o‘xshash ilmi ijtihod darajasiga yetgan, o‘zi ijtihod qilganlar ko‘p bo‘lgan. Hamma ulamolar ilmi mujtahidlikka yetgan odam, o‘zi ijtihod qiladi, deganlar. Hozir esa o‘sha davrdagi kabi mujtahidlar yo‘q ekanini hisobga olmaydilar.

Aksincha, Qur’on va sunnatdan har kim o‘zboshimcha yangi hukm chiqarish, fitna qo‘zg‘ash kabi islomda qat’iyan man qilingan xatti-harakatlarga sabab bo‘lmoqda. Shu nuqtayi nazardan, marhum Shayx Muhammad Said Ramazon Butiy qayd etganidek: “Mazhabsizlik islom shariatiga tahdid soladigan xatarli bid’atdir”.

Ming afsuslar bo‘lsinki, mana shunday yetuk olimlar bir mazhabni mahkam ushlab, to‘g‘riligini e’tirof qilib turgan bir paytda ba’zi yurtdoshlarimiz hali dastlabki ilmiy ko‘nikmalarni hosil qilmagan bo‘lsalarda: “Men Qur’on va hadisdan o‘zim hukm olaman” deb, da’vo qilib, turli ixtiloflarni keltirib chiqarmoqdalar. Ba’zida o‘zlari adashgani yetmagandek, o‘zgalarni ham yo‘ldan urmoqdalar.

Alloh taolo hammamizni O‘z hidoyatida sobit qilsin.

G‘ulomov FATHULLOH,

Al-Hudaybiya jome’ masjidi imom noibi

MAQOLA