Alloh taoloning biz bandalarga bergan ne’matlari juda ko‘p. Biz bu ne’matlarni sanab sanog‘iga, shukr qilib bu ne’matlar shukronasini adog‘iga yetkaza olmaymiz. Ana shunday ne’matlardan biri Alloh taolo bizni Muhammad sallollohu alayhi vasallamning ummatidan qilganidir. Buning ulug‘ sharafligiga siyrat kitoblarini o‘qish asnosida amin bo‘lamiz.
Rasululloh sallollohu alayhi vasallam ummatlari uchun juda qayg‘urardilar. Huddi, ona o‘z bolasiga qanday qayg‘ursa ana o‘shanday ummatlari ustida g‘am chekar edilar. Balki u zot sallollohu alayhi vasallam ummatlariga onadanda mehribonroq edilar. Hattoki asir tushgan mushriklarga ham rahm qilardilar. Birinchi ularni iymonga chaqirib ko‘rar, agar iymon keltirishmasa islomga qarshi gapirmaslik sharti bilan ularni ozod qilib, ularga rahm qilar edilar. Yana mehribonliklari timsoli sifatida Toif voqealarini misol qilib keltirishimiz mumkin. Toif safarida u zotni toshbo‘ron qilishdi. Vaholanki Rosululloh sallollohu alayhi vasallam Toif ahliga iymonga kelishni, Allohga hech narsani shirk keltirmaslikni taklif qilgandilar xolos. Shundan so‘ng Alloh taolo Toif ahlining halok bo‘lishi yoki omon qolishi ixtiyorini Rasululloh sollfllohu alayhi vasallamga topshirdi. Ammo u zot sollallohu alayhi vasallam Toif ahliga rahm qilib mehribonlik ko‘rsatdilar, ularga bir yomonlikni istash o‘rniga ularni duo qildilar. Endi o‘ylab ko‘ringa kofirlarga rahm qilgan zot qanday qilib o‘z ummatlariga mehribonlik qilmaydilar?
Rosululloh sallollohu alayhi vasallam duo qilib o‘zlarini oldilaridagi sahobiylarga, nafaqat sahobiylarga balki kelajakda keladigan ummatlari uchun ham ofiyatni, najotni so‘rar edilar. Quyidagi hadisda esa ummatlari uchun zahira qilib olib qo‘ygan eng katta duolari tasvirlangan.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Nabiy sallollohu alayhi vasallam: “Har bir Nabiyning qabulida shak yo‘q duosi bo‘ladi. Barcha Nabiylar o‘z duolarini (bu dunyoda) qilib bo‘ldilar. Men o‘z duoyimni qiyomat kuni ummatimga shafoat bo‘lishi uchun berkitib qo‘yganman. U mening ummatimdan Allohga hech narsani shirk qilmay o‘lganlarga, albatta, yetguvchidir”,-dedilar. Ikki shayx va Termiziy rivoyati.
Bu hadisdan Nabiy sallollohu alayhi vasallamga Robbilari tomonidan qabul bo‘lishiga shak-shubha yo‘q bo‘lgan duo berilganini, Nabiy sallaollohu alayhi vasallam esa bu duolaridan o‘zlari uchun emas, ahli oilalari uchun emas balki ummatlarini shafoat qilish uchun foydalanganlarini anglaymiz. Bunday ummat g‘amini yana qayda ko‘rishimiz mumkin?
Alloh taolo Nabiy sallollohu alayhi vasallamga Zuho surasining 5-oyatini nozil qildi:
وَ لَسَوْفَ يُعْطِيْكَ فَتَرْضَى
“Yaqinda Robbingiz Sizga (shunday ne’matlar) ato eturki, Siz (u Ilohiy marhamatlardan) rozi bo‘lursiz”.
Shunda u zot sallollohu alayhi va sallam: “Ummatimdan birortasi do‘zahda bo‘lsa rozi bo‘lmayman”, - dedilar. Subhanalloh!!! Bizning ahvollarimiz habibimizning bunday e’tiroflariga arzirmikan? Bunday hadislarni o‘qib insonning ko‘ziga yosh keladi, qalbi titraydi. Beixtiyor hozirgi kundagi u zotning sunnatlariga beetiborlik, u zotning ko‘rsatmalariga amal qilmaslik natijasida paydo bo‘lgan turli xil jamiyat illatlari ko‘z oldimizda gavdalanadi. Bunday paytda har birlarimiz “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uchun nima qilyapmiz?”, “U zotga salovat aytyapmizmi?”, “U zotning sunnatlariga amal qilyapmizmi?”, “U zotning siyratlarini o‘rganyapmizmi?” degan savollarni o‘zimizga bergan holimizda U zotga g‘oibdan qattiq muhabbat qo‘yishimiz kerak. Zeroki, u zotga muhabbat qo‘ymaguncha komil mo‘min bo‘la olmaymiz. Alloh taolo hammalarimizga Rosullulloh sallollohu alayhi vasallmga nisbatan sahobiy roziyallohu anhumlarnikidek muhabbat, harislik ato etsin!!!
"Ko‘kaldosh" o‘rta mahsus islom bilim yurtining 4-kurs talabasi
Xushvaqtov Abdulhay.
O‘tgan solih zotlar jamoat bilan namoz o‘qiyolmay qolsalar, bir-birlariga ta’ziya izhor qilishar ekan. Shunday zotlardan biri Hotamul Asom aytadi: “Men jamoatga ulgurmay qoldim, shunda menga Abu Is'hoq Buxoriyning bir o‘zi ta’ziya bildirdi. Agarda o‘g‘lim o‘lib qolsa minglab odamlar ta’ziya izhor qilishadi. Buning sababi odamlar nazdida din musibati dunyo musibatlaridan ko‘ra arzimas sanalganidandir”.
Bugungi kunda oramizda qanchalab odamlar jamoat namozlarini o‘tkazib yuboradilar, jiddiy e’tibor qaratmaydilar. Ba’zida ish, g‘am-tashvishlarning ko‘pligini bahona qilamiz, to‘g‘rimi?! Yana ko‘plar tuni bilan uxlamasdan, bomdod namoziga yaqin uxlab qolishlari ham bor gap.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning “Zimistonda masjidlar sari odim tashlovchilarga qiyomat kunidagi tamomiy nurning xushxabarini beringlar”[1] deganlarini nahot eshitmagansiz?!
Shayton sizning ustingizdan g‘alabaga erishib, namozda xotirjamligingizni ketkazishiga imkon bermang!
Omir ibn Abdulloh o‘lim to‘shagida yotganlarida azon ovozini eshitib: “Meni qo‘limdan tutinglar”, dedilar. Omir ibn Abdullohga “Axir siz betobsiz-ku”, deyishganida: “Allohning chaqirig‘ini eshitib turib, unga rioya qilmaymanmi”, dedilar. Keyin u kishini qo‘lidan ushlab turg‘izishdi. Masjidda imom bilan shom namozining bir rakatini o‘qidilar va jon taslim qildilar.
Yana bir misol: Sufyon ibn Uyayna azon aytilishidan ilgari namozga borishga ishtiyoqmand bo‘lganlar va doim: “Namozga azon aytilmagunicha masjidga kelib turmaydigan yomon qul bo‘lma. Chunki yomon qul chaqirmaguningcha kelmaydi”, der edilar.
Oisha roziyallohu anho onamiz aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan suhbatlashib o‘tirardik, u zot ham biz bilan gaplashib o‘tirardilar. Bordi-yu, namoz vaqti kirib qolsa, bir-birimizni tanimaganday bo‘lib olardik”[2].
Shukrki, oramizda masjidda birinchi safga joylashish uchun g‘ayrat qiluvchilar ko‘payib bormoqda. Nabiy alayhissalom: “Agarda odamlar azonda va birinchi safda nimalar borligini bilishsa edi, unga erishish uchun qur’a tashlashdan boshqa chora bo‘lmasa, albatta, qur’a tashlagan bo‘lardilar”, deganlar.
Said ibn Musayyab aytadi: “Men ellik yildan beri biror marta birinchi takbirni o‘tkazib yubormaganman. Ellik yildan buyon namozda birorta kishining boshining orqasiga qaragan emasman”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Termiziy va Imom Abu Dovud rivoyati.
[2] Mursal hadis. Iroqiyning “Ihyo”ga yozgan taxrijiga qarang (1, 205).