Sayt test holatida ishlamoqda!
03 Iyul, 2025   |   8 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:10
Quyosh
04:55
Peshin
12:32
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
03 Iyul, 2025, 8 Muharram, 1447

Nomahram ayolga qarash xotirani pasaytiradi

05.02.2019   4200   5 min.
Nomahram ayolga qarash xotirani pasaytiradi

Niderlandiyada bir universitetning yigit va qiz talabalari ustida yangi tadqiqot o‘tkazildi. O‘tkazilgan yangi tadqiqotning ta’kidlashicha, o‘ziga oro berib, ziynatlangan ayollarga qarash va ular bilan gaplashish erkaklarning ichki organizmlarida buzilish, tarbisizlikning yuzaga kelishiga sabab bo‘lar, shuningdek, xotiraning pasayishi va bir ishni aql bilan bajarish qobiliyatining susayishiga olib kelar ekan.  

Tadqiqotchi olimlarning aytishicha, ayolning ziynati va jozibasi ortgani sayin erkaklarga salbiy ta’siri shunchalik kuchayib boradi.

Olimlar bu holni shunday izohlashdi: “Ayol kishining yurishi, erkakning unga qarashi, u bilan suhbat qilishi erkak miyasidagi ma’lumotlarni tahlil qilish va qaror qabul qilishga mas’ul bo‘lgan hujayralarga salbiy ta’sir ko‘rsatadi”.

Tadqiqotda ayolning o‘ziga oro berishi, ziynatlanishi, jozibadorligi va ochiq-sochiq yurishining ta’sirini o‘rganishga ko‘proq e’tibor qaratildi. Tanasi ochiq ayolga qarash – erkakning idrokini buzadi, uni to‘g‘ri qaror qabul qilolmaydigan ahvolga soladi.

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday deb marhamat qilgan: 

   قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ

“Sen mo‘minlarga ayt, ko‘zlarini tiysinlar va farjlarini saqlasinlar. Ana shu ular uchun pokdir. Albatta, Alloh nima hunar qilayotganlaridan xabardordir” (Nur surasi, 30-oyat).

Ushbu oyatda Alloh taolo biz mo‘minlarni avvalo ko‘zimizni tiyishga, keyin esa farjimizni saqlashga amr etmoqda. Zero, zino deb atalgan farj bilan bog‘liq gunoh aynan ko‘zni tiymaslik ortidan kelib chiqadi. Shuning uchun Robbimiz bizni zinoning birinchi bosqichidan tiyilishga buyurmoqda.

Tanasining ko‘p qismi ochiq bo‘lgan, yurishi, ko‘z qarashi bilan hammani o‘ziga qaratadigan ayolga nazar solish insonning fikrlash qobiliyatini ishdan chiqarib, aqliga salbiy ta’sir qiladi. Agar inson darhol qarashdan tiyilsa, uning miyasi durust ishlashda davom etib, to‘g‘ri qaror qabul qilish qobiliyatini yo‘qotmaydi.

Oyatning so‘nggida “Albatta, Alloh nima hunar qilayotganlaridan xabardordir” degan joyiga e’tibor beraylik! Bu gap bizga Alloh taoloning doimiy kuzatib turishini bayon qilmoqda. Bu ayollarga nazar solishdan tiyilish uchun eng afzal yo‘ldir. Psixologlar ham aytishadiki, agar inson tashqi kuzatuv va nazoratni his qilib tursa, gunohga qo‘l urishdan tiyiladi.  

Nomahram ayolga qarash zino sari bosilgan ilk qadamdir. Agar inson shu nazarni tiyib, nomahram ayollarga qaramasa, ajoyib halovatni his qiladi. Imom Tabariy Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisi qudsiyda: «Albatta, (nomahramga) nazar qilish iblisning zaharlangan o‘qlaridan biridir. Kim Mendan qo‘rqib, u (nazar)ni tark qilsa, badaliga bir iymon beramanki, uning halovatini o‘z qalbida topadi», deyilgan.

Ayollarga shahvat bilan ko‘p qarash insonni turli kasalliklarga mubtalo qiladi. Masalan, nazar oqibatida yuz beradigan doimiy hayajon va qo‘zg‘alish natijdasida arteriya sklerozi (tomirlarning qattiqlashishi), qon bosimining oshishi, asablarning buzilishi, ruhiyatdagi o‘zgarishlar, impotensiya (jinsiy zaiflik) va hokazo kasalliklar kelib chiqadi. Bu kasalliklarning belgilari, og‘ir ko‘rinishlari keksayganda yaqqol sezila boshlaydi.

Alloh taolo bizga ko‘zimizni tiyishni amr qilish bilan pok va sog‘lom bo‘lishimizni iroda qilgan. “Ana shu ular uchun pokdir” degan so‘zi shuni anglatadi. Ko‘zini tiygan odam turli fahsh ishlardan pok bo‘ladi va salomatligi ham yaxshi holatda yuradi.

Tanasini berkitib yurgan ayollarga shahvat bilan qarash deyarli uchramaydi. Ammo tanasi ochiq ayollarga shunday nazar solish har qadamda uchraydi. Erkaklarga aynan shunday ko‘rinishdagi ayollar salbiy ta’sir o‘tkazadilar. Mana endi Islom dini nega ayollarga ochiq-sochiq yurishni harom qilganini, Nabiy sollallohu alayhi vasallam nega ochiq kiyimda yuruvchi ayolar jannatning hidini ham hidlamasliklarini aytganlarini tushunib yetdik. Agar o‘sha ayollar tavba qilib, o‘zlarini tuzatsalargina jannatga kirishlari mumkin.

Hozirgi kunda qayerga qaramaylik, Dinimiz ta’limotlariga va milliy qadriyatlarimizga zid ravishda ochiq-sochiq yurgan ayollar ko‘zga tashlanadi. Televizorda ham, internetda ham, ko‘chada ham, ishxonada ham shunday ayollar bisyor. Barchamiz Alloh taoloning yuqoridagi oyatdagi ko‘rsatmasiga amal qilib, ko‘zimizni tiyib, farjimizni asrab, pok va sog‘lom holda yurishimiz lozimdir. Ana shunda Allohning amriga bo‘yinsungan bo‘lamiz, ana shunda savobga ega bo‘lamiz va qalbimizda ajib bir halovatni his etamiz. Dunyoda ham, oxiratda ham saodatga erishamiz. 

 

Abduddoim Kahelning maqolasidan

Nozimjon Iminjonov tarjimasi

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Katta jamoaga ergashish

30.06.2025   4315   3 min.
Katta jamoaga ergashish

“Mazhab” so‘zi arabcha so‘z bo‘lib, “yo‘l”, “yo‘nalish” ma’nolarini bildiradi. Shar’iy istilohda esa, “biror diniy masala, muammo bo‘yicha muayyan mujtahid olimning fatvo chiqarish yo‘lidir”. Sahoba va tobe’inlar davrida mazhablar ko‘p bo‘lgan. Ammo vaqt o‘tishi bilan ular orasida to‘rt yirik: hanafiy, molikiy, shofeiy, hanbaliy mazhablari rivoj topgan. Mazkur to‘rt mazhab vujudga kelishining asosiy omili –  bular qolgan mazhablarning ta’limotini ham tadqiq qilib, qamrab olganidir.

Bu haqda alloma Ibn Rajab  o‘zining “To‘rt mazhabdan boshqaga ergashganga raddiya” asarida quyidagi so‘zni aytganlar: “Ko‘plab mazhablar orasidan aynan to‘rt mazhab saqlanib qolishi xuddi Qur’oni karimning yetti qiroatidan faqat bittasi qolganiga o‘xshaydi. Payg‘ambar sallallohu alayhi vasallamga Qur’oni karim yetti xil lahjada nozil bo‘lgan. Keyinchalik islom dini atrofga keng yoyilib, musulmonlarning soni ortib bordi va qiroat borasida ular o‘rtasida ba’zi ixtiloflar kelib chiqqach, Usmon ibn Affon raziyallohu anhu mus'hafni yetti qiroatdan faqat bittasining lahjasida yozdirishga qaror qildi. Oqibatda bugun yer yuzi musulmonlari Qur’onni faqat bitta mus'hafdan ya’ni, Usmon mus'hafida yozilgan xatidan o‘qiydigan bo‘ldi. Demak, ko‘plab mazhablar orasidan faqat to‘rttasining saqlanib qolgani asrlar davomida insonlarni turli ziddiyatlar va ixtiloflardan himoya etishda asos bo‘lgan”.

Mazkur to‘rt mazhabning to‘g‘riligi va haq ekanligi haqida barcha musulmon ummati ijmo, ittifoq qilganlar. 

Alloma Ibn Rajab rahmatullohi alayh yana shunday deydi: “Alloh taolo shariatni saqlash va dinni muhofaza qilish uchun o‘z hikmati bilan odamlar ichidan to‘rt zabardast imomlarni chiqarib berdi. Ularning ilmu ma’rifatda bir martabaga erishganlarini va chiqargan fatvo va hukmlarini haqiqatga o‘ta yaqinligini barcha ulamolar bir ovozdan e’tirof qilganlar. Barcha hukmlar o‘shalar orqali chiqariladigan bo‘ldi. Bu narsa mo‘min bandalar uchun Alloh taoloning lutfu karami va marhamati bo‘ldi”.

Ulamolarimiz fiqhiy mazhablar imomlarini va ularning ishlarini quyidagi misol bilan tushuntiradilar: “Allohning roziligiga erishib, jannatiy bo‘lish xuddi tog‘ning cho‘qqisiga chiqishdek bo‘lsa, mazhab imomlari – Qur’on, hadis va shularga asoslangan manbalardan foydalanib, cho‘qqiga chiqishning eng oson va bexatar yo‘lini topib, belgi qo‘yib, osonlashtirib qo‘ygan kishilardir. Cho‘qqiga chiquvchilar mazkur buyuk to‘rt imom ko‘rsatgan yo‘ldan birini tutsalar osongina, qiynalmasdan maqsadiga erishadi”.

Imom Badruddin Zarkashiy “Bahrul muhit” kitobida shunday yozadi: “Musulmonlarning e’tirof qilingan to‘rt mazhabi haqdir va undan boshqasiga amal qilish joiz emas”.

Imom Ali ibn Abdulloh Samhudiy o‘zlarining “Iqdul farid fi ahkomit-taqlid” nomli asarlarida shunday deganlar: “Bilingki, ushbu to‘rt mazhabdan birini ushlashda katta foyda bor. Undan yuz o‘girishda esa, katta muammo va ixtiloflar bor. Bir mazhabda yurishdagi foydalardan biri – sahoba va tobe’inlarning shariat ilmini o‘rganishdagi odatlariga ergashishdir. Chunki, tobe’inlar shariat ishida bir-birlariga yoki sahobalarga ergashar edi, sahobalar esa, bir-birlariga yoki Rasulullohga ergashganlar”.

U zot yana shunday deganlar: “Bir mazhabda yurishdagi foydalardan yana biri – Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam marhamat qilgan quyidagi hadisga amal qilish bor: ya’ni: “Agar ixtilofni ko‘rsangiz, o‘zingizga ko‘pchilik tomonini lozim tuting” (Imom Ibn Moja rivoyati).

To‘g‘ri mazhablardan faqat mana shu to‘rttasi qolgan ekan, ularga ergashish katta jamoaga ergashish hisoblanadi.

Shamsuddin Xapizov,

Namangan tumani "Halil hoji" jome masjidi imom-xatibi

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA