Haj safari uchun tanlanadigan poyabzal haqida tavsiyalar
Bu yil muborak Haj safariga borish baxtiga muyassar bo‘lib, safar arafasida turganlar uchun muhim ma’lumotlarni taqdim qilishda davom etamiz.
Haj ziyorati har bir musulmon kishi hayotida juda muhim ahamiyatga ega. Zero, bunda Payg‘ambarimiz alayhissalom yashagan, Qur’oni karim nozil bo‘lgan joylarni o‘z ko‘zimiz bilan ko‘rib, ana shu yerlarda zimmamizdagi farzni ado etamiz. Shu sabab ham, Madinayu Munavvara va Makkayu Mukarramada o‘tadigan har lahza juda qimmatli hisoblanadi. Shuning uchun, Haj safariga yo‘l olishdan avval barcha ishlarni hal qilib olish lozim, toki sizni u yerda hech nima chalg‘itmasin. Bu oyoq kiyimlarga ham daxldor. Ushbu maqolamizda Haj safari uchun qanday poyabzal olish yaxshiroq ekanligi, ularni tanlashda nimalarga ahamiyat berish darkorligi haqidagi tavsiyalar bilan o‘rtoqlashamiz:
1. Shuni ta’kidlab o‘tish kerakki, ayollar uchun hajda, ehrom vaqtida oyoq kiyimlar uchun hech qanday shar’iy talablar yo‘q. Erkaklarda esa, ehromda to‘piq, tovon va barmoqlar ochiq bo‘lishi kerak. Ehromda qoidalarni buzmaslik uchun oldindan tayyorgarlik ko‘rish maqsadga muvofiq bo‘lib, ana shunga mos oyoq kiyimni o‘sha yerdan sotib olmaslik yoinki, oyoq kiyimni shunday qilib kesmaslik uchun bu haqida oldindan o‘ylash lozim.
2. Safarga yo‘lga chiqishdan ikki-uch kun avval sotib olib, hali kiyishga ham ulgurmagan oyoq kiyimni o‘zingiz bilan olmang, chunki bu sizga ko‘plab noqulayliklar tug‘diradi. Masalan, oyoqda qadoq hosil qilishi mumkin. Bu esa ibodat vaqtida qiyinchiliklarga sabab bo‘ladi. Agar hozir mos oyoq kiyimingiz bo‘lmasa, uni avvalroq sotib olib, kiyib ulgurganingiz ma’qul.
3. Shuni yodda tutingki, ko‘p yurishingizga to‘g‘ri keladi. Jamarot (shaytonga tosh otish joyi)da bir va bir necha km yurishga to‘g‘ri keladi. Shu sababdan, o‘zingiz bilan qulay va yumshoq, sinalgan oyoq kiyimlaringizni oling.
4. Baletka, mokasina singari tekis taglik oyoq kiyimlarda biroz qiynalishingiz mumkin, chunki ularda tez charchab qolasiz. Uncha baland bo‘lmagan taglikli oyoq kiyim tanlashga harakat qiling. Masalan, ochiq turdagi sport oyoq kiyimlari yoki matoli kedalar bo‘lishi mumkin, ularda bir muncha qulayroq.
5. O‘zingiz bilan bir necha turdagi oyoq kiyimlar oling. Masjidgacha borishda hamda Mino va Arofatda ibodatlarni bajarishda kiyadigan oyoq kiyimdan tashqari, o‘zingiz bilan mehmonxona va Mino vodiysi uchun shippak olganingiz ma’qul, unda tahorat olish, dush qabul qilish qulayroqdir.
6. Oyoq kiyimingizni masjidda qoldirmang, keyin uni topish uchun ko‘p vaqt yo‘qotasiz. Oldindan oyoq kiyim uchun mo‘ljallangan qopchalardan oling.
Ushbu ma’lumotlar sizga foydali bo‘ladi hamda muborak safaringiz mobaynida asqotadi deb umid qilamiz.
Nigina Botirova tayyorladi
Feyk xabar tarqatish yolg‘onga sheriklikdir
Bugungi kunda axborot tarqatish imkoniyati har bir insonda mavjud. Birgina so‘z, aloqa qurilmalaridagi birgina harakat butun jamiyatda shov-shuv, vahima keltirib chiqarishi mumkin. Anglamay yoki o‘yinqaroqlik bilan yoki maqsadli yolg‘on axborot tarqatish hollari ko‘p kuzatilmoqda. Xususan, din va e’tiqod kabi nozik masalalarda tarqatilayotgan feyk xabarlar nafaqat shaxsiy xatolik, balki jamiyatga salbiy ta’sir o‘tkazuvchi umumiy mas’uliyat hamdir.
Yolg‘on gapirish og‘ir gunohlardan sanaladi. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam dedilar: “Rostgo‘ylikni mahkam tutinglar. Zero, rostgo‘ylik ezgulikka yo‘llaydi, ezgulik esa jannatga boshlaydi. Kishi rost gapirish va rostgo‘ylikka intilishda davom etaveradi, natijada Alloh huzurida rostgo‘y deb yoziladi. Yolg‘onchilikdan saqlaninglar. Zero, yolg‘onchilik gunohkorlikka, fojirlik esa do‘zaxga boshlaydi. Banda yolg‘on gapirish va yolg‘onchilikka intilishda davom etaveradi, nihoyat Alloh huzurida yolg‘onchi deb yozilad”, dedilar. (Imom Buxoriy, Muslim, Termiziy rivoyati).
Shunday ekan, haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigan axborotni tarqatish qat’iy man qilingan.
Feyk xabar tarqatishning ko‘plab salbiy oqibatlari bor:
- Jamiyatda fitna keltirib chiqaradi – noto‘g‘ri ma’lumot odamlar o‘rtasida ishonchsizlik, gumon va bo‘linishlarga sabab bo‘ladi;
- Dinning mavqeyini tushiradi – to‘g‘ri tushunchalarni buzib ko‘rsatadi, e’tiqod qiluvchilarni adashtiradi;
- Rasmiy diniy muassasalarga nisbatan ig‘vo va ishonchsizlikni keltirib chiqaradi – feyk xabarlar ba’zan taniqli rasmiy diniy mas’ullar nomidan soxta fatvo va bayonotlar sifatida tarqatiladi;
- Jinoyatga olib boradi – ba’zi hollarda feyk xabarlar odamlarni tajovuzkor harakatlarga undaydi.
Qur’oni karimning Hujurot surasi 6-oyatda shunday marhamat qilinadi:
“Ey iymon keltirganlar! Agar fosiq xabar keltirsa, aniqlab ko‘ringlar, bilmay bir qavmga musibat yetkazib qo‘yib, qilganingizga nadomat chekuvchi bo‘lmanglar”.
Feyk, yolg‘on xabarlardan ehtiyot bo‘lish kerakligini Qur’oni karim ta’kidlamoqda. Demak, har qanday xabarni tekshirish va ehtiyot bilan yondoshish kerak.
Rost xabarni qanday ajratish mumkin:
- Rasmiy axborot manbalariga tayanish;
- Sarlavhasi emas, mazmuniga e’tibor berish;
- Tarqatayotgan shaxs yoki sahtfalarni tekshirib ko‘rish;
- Mutaxassislarga murojaat qilish.
Har bir xabar – tarqatuvchi uchun ham, undan foydalanuvchi uchun ham mas’uliyat. Aloqa vositalari va ijtimoy tarmoqlarga joylayotgan post bilan yo to‘g‘rilikni targ‘ib qilish, yoki odamlarni chalg‘itish mumkin.
Shunday ekan, feyk axborot tarqatish og‘ir ma’naviy jinoyatdir. Har bir musulmon bunday xatarli holatdan o‘zini va boshqalarni saqlashi lozim.
Xorazm viloyati Shayx Qosim bobo
jome masjidi imom-xatibi Shermuhammad Boltayev
