Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhumoning Muoviya ibn Abu Sufyon roziyallohu anhumoga qo‘shni bo‘lgan yeri bor edi. Ularning yerlarida dehqonchilik qiladigan, yerga ishlov beradigan qullar mehnat qilardi.

Bir kuni Muoviya roziyallohu anhuning qullari Abdulloh roziyallohu anhuning yeriga kirib, undan bir parcha yerni tortib olishdi. Buni ko‘rgan Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhumo Muoviya roziyallohu anhuga quyidagi mazmunda maktub yozdi:

“Ey Muoviya, sening qullaring mening yerimni tortib olishdi. Ularga bu ishdan tiyilishni amr et. Aks holda ikkimizning o‘rtamizda kelishmovchilik chiqadi”.

Muoviya roziyallohu anhu Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhumoning maktubini ko‘rgach, uni o‘g‘li Yazidga uzatdi. Yazid maktubni ochib o‘qidi. Otasi undan “Ey Yazid, bu xatga nima deysan?” deb so‘radi. Yazid “Siz unga boshi uning oldida, oxiri sizning oldingizda bo‘lgan katta bir qo‘shin yuborishingiz, qo‘shin uning boshini sizga keltirishi kerak deb o‘ylayman. Shunda siz undan qutulasiz” dedi. Bu gapni eshitgan Muoviya o‘g‘liga “Menda bundan yaxshi fikr bor” dedi. O‘g‘li hayron bo‘lib “Nima ekan, ey otajon?” deb so‘radi. Muoviya “Menga qalam va qog‘oz keltiring!” deb buyurdi. Keyin Abdullohga maktub yozdi. Maktubda quyidagi satrlar bor edi:

“Birodarimning o‘g‘li (Abdulloh)ning maktubini o‘qidim. Allohga qasamki, uni xafa qilgan narsa meni ham xafa qildi. Do‘stim! Sening roziliging oldida dunyo va undagi barcha narsalar arzimasdir. Men o‘zimga-o‘zim bir maktub yozdim. U maktubimga Allohni va musulmonlardan bir jamoani guvoh qildimki, o‘sha yerim, undagi daraxtlar va u yerda ishlaydigan barcha qullar senikidir! Yerni o‘z yeringga, qullarni o‘z qullaringga qo‘shib ol! Vassalom!”

Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhu Muoviya roziyallohu anhuning maktubini o‘qib ko‘rgach, unga quyidagi mazmunda javob maktubi yubordi:

“Mo‘minlar amirining maktubini oldim. O‘qib, o‘rganib chiqdim. Alloh taolo u kishini boqiy qilsin! Alloh taolo u kishining yuqori maqomga ko‘tarilishlariga sabab bo‘lgan ushbu go‘zal xulqlari (halimlik)ni u kishidan ketkazmasin! Vassalom”. 

Muoviya roziyallohu anhu ushbu maktubni o‘qigach, uni o‘g‘li Yazidga uzatdi. Yazid xatni o‘qib, xursand bo‘ldi, yuzi yorishdi. Shunda Muoviya roziyallohu anhu o‘g‘liga qarab “Ey o‘g‘ilcham! Agar sen yana mana shu kasallik (g‘azab) bilan og‘risang, uni mana bu kabi dori (halimlik) bilan davolagin! Biz halimlikda faqat yaxshilik ko‘rgan qavmdirmiz!” dedi.

Honiy Hojining

“Solihlar va solihalar hayotidan ming bir qissa” asaridan

Nozimjon IMINJONOV

tarjimasi