Cavol: Masjidimiz imomining aytishicha, mahrning eng ozi o‘n dirham ekan. Uning pulimizdagi qiymati necha so‘m bo‘ladi?
Javob: Bizning mazhabimizda mahrning eng oz miqdori o‘n dirham kumush deb belgilangan. Ko‘pining esa cheki yo‘q, ammo hadisi shariflarda mahrning ham oziga qanoat qilgan ayollar maqtalgan.
Bir dirham zamonaviy o‘lchovda 3,12 grammdir, uni o‘nga ko‘paytirsak 31,2 gramm bo‘ladi. Nikoh shartnomasi tuzilayotganida 31,2 gramm kumushning qiymati so‘mda qancha bo‘lsa, o‘sha mahrning eng kam miqdori bo‘ladi. Bundan mahrga ana shu miqdordan ortiq berib bo‘lmas ekan, degan xulosa chiqmaydi. Dinimiz jamiyatning barcha qatlami manfaatini teng himoya qilgani uchun ularning eng kambag‘aliga ham malol kelmaydigan miqdorni belgilagan. Kimning sharoiti ko‘tarsa, bundan ko‘prog‘iga qodir bo‘lsa, ko‘proq ham beraveradi.
Har bir tarixiy obida – xalqimiz tarixi va madaniyatining guvohi. Mirzacho‘l hududida joylashgan “Yog‘ochli sardoba” ham ana shunday noyob yodgorliklardan bo‘lib, uning me’moriy tuzilishi va muhandislik yechimi o‘z davrining ilg‘or bilimlariga tayanilganini ko‘rsatadi.
– Sardobaning gumbazsimon tuzilishi, 15 metrlik ichki diametri va 12 metr balandligi uni nafaqat amaliyotda samarali, balki arxitektura jihatdan ham o‘ziga xos namuna sifatida namoyon etadi. Yerdan ikki metr balandlikdagi tuynuklar, salqinlikni saqlovchi ventilyatsiya tizimi, simmetriyali qurilishi va devor qalinligining yuqoriga ko‘tarilgan sari yupqalashib borishi – bularning barchasi sardobaning betakrorligigidan dalolat beradi,– deydi tarixchi-arxeolog Solijon Qudratov.
Sardobaga arksimon kirish qismi orqali g‘ishtli zinapoyalardan foydalanib tushiladi. Kirish qismidagi yo‘lakcha ustidan esa xizmatchilar uchun maxsus xonalarga chiqish mumkin bo‘lgan aylanma zinapoya qurilgan.
So‘nggi yillarda mamlakatimizda turizmni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilayotgan bir paytda “Yog‘ochli sardoba” ham qayta tiklash ishlari doirasida o‘rganilmoqda. Ba’zi rekonstruksiya ishlari boshlangan bo‘lsa-da, ma’lum texnik va moliyaviy sabablarga ko‘ra, qurilish vaqtincha to‘xtab qolgan.
– Endi bu maskanni to‘liq ta’mirlab, turistik marshrutlarga qo‘shish, atrofida dam olish maskanlari, suv yo‘llari, mahalliy hunarmandchilik obyektlarini rivojlantirish rejalashtirilgan. Bunda davlat-xususiy sheriklik asosida yosh tadbirkorlarni ham jalb etish ko‘zda tutilmoqda, – deydi Sirdaryo viloyat hokimining o‘rinbosari Shohruh Isoqulov.
“Toshkent – Samarqand – Buxoro” magistral yo‘li bo‘ylab joylashgan “Yog‘ochli sardoba” hozirning o‘zidayoq sayohatchilar diqqatini o‘ziga tortmoqda. Shu bois, yaqin istiqbolda bu inshoot nafaqat tarixiy yodgorlik, balki madaniy-ma’rifiy tadbirlar o‘tkaziladigan, mahalliy va xalqaro turizmni qo‘llab-quvvatlaydigan muhim markazga aylanishi, shubhasiz.
G‘ulom Primov, O‘zA muxbiri