Arslon – mushuksimonlar oilasiga mansub bo‘lib, yirik sut emizuvchi vahshiy hayvondir.
Erkak arslonning og‘irligi 160-180 kg atrofida bo‘lib, ba’zilarining vazni 230 kg bo‘lishi mumkin. Uzunligi 3 metrga, yerdan balandligi bir metrga yetadi.
Urg‘ochi sher erkagiga qaraganda har tarafdan 30 sm qisqaroq bo‘ladi.
Arslonning tezligi soatiga 55 km.ga yetadi.
Ular asosan kechqurun ov qiladi.
Odatda urg‘ochi sherlar ov qiladi. Erkak arslon esa jamoani mudofaa qiladi.
Jamoada 5 ta urg‘ochi, 2 ta erkak sher bo‘ladi. Ayrim hollarda jamoa a’zolarining soni 40 tagacha yetishi mumkin.
Kim ov qilishidan qat’i nazar o‘ljani yeyishni erkak arslon boshlab beradi. U bir o‘tirishda 35 kilogacha go‘sht yeyishi mumkin.
Erkak arslon bir o‘zi ov qiladi. Agar o‘lja katta bo‘lsa, u holda guruh bo‘lib ov qiladi. O‘ljani qo‘lga kiritgach, uni bo‘g‘zidan tishlab, o‘lgunicha kutib turadi. O‘lgach, salqin joyga sudrab olib borib, o‘sha yerda yeydi. 270 kg keladigan zebrani bir o‘zi soyaga sudrab borishi mumkin. Bu og‘irlikdagi hayvonni 5-6 kishi sudray oladi.
Qari va yarador arslon odamga ham hujum qilishi mumkin.
Arslonlar asosan Markaziy Afrika mintaqasining qo‘riqlanadigan hududlari, Osiyoning Arabiston yarim oroli, Kichik, Old va Janubiy Osiyo, Hindiston kabi mamlakatlarning sahro, savanna va daryo bo‘yidagi o‘rmonlarida yashaydi.
Bundan tashqari dunyoning ko‘plab mamlakatlaridagi hayvonot bog‘larida ham arslonlar oila bo‘lib yashaydi.
Uning na’rasi 8 km uzoqlikdan eshitilishi mumkin.
Har 2 yilda bir marta 3-4 tadan bolalaydi. Homiladorlik davri 4-5 oy bo‘lib, bolalari 6-7 yoshida voyaga yetadi. Erkak arslon 3 yoshga yetganda, boshi va bo‘yin atrofidan yol chiqadi.
Arslonning ba’zi turlari Xalqaro tabiatni muhofaza qilish tashkilotining qizil kitobiga kiritilgan.
Internet ma’lumotlari asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Har bir tarixiy obida – xalqimiz tarixi va madaniyatining guvohi. Mirzacho‘l hududida joylashgan “Yog‘ochli sardoba” ham ana shunday noyob yodgorliklardan bo‘lib, uning me’moriy tuzilishi va muhandislik yechimi o‘z davrining ilg‘or bilimlariga tayanilganini ko‘rsatadi.
– Sardobaning gumbazsimon tuzilishi, 15 metrlik ichki diametri va 12 metr balandligi uni nafaqat amaliyotda samarali, balki arxitektura jihatdan ham o‘ziga xos namuna sifatida namoyon etadi. Yerdan ikki metr balandlikdagi tuynuklar, salqinlikni saqlovchi ventilyatsiya tizimi, simmetriyali qurilishi va devor qalinligining yuqoriga ko‘tarilgan sari yupqalashib borishi – bularning barchasi sardobaning betakrorligigidan dalolat beradi,– deydi tarixchi-arxeolog Solijon Qudratov.
Sardobaga arksimon kirish qismi orqali g‘ishtli zinapoyalardan foydalanib tushiladi. Kirish qismidagi yo‘lakcha ustidan esa xizmatchilar uchun maxsus xonalarga chiqish mumkin bo‘lgan aylanma zinapoya qurilgan.
So‘nggi yillarda mamlakatimizda turizmni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilayotgan bir paytda “Yog‘ochli sardoba” ham qayta tiklash ishlari doirasida o‘rganilmoqda. Ba’zi rekonstruksiya ishlari boshlangan bo‘lsa-da, ma’lum texnik va moliyaviy sabablarga ko‘ra, qurilish vaqtincha to‘xtab qolgan.
– Endi bu maskanni to‘liq ta’mirlab, turistik marshrutlarga qo‘shish, atrofida dam olish maskanlari, suv yo‘llari, mahalliy hunarmandchilik obyektlarini rivojlantirish rejalashtirilgan. Bunda davlat-xususiy sheriklik asosida yosh tadbirkorlarni ham jalb etish ko‘zda tutilmoqda, – deydi Sirdaryo viloyat hokimining o‘rinbosari Shohruh Isoqulov.
“Toshkent – Samarqand – Buxoro” magistral yo‘li bo‘ylab joylashgan “Yog‘ochli sardoba” hozirning o‘zidayoq sayohatchilar diqqatini o‘ziga tortmoqda. Shu bois, yaqin istiqbolda bu inshoot nafaqat tarixiy yodgorlik, balki madaniy-ma’rifiy tadbirlar o‘tkaziladigan, mahalliy va xalqaro turizmni qo‘llab-quvvatlaydigan muhim markazga aylanishi, shubhasiz.
G‘ulom Primov, O‘zA muxbiri