Qur’oni karim – ilohiy kitob, bashariyat uchun hidoyat mayog‘i. Asrlar osha jozibadorligi, mo‘jizakorligi bilan olam ahlini lol qilib kelmoqda. Unga bo‘lgan muhabbat kun sayin oshib bormoqda. Ajdodlardan avlodlarga o‘tib, sayqal topib, yod olinib, amal qilinib kelinmoqda. Tilovat paytida et jimirlaydi, ko‘z yoshlanadi, qalb titraydi. Bu bejiz emas, albatta. Ana shunday muborak kalomga bo‘lgan e’tibor, hurmat-ehtirom har bir kishining qalbida sayqal topadi.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam bu kitobni o‘rganishga, yod olishga va uni o‘rgatishga undaganlar.
Usmon roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Sizlarning yaxshilaringiz Qur’onni o‘rganganlaringiz va o‘rgatganlaringizdir», dedilar» (Buxoriy, Abu Dovud va Termiziy rivoyat qilishgan).
Muqaddas kalomni yod olgandan keyin uni asrab-avaylash, takrorlab turish ham kerak. Aks holda, Qur’oni Karimni yod olgandan keyin beparvo bo‘lsa, u xotiradan ko‘tarilib ketishi hech gap emas.
Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Qur’ondan xabar olib turinglar. Jonim qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, albatta, u qochoqlikda tushovda turgan tuyadan ham ashaddiyroqdir», dedilar» (Muttafaqun alayh).
Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Albatta, Qur’on sohibining misoli xuddi tushovlangan tuya sohibiga o‘xshashdir. Agar undan xabar olib tursa, uni tutib qoladi. Tek qo‘ysa, ketib qoladi», dedilar» (Muttafaqun alayh).
Imom Buxoriy va imom Termiziy bobomizdan rivoyat qilingan hadisi shariflarning birida Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Sizlardan biringizning falon, falon oyatni unutdim, demog‘i qandoq ham yomon. Lekin u unutdirilgandir. Qur’onni yodingizda turishi uchun harakat qiling. Albatta, u odamlarning ko‘ksidan chiqishda qochoq tuyadan ham ashaddiydir», deganlar».
Tuyasini tushovlab qo‘ygan odam undan tez-tez xabar olib turmasa, tuya ketib qolishi turgan gap. Xuddi shunga o‘xshab Qur’oni Karimni yod olgan odam ham uni tez-tez takror qilib turishi lozim. Sal beparvo bo‘lsa, esidan chiqib qolishi turgan gap. Qur’oni Karimni yod olgan odam uni esdan chiqarib qo‘ymaslik uchun doimo takrorlab yurmog‘i kerak.
Yod olgan sura yoki oyatlarini unutib qo‘yishning oqibati esa naqadar yomon. Vohalanki, bu narsa gunohning o‘zginasi.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Menga ummatimning gunohlari ko‘rsatildi. Qur’ondan bir sura yoki oyat unga berilganda unutib qo‘ygan odamdan ko‘ra katta gunohni ko‘rmadim», dedilar» (Termiziy va Abu Dovud rivoyat qilishgan).
Allohning kalomiga e’tiborsiz bo‘lish kerak emas. Shu kalom biz uchun hidoyat. Shunga iymon keltirganlar mo‘min. Shuning uchun hadisi shariflarda yod olgan oyatlarini yoddan chiqarish qattiq qoralangan.
Qur’onni unutmasligimiz uchun uni doimo takrorlab turishimiz zarur bo‘ladi. Alloh taolo uning har bir kalimasiga, har bir harfiga ko‘plab savoblarni ato etadi. Buni doimo his qilib yashamoq kerak.
Romitan tuman bosh imom xatibi.
Otabek Raximov.
O‘MI matbuot xizmati
Ahli sunna valjamoa aqidasiga ko‘ra Alloh taolo makondan pok deb e’tiqod qilinadi. Bu borada ahli sunna valjamoa imomlaridan naql qilingan ayrim jumlalar bilan tanishib olishimiz maqsadga muvofiqdir:
1. Hijriy 285 yilda vafot etgan Muhammad ibn Yazid al-Mubarrid "Al-Komil fil-lug‘oti val-adab" asarida keltirishicha, Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhuga bir kishi dedi: "Robbimiz osmonlar va yerni yaratishidan oldin qayerda edi?" Shunda Aliy roziyallohu anhu: "Qayerda? degan so‘z makon haqidagi so‘roqdir. Vaholanki, Alloh taolo makon mavjud bo‘lmaganda ham bor edi", dedilar.
2. Abu Muti’ al-Balxiy "Al-Fiqhul absat" kitobida aytadi: "Alloh taolo qayerda? deyilsa, nima deb javob berasiz? dedim. Shunda u zot (ya’ni, ustozim Abu Hanifa rohimahulloh): "Bunday savol bergan kishiga, Alloh taolo makon yo‘qligida ham bor edi, maxluqotlarni yaratishidan oldin ham U bor edi. Na qayer, na biror maxluq, na biror narsa vujudga kelmaganida ham Alloh taolo mavjud edi. U barcha narsaning yaratuvchisidir, deyiladi", dedilar".
3. Abu Hanifa rohimahulloh "Al-Olim val-muta’allim" kitobining xutbasida aytadilar: "U (ya’ni, Alloh taolo) azalda ham shunday bo‘lgan (ya’ni, barcha komillik sifatlari bilan sifatlanib, barcha aybu nuqsonlardan pok bo‘lgan). U hamisha azalda bo‘lganidek bo‘lib qoladi".
4. Imom Moturidiy rohimahulloh "Kitob at-tavhid" asarida aytadilar: "Bu borada asl qoida shuki, makon yo‘qligida ham Alloh taolo bor edi.Makonlarning yo‘qolishi ham, hozirgidek qolishi ham joiz. Alloh taolo esa (olamni, xususan, makonlarni yaratganidan keyin ham) azaliy sifatlariga ko‘radir, azalda ham hozirda (biz Alloh taoloni unga ko‘ra tanigan) sifatlariga ko‘ra bo‘lgan. U o‘zgarishdan, zavolga uchrashdan, muhollik va botillikdan oliydir. Zero, bular (ya’ni, o‘zgarish va zavolga uchrash) olamning keyin paydo bo‘lganligi u orqali bilingan yaratilganlik belgilaridir".
5. Imom Moturidiy rohimahulloh "Ta’vilot al-Qur’on" asarida aytadilar: "Balki, makon yo‘qligida ham U (Alloh taolo) bor edi. Bas, U azaliy sifatlariga ko‘radir, U muhollik va o‘zgarishdan oliydir".
Alloh taolo barchamizni O‘zi haqidagi to‘g‘ri e’tiqodda sobit qadam qilsin!
Mir Arab oliy madrasasi katta o‘qituvchisi
Asrorxon Mahmudov tayyorladi