Sayt test holatida ishlamoqda!
16 May, 2025   |   18 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:28
Quyosh
05:04
Peshin
12:24
Asr
17:25
Shom
19:39
Xufton
21:08
Bismillah
16 May, 2025, 18 Zulqa`da, 1446

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga salavot va salom yo‘llashning fazilatlari

27.11.2018   23859   4 min.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamga salavot va salom yo‘llashning fazilatlari

Alloh taolo Ahzob surasining 56-oyatida: «Albatta, Alloh va Uning farishtalari Nabiyga salavot ayturlar. Ey iymon keltirganlar! Sizlar ham unga salavot ayting va salom yo‘llang», degan.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salom yo‘llashning turli shakllari mavjud. Ularning eng afzali namozda o‘qiladiganidir. O‘sha salavotda «Ibrohim va uning ahliga salavot yo‘llaganingdek» jumlasi bor, chunki Ibrohim alayhissalom va u zotning ahliga farishtalar salavot aytgan, Allohdan rahmat so‘raganlar. Alloh taolo:

قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ

«Ular (farishtalar): «Allohning amridan ajablanasanmi? Ey ahli baytlar, sizlarga Allohning rahmati va barakotlari bo‘lgay. Albatta, U maqtalgan va buyuk Zotdir» degan (Hud surasi, 73-oyat).

Imom Muslim rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim menga bir marta salavot aytsa, Alloh unga o‘nta salavot yo‘llaydi», deganlar.

Imom Ahmad Anas ibn Molikdan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim menga bir marta salavot aytsa, Alloh unga o‘n marta salavot yo‘llaydi. O‘nta gunohini o‘chirib, uni o‘n daraja ko‘taradi», deganlar.

Imom Termiziy va Ibn Hibbon Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Qiyomat kunida odamlarning menga eng yaqini menga eng ko‘p salavot aytganidir», dedilar.

Omir ibn Robiy’a roziyallohu anhu aytadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamning «Kim menga salavot aytsa, salavoti miqdoricha farishtalar ham unga salavot aytadi. Shunga qarab banda xoh kamaytirsin, xoh ko‘paytirsin»  deganlarini eshitdim».

Imom Termiziy keltirgan rivoyatda Ubay ibn Ka’b roziyallohu anhu aytadi: «Qachon tunning to‘rtdan biri o‘tsa, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam turib: «Ey odamlar! Allohni zikr qilinglar. Qiyomat yaqin qoldi. Uning ortidan qayta tirilish yuz beradi. O‘lim o‘ziga bog‘liq narsalar bilan kelmoqda», der edilar. Ubay ibn Ka’b: «Yo Rasululloh! Haqiqatan men sizga ko‘p salavot aytaman. Duoimning qancha vaqtini sizga bag‘ishlayin?» dedi. U zot: «Xohlaganigcha», dedilar. «To‘rtdan birini bag‘ishlasam-chi?» dedi. U zot: «Xohlaganingcha, agar ziyoda qilsang, yaxshi bo‘ladi», dedilar. «Uchdan birini bag‘ishlasam-chi?» dedi. U zot: «Xohlaganingcha, agar ziyoda qilsang, yaxshi bo‘ladi», dedilar. «Ikkidan birini bag‘ishlasam-chi?» dedi. U zot: «Xohlaganingcha, agar ziyoda qilsang, yaxshi bo‘ladi», dedilar. «Yo Rasululloh! Duoimning hammasini sizga bag‘ishlasam, nima deysiz?» dedi. U zot: «Unda barcha g‘am-tashvishlaring ariydi, maqsading hosil bo‘ladi va gunohing kechiriladi», – dedilar.

Demak, Rasuli akram sollallohu alayhi vasallam Ubay roziyallohu anhuga ziyodalik eshigini yopmaslik uchun kecha va kunduzdan ma’lum bir vaqtni tayin qilib, belgilab bermadilar.

Imom Muslim Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhudan keltirgan rivoyatda: «Kim muazzinning azon aytayotganini eshitganda: «Allohdan o‘zga iloh yo‘q, U yakkayu yagonadir. Uning sherigi yo‘qdir. Muhammad Uning rasuli va bandasidir. Allohni Robbim deb, Muhammad alayhissalomni payg‘ambarim deb, Islomni dinim deb rozi bo‘ldim» desa, gunohi kechiriladi», deyilgan. 

Asbahoniy Anas roziyallohu anhudan keltirgan rivoyatda u zot: «Mening huzurimga qavmlar kelishganda ularni menga ko‘p salavot aytganlaridangina tanib olaman», degan ekanlar. Boshqa rivoyatda: «Qiyomatning dahshatlari va xatarli holatlaridan sizlarning eng ko‘p eminda bo‘ladiganlaringiz menga eng ko‘p salavot yo‘llaganlaringizdir», degan ekanlar.

Imom Tabaroniy va Doraqutniy Abu Hurayra roziyallohu anhudan keltirgan rivoyatda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Menga salavot aytish Sirot (ko‘prigi) uzra nurdir. Kim menga juma kunida sakson marta salavot aytsa, sakson yillik gunohi kechiriladi», degan ekanlar.

Yuqorida keltirib o‘tilgan xabarlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot aytish qanchalar fazilatli ish ekaniga dalolat qiladi. Ularni jamlaganda quyidagi foydalar hosil bo‘ladi: savoblarning o‘n barobar ko‘paytirilishi, shafoatga noil bo‘lish, qul ozod qilish kabi ajrga ega bo‘lish, qiyomat dahshatlaridan najot topish va boshqalar.  

 

Robiya SAIDXONBALOVA,

Toshkent islom inistitutining 1 kurs-talabasi

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar

Masjidi Nabaviydagi 5 mehrob

14.05.2025   3499   3 min.
Masjidi Nabaviydagi 5 mehrob

Masjidi Nabaviy Madina shahrida joylashgan bo‘lib, Islom tarixidagi eng muqaddas joylardan biridir. Masjid Muhammad sollallohu alayhi vasallam tomonidan hijratning birinchi yilida, 622 yili barpo etilgan va musulmonlar uchun Makkadagi Masjidul Harom va Quddusdagi Masjidul Aqsodan keyingi uchinchi muqaddas masjid hisoblanadi. Masjidi Nabaviydagi mehroblar masjidning tarixiy va ma’naviy ahamiyatini aks ettiradi.

Mehrob – masjidda namoz vaqtida imom turadigan va qiblani ko‘rsatuvchi joy. Masjidi Nabaviydagi kengaytirishlar va qayta qurish jarayonlarida mehroblar o‘zgarib borgan. Masjidning dastlabki ko‘rinishi sodda shaklda bo‘lib, mehrob ham biror bir narsa bilan belgilanmagan. Keyinchalik, Umaviylar, Abbosiylar, Usmoniylar va Saudiylar davrida mehroblar naqshinkor san’at namunalari bilan bezatildi.

1. Payg‘ambar mehrobi. Mehrobi Nabaviy Masjidi Nabaviydagi eng muhim va asosiy mehrobdir. Mehrob Ravzada, Payg‘ambar alayhissalomning qabrlari va minbarlari orasida joylashgan. Payg‘ambar alayhissalom davrlarida U zot namoz o‘qigan joyda biror belgi bo‘lmagan, 707-710 yilda ilk bor Umaviy xalifasi Valid ibn Abdulmalik tomonidan bu joyga birinchi mehrob o‘rnatilgan.

Masjidda hozirgi shakldagi mehrob 1482 yilda Mamluk sultoni Qaytbey tomonidan qurilgan bo‘lib, keyinchalik Usmonlilar va Saudiya podshohi Fahd davrlarida ta’mirlangan. Mehrob tilla bilan qoplangan xattotlik yozuvlari va go‘zal naqshlar bilan bezatilgan.

2. Usmoniy mehrobi. Mehrobi Usmoniy hozirda ko‘p foydalaniladigan asosiy mehrob bo‘lib, Usmon ibn Affon roziyallohu anhu davrida 651 yilda masjid kengaytirilganidan qurilgan. Qibla devorining markazida joylashgan Usmon ibn Affon mehrobi o‘rnida dastlab belgi bo‘lgan.

3. Mehrobi tahajjud. Mehrob Payg‘ambar alayhissalom tahajjud namozini o‘qigan joyni bildiradi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning tungi namozlarini Masjidi Nabaviyning ustunlaridan biri yonida o‘qir edilar. Keyinchalik bu ustun yonida mehrob qurildi, ammo so‘nggi yillardagi qayta ta’mirlash ishlarida olib tashlandi va uning o‘rniga Qur’oni karim mus'haflari uchun kitob javoni o‘rnatilgan.

4. Sulaymoniy mehrobi. Mehrobi Sulaymoniy Hanafiy mehrobi deb ham nomlanadi. Sulaymoniy mehrobi Ravzadan tashqarida, Payg‘ambar alayhissalom minbarlarining o‘ng tomonida joylashgan. Bu mehrob hanafiy mazhabidagilarning namozgohi bo‘lgan. 1532 yili Sulton Sulaymon I buyrug‘i bilan bunyod etildi.

5. Fotima mehrobi. Fotima rohiyallohu anho uylari yaqinida, tahajjud mehrobining janubida, Nabiy alayhissalom hujralari atrofida joylashgani, maqbara o‘ralgani bois mehrob ko‘rinmaydi.

Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.