Sayt test holatida ishlamoqda!
03 Iyul, 2025   |   8 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:10
Quyosh
04:55
Peshin
12:32
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
03 Iyul, 2025, 8 Muharram, 1447

Islomda qarz oldi-berdi masalalari

05.02.2019   6031   3 min.
Islomda qarz oldi-berdi masalalari

Ba’zan inson hayotida turli xil sinovlarga yo‘liqadi. Masalan: dehqon dehqonchiligidan, tijoratchi tijoratidan va yana boshqa bir inson kasbi ila qiyin ahvolga ro‘baro‘ bo‘lishi, uyi yonib ketishi yoki o‘g‘ri tushib xech vaqosiz qolishi mumkin. Bunday hollarda kishi nima qilishini bilmay, g‘am-g‘ussaga tushib qoladi. Bu Allohning sinovi albatta.

Shunda inson bu holatdan chiqish yo‘llarini izlaydi, harakat qiladi. Biroq, yo‘l topa olmagach, biror-bir yaqin do‘sti, qarindoshi yoki qo‘shnisidan ma’lum muddatga qarz so‘rashga majbur bo‘ladi.

Xo‘p bunday paytda qarz oluvchi va qarz beruvchi nimalarga e’tibor berishi kerak?

Keling avvalo qarz beruvchi haqida bilib olsak!

Qarz beruvchi shuni yaxshi bilsinki, avvalo Alloh taolo unga qarz beradigan darajada dunyo beribdi va agar qarz bersa, qarz berib turish ila bir insonning og‘irini yengil qilishga sababchi qilibdi hamda qarz bergani uchun ulkan ajrlarga ega bo‘lishni nasib qilibdi.

Hadislarni umum qilib aytganda, qarz berib, bir insonning og‘irini yengil qilsa, Alloh taolo qiyomatda uning og‘irini yengil qilishi, qarz berib turuvchiga qarzdor qarzini bergunicha har kuni uchun sadaqa qiluvchining savobi berilishi, qarz berish ila yerdagilarga rahm qilgani uchun unga osmondagilar rahm qilishi, agar qarzni qarzdordan kechib yuborsa, Alloh uning gunohlarini kechib yuborishi kabi bir qancha qarz beruvchiga beriladigan fazllar bor.

Demak, qarz beruvchi ushbu niyatlar ila qarz bersa, unga ulkan ajrlar berilar ekan.

Endi qarz oluvchiga ta’alluqli bo‘lgan masalalarni bilib olsak!

Avvalo inson Alloh taolodan hayotida qarzdor bo‘lib qolishidan panoh so‘ramog‘i lozim. Zotan hadisda aytilinganidek, qarzdor inson qarzini o‘z vaqtida ado qila olmagach ko‘p yolg‘on gapiradi va va’da qilsa xilof qiladi.

Agar inson qarz olishga majbur bo‘lib qolsayu, uni albatta qaytarish niyati bilan olsa, Alloh taolo unga qarzini ado qilishda yordam beradi. Agar maqsadi qaytib bermaslik, chuv tushirish, sindirish va egasini og‘ir ahvolga tushirish bo‘lsa, Alloh taolo uning dunyosiga talofat beradi va uning o‘zini bundan battar holatga tushirib qo‘yadi.

Maqsadi buzuq bo‘lgan qarz oluvchilar shuni bilsinkim, hadislarda agar inson qarzini uzmasdan vafot etsa, uning nomidan ham hech kim qarzni ado qilmasa, u ikki o‘rtada qolishi, hatto shahid odam ham qarzini uzmagan bo‘lsa, uni faqatgina qarzi jannatdan to‘sib turadi, deyiladi.

Alloh taolo barcha qarz beruvilarga bu dunyo va oxiratda ulkan ajrlar bersin. Qarz olganlarga esa, kasblariga baraka bersinu, qarzlarini tezda ado qilishga O‘zi yordamchi bo‘lsin. Qarz berib, qarzdorlarga nisbatan rahm qilib vaqtini yana cho‘zib turganlar yoki kechib yuborganlarga Alloh aoloning o‘zi rahm qilsin.

Manbalar asosida Toshkent Islom instituti o‘qituvchisi Abdurahmanov Yahyo

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Birovning telefoniga nazar solish mumkinmi?

30.06.2025   3100   1 min.
Birovning telefoniga nazar solish mumkinmi?

Savol: Birovning telefoni va undagi ma’lumotlarni ruxsatsiz ko‘rish mumkinmi? Chunki ba’zan avtobus, metro kabi ommaviy transport vositalarida ayrim shaxslarning shunday ishlar qilayotganiga guvoh bo‘lib qolamiz?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, birovning telefonidan uning ruxsatisiz foydalanish yoki undagi ma’lumotlarni o‘qish shar’an to‘g‘ri emas. Bu birovning uyiga ruxsatsiz mo‘ralash, xatiga ruxsatsiz qarash kabidir. Zero, bu ishlar Qur’on va hadislarda man etilgan.

Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasuli Akram sollallohu alayhi vasallam: “Kim birodarining maktubiga uning iznisiz nazar solsa, xuddi do‘zax otashiga nazar solgandek bo‘ladi”, deganlar (Abu Dovud rivoyati).

Ammo agar murabbiy (ota, ustoz va hokazo) qo‘l ostida tarbiyalanayotgan shaxsning to‘g‘ri yo‘ldan og‘ishidan shubha qilsa, u holda tarbiya maqsadida o‘z qo‘l ostidagi shaxsning telefonini tekshirishiga ruxsat beriladi. Balki ular vaqti-vaqti bilan bolalar va ularga tegishli narsalarni nazorat qilib turishlari kerak, toki ular to‘g‘ri yo‘ldan og‘masinlar. Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi