Niderlandiyada bir universitetning yigit va qiz talabalari ustida yangi tadqiqot o‘tkazildi. O‘tkazilgan yangi tadqiqotning ta’kidlashicha, o‘ziga oro berib, ziynatlangan ayollarga qarash va ular bilan gaplashish erkaklarning ichki organizmlarida buzilish, tarbisizlikning yuzaga kelishiga sabab bo‘lar, shuningdek, xotiraning pasayishi va bir ishni aql bilan bajarish qobiliyatining susayishiga olib kelar ekan.
Tadqiqotchi olimlarning aytishicha, ayolning ziynati va jozibasi ortgani sayin erkaklarga salbiy ta’siri shunchalik kuchayib boradi.
Olimlar bu holni shunday izohlashdi: “Ayol kishining yurishi, erkakning unga qarashi, u bilan suhbat qilishi erkak miyasidagi ma’lumotlarni tahlil qilish va qaror qabul qilishga mas’ul bo‘lgan hujayralarga salbiy ta’sir ko‘rsatadi”.
Tadqiqotda ayolning o‘ziga oro berishi, ziynatlanishi, jozibadorligi va ochiq-sochiq yurishining ta’sirini o‘rganishga ko‘proq e’tibor qaratildi. Tanasi ochiq ayolga qarash – erkakning idrokini buzadi, uni to‘g‘ri qaror qabul qilolmaydigan ahvolga soladi.
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday deb marhamat qilgan:
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ
“Sen mo‘minlarga ayt, ko‘zlarini tiysinlar va farjlarini saqlasinlar. Ana shu ular uchun pokdir. Albatta, Alloh nima hunar qilayotganlaridan xabardordir” (Nur surasi, 30-oyat).
Ushbu oyatda Alloh taolo biz mo‘minlarni avvalo ko‘zimizni tiyishga, keyin esa farjimizni saqlashga amr etmoqda. Zero, zino deb atalgan farj bilan bog‘liq gunoh aynan ko‘zni tiymaslik ortidan kelib chiqadi. Shuning uchun Robbimiz bizni zinoning birinchi bosqichidan tiyilishga buyurmoqda.
Tanasining ko‘p qismi ochiq bo‘lgan, yurishi, ko‘z qarashi bilan hammani o‘ziga qaratadigan ayolga nazar solish insonning fikrlash qobiliyatini ishdan chiqarib, aqliga salbiy ta’sir qiladi. Agar inson darhol qarashdan tiyilsa, uning miyasi durust ishlashda davom etib, to‘g‘ri qaror qabul qilish qobiliyatini yo‘qotmaydi.
Oyatning so‘nggida “Albatta, Alloh nima hunar qilayotganlaridan xabardordir” degan joyiga e’tibor beraylik! Bu gap bizga Alloh taoloning doimiy kuzatib turishini bayon qilmoqda. Bu ayollarga nazar solishdan tiyilish uchun eng afzal yo‘ldir. Psixologlar ham aytishadiki, agar inson tashqi kuzatuv va nazoratni his qilib tursa, gunohga qo‘l urishdan tiyiladi.
Nomahram ayolga qarash zino sari bosilgan ilk qadamdir. Agar inson shu nazarni tiyib, nomahram ayollarga qaramasa, ajoyib halovatni his qiladi. Imom Tabariy Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisi qudsiyda: «Albatta, (nomahramga) nazar qilish iblisning zaharlangan o‘qlaridan biridir. Kim Mendan qo‘rqib, u (nazar)ni tark qilsa, badaliga bir iymon beramanki, uning halovatini o‘z qalbida topadi», deyilgan.
Ayollarga shahvat bilan ko‘p qarash insonni turli kasalliklarga mubtalo qiladi. Masalan, nazar oqibatida yuz beradigan doimiy hayajon va qo‘zg‘alish natijdasida arteriya sklerozi (tomirlarning qattiqlashishi), qon bosimining oshishi, asablarning buzilishi, ruhiyatdagi o‘zgarishlar, impotensiya (jinsiy zaiflik) va hokazo kasalliklar kelib chiqadi. Bu kasalliklarning belgilari, og‘ir ko‘rinishlari keksayganda yaqqol sezila boshlaydi.
Alloh taolo bizga ko‘zimizni tiyishni amr qilish bilan pok va sog‘lom bo‘lishimizni iroda qilgan. “Ana shu ular uchun pokdir” degan so‘zi shuni anglatadi. Ko‘zini tiygan odam turli fahsh ishlardan pok bo‘ladi va salomatligi ham yaxshi holatda yuradi.
Tanasini berkitib yurgan ayollarga shahvat bilan qarash deyarli uchramaydi. Ammo tanasi ochiq ayollarga shunday nazar solish har qadamda uchraydi. Erkaklarga aynan shunday ko‘rinishdagi ayollar salbiy ta’sir o‘tkazadilar. Mana endi Islom dini nega ayollarga ochiq-sochiq yurishni harom qilganini, Nabiy sollallohu alayhi vasallam nega ochiq kiyimda yuruvchi ayolar jannatning hidini ham hidlamasliklarini aytganlarini tushunib yetdik. Agar o‘sha ayollar tavba qilib, o‘zlarini tuzatsalargina jannatga kirishlari mumkin.
Hozirgi kunda qayerga qaramaylik, Dinimiz ta’limotlariga va milliy qadriyatlarimizga zid ravishda ochiq-sochiq yurgan ayollar ko‘zga tashlanadi. Televizorda ham, internetda ham, ko‘chada ham, ishxonada ham shunday ayollar bisyor. Barchamiz Alloh taoloning yuqoridagi oyatdagi ko‘rsatmasiga amal qilib, ko‘zimizni tiyib, farjimizni asrab, pok va sog‘lom holda yurishimiz lozimdir. Ana shunda Allohning amriga bo‘yinsungan bo‘lamiz, ana shunda savobga ega bo‘lamiz va qalbimizda ajib bir halovatni his etamiz. Dunyoda ham, oxiratda ham saodatga erishamiz.
Abduddoim Kahelning maqolasidan
Nozimjon Iminjonov tarjimasi
2025 yilning 26 iyun kuni – yangi 1447 hijriy yil – Muharram oyi boshlanishining 1 kunidir. Ashuro kuni 2025 yilning 5 iyul, shanba kuniga to‘g‘ri keladi.
Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.
Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Sufyon ibn Uyayna rahmatullohi alayh: “Bu hadisni oltmish yil tajriba qildim va faqatgina yaxshilik ko‘rdim”, deganlar.
Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).
Ulamolarimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ushbu niyatlariga e’tiboran, Ashuro kuniga qo‘shib bir kun oldingi yoki bir kun keyingi kunda ham ro‘za tutmoq afzal deydilar.
Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati