Anor qadim zamonlardan shifobaxshligi bilan e’zozlanib, mevalarning sultoni hisoblangan. Anorning yuzlab turlari mavjud bo‘lib, mevasi tarkibida organik kislotalar, vitaminlar, shuningdek mikroblarni yo‘q qiluvchi moddalar mavjud. Anorning asosan poyasi, shoxi, guli, ildiz po‘stlog‘i va mevasi davo sifatida qo‘llaniladi.
O‘rta asrda Yevropalik tabiblar anor sharbatidan asablarni tinchlantirishda foydalanganlar.
Xitoy tabobatida anor gullaridan tayyorlangan damlama ichburug‘, tishlarning qimirlab qolishi va tushib ketishiniyu oldini olishda foydalanilgan. Anor gullarining quritilgan kukuni turli jarohatlarga ishlatilgan.
Hind tabibi Buxan anor daraxtining ildizidan lentasimon gijjalarni yo‘qotishda foydalangan.
XALQ TABOBATIDA:
Qondagi gemoglobin miqdorini oshirish uchun – yarim piyola anor, xom lavlagi, qizil sabzi sharbatiga bir osh qoshiq asal solib aralashtirib nahorga ichiladi.
Anorning xosiyatlari
Shirin anor erur ho‘l-sovuq har vaqt
Bu so‘zga tabiblar so‘zidir hujjat
Achchig‘idan safro bo‘lur toru-mor
Undan yomon xiltlar tug‘ilmas zinhor,
Asal bilan qo‘shib agar shirinin
Yaraga surkalsa – yo‘qotar barin,
Charchoq, quloq og‘riq, og‘iz yarasi,
Me’da illati ham ketar barchasi
Achchig‘i siydikni haydaydi ko‘proq,
Mayhushi nazdimda yana yaxshiroq,
Achchig‘i zarardir yesa tomoqqa,
Yo‘tal bo‘lsa – shoshmas el ham yemoqqa,
Achchiq, shirin yana ul mayxush anor,
Hafaqon haydovchi xosiyatga yor.
Anor gulining xosiyatlari
Gapirsam anor gulidan – sovuq-
Birinchi o‘rinda, ikkinchi quruq,
Tish milkin doimo qilur mustahkam,
Qon tuflash dardini daf etar har dam
Ichak yarasiga undan naf yetar
Yara-chaqalarni yana daf etar.
Shirin anor
Shirin anor suvini shisha ichiga solib,
Qaynab chiqquncha oftob tig‘iga tutgin uni
So‘ng cho‘p bilan ko‘zingga o‘sha suvdan surkasang,
Ko‘z qichishni yo‘qotib, ko‘paytirar nurini.
“Tabobat durdonalaridan”
*****
Og‘iz ichra pishgan bir dona anor,
Mingtalab xom suvdan yaxshidir ming bor.
Xusrav Dehlaviy
*****
To‘kdi zahmidin bag‘ir qonini hijron nolishi,
O‘ylakim siqmoq ila el suv oqizgay nordin
Navoiy
*****
Munira ABUBAKIROVA
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Sen biror narsani Allohdan taqvo qilib tark qilsang, Alloh taolo senga undan-da yaxshirog‘ini ato qiladi” [1], deganlar.
Kim “odamlar nima derkin”ni tashlab, yuzing-ko‘zing qilib o‘tirmasdan Alloh taolodan boshqadan umidini uzsa, Alloh taolo unga tark qilganlaridan ko‘ra yaxshirog‘ini beradi. Uni nafsning izzati, maxluqotdan behojat bo‘lish bilan rizqlantiradi. Bu borada Nabiy alayhissalom shunday deya marhamat qilganlar: “Kim iffatli bo‘lish harakatida bo‘lsa, Alloh uning iffatini saqlaydi. Kim odamlarga sarg‘ayib yurishdan qutulish harakatida bo‘lsa, Alloh taolo uni behojat qilib qo‘yadi. Kim sabrli bo‘lishga urinsa, Alloh taolo uni sabrli bandalardan qiladi”[2].
Kim Allohning qadariga e’tiroz qilishni tashlasa va hamma ishlarini Robbiga topshirsa, Alloh taolo u bandani rozi bo‘lish va kuchli iymon bilan siylaydi hamda uning ishini shu darajada go‘zal nihoyaga yetkazadiki, u bu holni yetti uxlab tushida ham ko‘rmaydi.
Kim folbin va sehrgarlardan yuz o‘girsa, Alloh taolo unga sabrni nasib etadi, tavakkul va tavhidning haqiqati bilan siylaydi.
Kim dunyo matohlariga qiyo boqmasa, Alloh uning ishlarini ilgari qiladi, qalbiga sokinlik beradi. O‘zi xohlamasa-da, dunyo unga eshiklarini ochadi.
Kim Allohgagina ibodat qilsa, faqat yagona Allohdan qo‘rqsa, vahimalardan qutuladi. Alloh taolo uni omonda saqlaydi. Qo‘rqinchli narsalar ham u uchun salomatlik, orombaxsh bo‘lib qoladi.
Kim yolg‘onni tark etib rostgo‘ylikni mahkam tutsa, Alloh uni yaxshilik tomon yo‘llab qo‘yadi va Allohning huzurida siddiqlar safida bo‘ladi, odamlar orasida rostgo‘ylik ila taniladi va shu orqali odamlar uning gaplariga quloq soladi, uning hurmatini qiladigan bo‘ladi.
Haq bo‘lsa-da, tortishuvni tark etgani evaziga Alloh taolo jannatda bir uy nasib qiladi. Dushmanning yomonligidan asraydi. Qalbi musaffo bo‘ladi. Uning ayblarini ochadiganlardan omonda saqlaydi.
Oldi-sotdida aldovni tark etganga nisbatan odamlarning ishonchi ortadi. Uning savdosida xaridorlari soni ko‘payib boradi.
Kim harom narsalarga qaramasa, Alloh qalbiga bir lazzatni ato etadi.
Baxillikdan saqlanib, saxovatpeshalikni ustun qo‘ygan kishini odamlar ham yaxshi ko‘radi. Allohga va jannatga yaqinlashadi. G‘am-tashvishlardan yengillaydi. Fazilat bobida martabasi ortib boradi. «...Kimki o‘z nafsining baxilligidan saqlana olsa, bas, ana o‘shalar najot topguvchidirlar»[3].
Kibrlanishni chetga surib, kamtarinlikni shior qilib olgan kishining qadri oshadi. Bu Rasululloh alayhissalomning so‘zlaridir: “Kim Alloh uchun tavozeli bo‘lar ekan, Alloh uning qadrini ko‘tarmay qo‘ymaydi” [4].
Kim ko‘p uyqu va uning lazzatidan voz kechib, vaqtini Allohning rizosi uchun namoz o‘qish bilan o‘tkazsa, Alloh taolo unga shodlik, tetiklikni ato etadi.
Ichish-chekishning barcha turlarining yaqiniga yo‘lamagan kishiga Alloh O‘zi madadkor bo‘ladi. Unga sihat-salomatlik, baxt-saodat nasib etadi. Bu baxt haqiqiy baxt bo‘ladi, kayf qilgandagi soxta baxt emas.
Kim qodir bo‘la turib, qasos va o‘ch olmasa, Alloh uning ko‘ksini keng qilib qo‘yadi. Qalbiga surur beradi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taolo bir bandani afv qilishidan faqat va faqat uning izzati ortadi”[5], deganlar.
Yomonlar bilan hamtovoq bo‘lishdan saqlanganni Alloh taolo yaxshi kishilarga yo‘liqtiradi. Haloldan rizq topadi, dunyo va oxirat yaxshiliklarini qo‘lga kiritadi.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Ahmad rivoyati.
[2] Imom Buxoriy rivoyati.
[3] Hashr surasi, 9-oyat.
[4] Imom Muslim rivoyati.
[5] Imom Muslim rivoyati.