Ayrim kishilar og‘izlaridan noxush hid anqib turishidan shikoyat qilishadi. Mutaxassislar og‘iz bo‘shlig‘ining yallig‘lanishi, tishlarning chirishi, yaxshi o‘rnatilmagan protezlar, kechasi olinmaydigan sun’iy tishlar, milkdan ajralma chiqishi, ovqat qoldiqlarining burmalarda yig‘ilishi hamda tozalikka e’tiborsizlik kabilarni bunday noxushliklarga sabab bo‘lishini ta’kidlashadi.
Og‘izdagi mana shu yomon hiddan qutulmoqchimisiz?
Quyidagi fikrlar aynan shu muammoni bartaraf etishda asqotadi deb umid qilamiz.
Shifokorlar o‘rganishlar natijasida og‘izdan yomon hid kelishining yuqoridagi sabablari qatorida yana bir asosiy sababini aniqladilar. Ular “Og‘izdan yomon hid kelishiga eng ko‘p sabab til yuzasidagi qoldiqlardir” deyishyapti. Ushbu qoldiqlar bakteriyalardan iborat bo‘lib, ovqat qoldiqlarini parchalovchi xususiyatga ega. Ana shu parchalash jarayonida og‘izdan yomon hid keladi.
Tish shifokorlari “Bu muammoning yechimi – og‘izda qolgan ovqat qoldiqlaridan xalos bo‘lishdir” deyishyapti.
Jumladan, AQSHning Ogayo shtatidagi klinikilardan birining vrachi doktor Filip Shrayden “Tilga qo‘shimcha ravishda tishlaringni ham cho‘tka yoki ip bilan tozala. Shunda sog‘lik va tozalik bo‘ladi” deydi.
Bu aytilganlardan ma’lum bo‘ldiki, tish bilan bir qatorda tilni ham tozalash og‘izdagi mikroblarni va yomon hidni yo‘qotish uchun eng afzal yo‘ldir. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam bizga aynan shu uslubni tavsiya qilgan edilar. Keling, mana bu hadisga quloq tutaylik:
Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga kirdim. Misvokning bir tarafi tillari ustida edi”. Imom Muslim rivoyati.
Sunnati mutohharadan ma’lumki, Nabiy sollallohu alayhi vasallam tishlari va og‘izlarini tozalashga qattiq e’tibor berar, bir kunda besh martadan ko‘proq yuvardilar.
Stomatologik kasalliklar keng tarqalgan xastaliklar sirasiga kiradi. Bu kasalliklarga shifo bo‘ladigan dori-darmonlar, vositalarni zikr qilish bilan bir qatorda mutaxassislar bunga eng yaxshi davo deb misvokni e’tirof qilishadi.
O‘n to‘rt asrdan buyon o‘zining beqiyos ahamiyatini yo‘qotmay kelayotgan shifo uslubi, shaksiz misvok qo‘llashdir. Misvok hozirgi kunda do‘konlarda (ayniqsa masjidlar yonlarida) sotilayotgan arzon va hammabop gigiyenik vositadir. Hattoki, undan olingan maxsus tish pastasi ham o‘ta qulayligi bilan ajralib turadi.
Misvok ishlatishning ko‘plab foydalari bor. Misvok og‘izni poklovchi, Parvardigorning roziligini topishga yordam beruvchi, farishtalarni xursand qiluvchi, ko‘zga ravshanlik bag‘ishlovchidir. U yoqimsiz hidlarni, tishlarning kasallanishini ketkazadi, tishlarni esa oqartiradi, milklarni baquvvat qiladi, taomni hazm qilishga yordam beradi, balg‘amni kesadi, namoz savobini ko‘paytiradi, Qur’on yo‘lini toza qiladi, fasohatni ziyoda qiladi, me’dani quvvatlantiradi, shaytonni g‘azablantiradi, yaxshiliklar savobini oshiradi, achchiqni kesadi, asab torlarini tinchlantiradi, tish og‘rig‘ini bosadi, og‘iz hidlarini xushbo‘y etadi, jon chiqishini osonlashtiradi.
Shunday qilib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘zlarining o‘gitlari bilan zamonaviy tib ilmining stomatologiya sohasiga bundan o‘n to‘rt asr muqaddam tamal toshini qo‘yib ulgurgan edilar.
Abduddoim Kahel maqolasi va
ISLOM.UZ portali ma’lumotlari asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni
Fuqarolarning rasmiy sanalarni nishonlash davrida to‘liq dam olishi uchun shart-sharoitlar yaratish, “O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qil!” ichki turizmni rivojlantirish dasturi doirasida ichki va ziyorat turizmini yanada rivojlantirish uchun dam olish va bayram kunlaridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida qaror qilaman:
1. Quyidagi qo‘shimcha dam olish kunlari belgilansin:
(a) 2025 yilda barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar) 31 dekabr – chorshanba;
(b) 2026 yilda:
(i) barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar): 2 yanvar – juma, 28 may – payshanba, 29 may – juma, 31 avgust – dushanba;
(ii) olti kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun: 3 yanvar – shanba, 30 may – shanba, 31 dekabr – payshanba.
2. Mehnat kodeksining 208-moddasiga muvofiq:
(a) ishlanmaydigan bayram kunlari hisoblanuvchi 8 mart – Xotin-qizlar kuni bayrami 2026 yilda yakshanba – dam olish kuniga va 21 mart – Navro‘z bayrami hamda 9 may – Xotira va qadrlash kuni bayramlari besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun shanba – dam olish kuniga to‘g‘ri kelishi munosabati bilan ushbu dam olish kunlari mos ravishda 2026 yil 9 mart, 23 mart va 11 may – dushanba kunlariga ko‘chirilishi;
(b) ishlab chiqarish-texnik va tashkiliy sharoitlar (mavjud uzluksiz ishlab chiqarish, aholiga har kuni xizmat ko‘rsatish, navbatchilik asosida ishlash va boshqalar) tufayli ishlanmaydigan bayram kunlari to‘xtatib qo‘yish mumkin bo‘lmagan ishlarni bajarishda dam olish kunlari ko‘chirilmasligi ma’lumot uchun qabul qilinsin.
3. Besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun dam olish kuni 2026 yilda 12 dekabr – shanba kunidan 31 dekabr – payshanba kuniga ko‘chirilsin.
4. Bayram (ishlanmaydigan) kunlarining uzaytirilishini hisobga olgan holda respublika aholisining maroqli dam olishi uchun:
(a) Turizm qo‘mitasi va Madaniy meros agentligi turizm namoyishi obyektlari (madaniy meros obyektlari, muzeylar) va mehmonxona xizmatlari uchun chegirmalar berilishi hamda aksiyalar o‘tkazilishini tashkil etsin;
(b) O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga Sog‘liqni saqlash vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda sanatoriylar va sog‘lomlashtirish muassasalari uchun chegirmalar berish hamda aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin;
(v) “Uzbekistan Airways” AJ va “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJga ichki transport qatnovlari uchun chegirmalar berish va aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin.
5. O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga:
(a) mehnat jamoalari o‘rtasida ushbu Farmonning maqsadi, mazmun-mohiyati to‘g‘risida tushuntirish ishlarini tashkil etish;
(b) uzaytirilgan bayram kunlarida xodimlar va ularning oila a’zolari maroqli dam olishini ta’minlash yuzasidan kasaba uyushmalari tashkilotlarining ishini faollashtirish tavsiya etilsin.
6. O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi O‘zbekiston Milliy axborot agentligi bilan birgalikda bayram kunlari o‘tkaziladigan tadbirlar to‘g‘risida ommaviy axborot vositalari, shu jumladan, Internet jahon axborot tarmog‘i orqali aholining keng xabardor qilinishini ta’minlasin.
7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024 yil 24 dekabrdagi “Yangi yil bayramini nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunni belgilash va dam olish kunini ko‘chirish to‘g‘risida”gi PQ–452-son qarori o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.
8. Belgilansinki, ushbu Farmon 2027 yil 1 yanvardan e’tiboran o‘z kuchini yo‘qotadi.
9. Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh. Mirziyoyev