Badaviy bilan suhbat
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ka’bai muazzamani tavof qilayotib, bir sahroyi kishining “Yo Karim!” deganini eshitdilar va uning so‘zini takrorladilar. Sahroyi kishi Mezob tomonga o‘tib yana: “Yo Karim!” – degan edi, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ham “Yo Karim!” – dedilar. Shunda sahroyi kishi u zotga qarab: Ey go‘zal yuz, ko‘rkam qomat sohibi! Meni masxara qilmoqchimisan? Allohga qasam, bir mo‘min banda bo‘lmaganingda edi, sen to‘g‘ringda Muhammadga (alayhissalom) shikoyat qilardim. U zot tabassum qildilar va: Payg‘ambaringni taniysanmi? – dedilar.
Sahroyi kishi: – Yo‘q, – deb javob berdi.
– Unda qanday qilib imon keltirgansan?
– Uni ko‘rmagan bo‘lsamda, payg‘ambarligiga imon keltirdim va yetkazganlarini tasdiqladim.
Shunda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam o‘zlarini tanishtirdilar. Sahroyi kishi hayajonini yashirolmadi. Xijolat chekib, Rasulullohning sollallohu alayhi vasallam muborak qo‘llarini o‘pmoqchi bo‘ldi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Shoshma, ey mo‘min banda, ajamlar o‘z podshohlariga shunday muomala qilishadi. Mutakabbirlik menga xos emas. Alloh meni bashorat berguvchi va ogohlantiruvchi qilib yuborgan”, dedilar.
Barchaga tabassum qilardilar
Jarir roziyallohu anhu Rasululloh alayhissalomning ishonchlarini qozongan, u zotning huzurlariga to‘siqsiz kira olar edi. Nabiy alayhissalom Jarir roziyallohu anhuni har ko‘rganlarida tabassum qilardilar. Bu haqda Jarir ibn Abdulloh roziyallohu anhu aytadilar: “Men musulmon bo‘lganimdan keyin qachon Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni ko‘rgan bo‘lsam, albatta yuzimga tabassum bilan qaraganlar” (Imom Buxoriy rivoyati).
So‘nggi tabassum...
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Abu Bakr Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning vafotlaridan oldingi bemorliklarida odamlarga namoz o‘qib berar edi. Toki, dushanba kuni kelib, ular namoz safida turganlarida, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam hujraning pardasini ochdilar va tik turgan hollarida bizga nazar sola boshladilar. Yuzlari xuddi mus'hafning varag‘iga o‘xshash edi. So‘ngra tabassum ila kulimsiradilar” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Davron NURMUHAMMAD
Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati
Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.
Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir...
Savbon roziyallohu anhuning muhabbati
Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati
Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!” – dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Niso surasi, 69-oyat.