Bu dunyoyu u dunyoda najot topay, degan inson Allohga, Payg'ambarga va ilohiy Kitobga iymon keltirib, ularning ko'rsatmalariga amal qilib yashamog'i lozim va lobuddir.
Alloh taolo Qur'oni karimda shunday marhamat qiladi:
Osmonlaru erni va ulardagi narsalarni haq ila yaratdik. Albatta, Soat keluvchidir. Bas, sen chiroyli kechirim ila kechir. (Hijr surasi, 85-oyat).
Demak, osmonlaru erda va ulardagi barcha narsalarda faqat haq bor. Yolg'on va nohaqlik, aldamchilik va botil, behudalik va tartibsizlik yo'q, himmatsizlik ham, maqsadsizlik ham yo'q. Shuning uchun ulardagi barcha ishlar rostgo'ylik, adolat, sadoqat, haqiqat asosida tartibli, foydali, hikmatli va oliy maqsadni ko'zlash ila kechmog'i lozim. Chunki «Albatta, Soat keluvchidir».
Qiyomat kuni bu dunyoda qilingan ishlarning barchasi haq ila hisob-kitob qilinadi. Kelishi aniq bo'lgan qiyomat kunida haq qaror topadi. Ey Payg'ambar, «Bas, sen chiroyli kechirim ila kechir».
O'zingni qiynab yurma. Qalbingni turli g'am-tashvish ila mashg'ul qilma. Haq albatta o'z o'rnini topadi.
Alloh taolo shunday marhamat qiladi:
Albatta, Robbing O'zi ko'plab xalq qiluvchidir, o'ta biluvchidir. (Hijr surasi, 86-oyat).
Hamma narsani yaratgan Uning O'zidir. Shuning uchun ham ularning hammasini haq ila yaratganligida shubha yo'q. U hamma narsani biluvchi Zotdir. Alloh O'zi yaratgan narsalarining holini juda yaxshi biladi.
Alloh keyingi oyatda shunday marhamat qiladi:
Va, batahqiq, senga etti takrorlanuvchini va Buyuk Qur'onni berdik. (Hijr surasi, 87-oyat).
Oyatdagi «etti takrorlanuvchi»dan murod Fotiha surasidir. Chunki bu surai karima etti oyatdan iborat bo'lib, juda ko'p takrorlanadi. Namozning har rak'atida qayta-qayta o'qiladi.
Imom Buxoriy rivoyat qilgan hadisda Nabiy sollallohu alayhi vasallam:
«Alhamdu lillahi Robbil alamiyn» etti takrorlanuvchidir, u menga berilgan Ulug' Qur'ondir», – deganlar.
Alloh taolo ushbu oyatda Nabiy sollallohu alayhi vasallamga etti oyatdan iborat va ko'p takrorlanadigan ulug' Fotiha surasini va uni o'z ichiga olgan Ulug' Qur'onni berganligini ta'kidlab aytmoqda. Shu bilan birga, osmonlaru er qanday haq bo'lsa, Qur'oni Karim ham shunday haq ekaniga ishora qilmoqda. Bu esa ulug' ne'matdir. Qur'on ne'mati dunyodagi hamma ne'matlardan ustun turadi. Shuning uchun
Biz ulardan ayrim toifalarni bahramand qilgan narsalarga ko'z tikma! Ular uchun mahzun ham bo'lma! Mo'minlarga qanotingni pastlat! (Hijr surasi, 88-oyat).
Kofirlarning ayrim guruhlariga bu dunyo hayotining ba'zi matohlarini berib qo'yganmiz. Ular bu narsalardan bahramand bo'lib yuradilar. Sen ularning mazkur dunyo matohlariga havas ila nazar solma. Ular havas qilishga arziydigan narsalar emas. Haqiqiy havas qilsa arzigulik narsa senga berilgan Ulug' Qur'ondir. Zero, unda insonni ikki dunyo saodatiga etaklovchi haq yo'l ko'rsatilgandir.
«Ular uchun mahzun ham bo'lma!»
Kofirlar iymonga kelmaganlari uchun xafa ham bo'lma.
«Mo'minlarga qanotingni pastlat!»
Iymonga kelib, senga ergashganlarga nisbatan mutavoze bo'l. Ular bilan chiroyli muomalada bo'l. Ularga lutf ko'rsat. Ularni o'z qanoting ostiga ol.
Va: «Albatta, men ochiq-oydin ogohlantiruvchiman», – deb ayt. (Hijr surasi, 89-oyat).
Ya'ni «Ey Muhammad, sen odamlarga o'zingning ochiq-oydin ogohlantiruvchi, osiylarni Allohning azobidan ogoh qiluvchi ekaningni ayt».
Huddi taqsimlovchilarga nozil qilganimizga o'xshash. (Hijr surasi, 90-oyat).
Qur'onni parcha-parcha qilganlarga. (Hijr surasi, 91-oyat).
Bu joyda arab tilining nozik uslublari ishlatilmoqda. Ikki oyat oldin Muhammad sollallohu alayhi vasallamga «etti takrorlanuvchi» va Ulug' Qur'on nozil qilingani aytilgan edi. Keyingi ikki oyatda Nabiy sollallohu alayhi vasallamga xitob qilinib, ba'zi ko'rsatmalar berildi. So'ngra «Senga «etti takrorlanuvchi» va Ulug' Qur'onni xuddi Qur'onni parcha-parcha qilgan taqsimlovchilarga kitob tushirganimizga o'xshash tushirdik», – deyilmoqda.
«Qur'onni parcha-parcha qilganlarga», deganda ahli kitob – yahudiy va nasorolar nazarda tutilgandir. Ular o'zlariga kelgan ilohiy kitoblarni taqsimlab, bir qismiga iymon keltirib, bir qismiga iymon keltirmagan edilar. Endi esa Qur'onni ham parcha-parcha qilib, o'z fikrlariga mos kelganini olib, to'g'ri kelmaganini tark etmoqchi bo'lmoqdalar. Ana o'shalarga o'z vaqtida sinovchi kitob tushirganimizdek, senga ham bu samoviy Kitobni – Ulug' Qur'onni nozil qildik. Bu yangilik emas. Qadimdan bo'lib kelayotgan ish. Kishilar bahona, sabab axtarmay, iymon keltirishlari zarur edi. Ammo ko'plari bosh tortmoqdalar.
«Tafsiri Hilol» kitobi asosida tayyorlandi
Muhibulloh Hudoyberdiyev
To'raqo'rg'on tumani bosh imom xatibi.
Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.
– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.
Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.
Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:
– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga tayyormiz.
Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.
Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi.
Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi.