Sigirsimonlar oilasiga mansub, sayyoramizdagi eng noyob jonivorlardan biri – saoldir. Bu yangi tur faqatgina 1992 yilda Vetnamning shimoli-g‘arbiy qismida 3 juft saol topilgandagina kashf etildi. 20-asrda mazkur sut emizuvchining kashf etilishi fanda katta yangilik bo‘ldi.

Saol – noyob va kam o‘rganilgan hayvon bo‘lib, ularning aniq soni ma’lum emas. Ularning qanday hayot kechirishi va qanday ko‘payishi hozirgacha sir bo‘lib qolmoqda!

Saolni tutqunlikda ko‘paytirishga urinishlarning bari samarasiz bo‘lib, ushbu jonzotlarning o‘limi bilan yakunlandi. Shu bois olimlar ushbu hayvon yo‘qolib ketmasligi uchun ularni tutqunlikda ko‘paytirish fikridan voz kechdilar.

Bu hayvon Laosning Vetnam bilan chegaradosh hududlaridagi nam va o‘tib bo‘lmas tropik o‘rmonlarda yashaydi. Ular o‘t va barglar, shuningdek o‘simliklarning urug‘lari va mevalari bilan oziqlanadilar.

Saol odatda jamoaviy tarzda emas, balki yakka oila bo‘lib yashaydi, kunduzlari uning faolligi yanada ortadi.

Voyaga yetgan saol tanasining uzunligi 180 santimetr, bo‘yi 90 santimetr, vazni esa 100 kilogrammgacha yetadi.

Saolning yungi to‘q jigarrang bo‘lib, yuzida oq rangli yo‘l-yo‘l chiziqlari bor. Bu jonzot tashqi tomondan antilopa yoki kosullar (kiyiklar)ga o‘xshab ketadi. Saolda uzunligi 50 santimetrga yetadigan shoxlar mavjud bo‘lib, bu jonivor yovvoyi tabiat qo‘ynida 8 yoshdan to 11 yoshgacha yashashi aniqlangan.

Saollar hozirgi kunda fanda juda noyob hayvonlar sanalib, ular yo‘q bo‘lish arafasida turibdi. Tabiatda bu turning taxminan bir necha yuztasi qolgan.

Shu o‘rinda Alloh taoloning mana bu oyatiga e’tibor beraylik:

وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَابَّةٍ وَهُوَ عَلَى جَمْعِهِمْ إِذَا يَشَاءُ قَدِيرٌ

“U zotning oyat-belgilaridan osmonlaru yerning yaratilishi va ularda turli jonivorlarning taratib qo‘yilishidir. Va U zot agar xohlasa, ularni jamlashga qodirdir” (Shuro surasi, 29-oyat).

Ha, azizlar, borliqdagi barcha narsani Alloh taolo ulkan hikmat bilan yaratgan. Biz o‘zimiz haqimizda va barcha yaratilgan maxluqlar, jonli-jonsiz mavjudotlar haqida tafakkur qilib ko‘rishimiz kerak. Chunki, bular Alloh taoloning borligiga, birligiga dalolat qiladigan oyat-belgilardandir. Ular haqida tafakkur qilib ko‘rgan insonning iymon nuri ziyoda bo‘lib, Alloh taologa bo‘lgan ixlosi ortadi.

Qaysi jonzot qayerda yashaydi, hayvonlarning adadi qancha, ular necha yil yashaydi, nechta farzand ko‘radi va boshqa haqiqatlarni Alloh taoloning O‘zi biladi.

Internet ma’lumotlari asosida Nozimjon Hoshimjon tayyorladi