«Nega nafsingga bo‘lursan tobe,

Nega umringni qilursan zoye?!».

 Zahiriddin Muhammad Bobur

Hozirgi kunda ijtimoiy tarmoqlar vositasida dunyoning istalgan burchagidagi tanishimiz bilan bemalol gaplasha olish imkoniga egamiz. Kerakli ma’lumotlarni esa bir zumda internetdan topamiz. Bugun qayerga elektr energiyasi yetib borgan bo‘lsa, o‘sha joyda internet bor.

Ilm izlayotgan, yangilikka chanqoq izlanuvchan yoshlarimiz uchun internet – ulkan imkoniyatlar eshigi.

Ammo ijtimoiy tarmoqlardan barcha yoshlar, hatto yoshi kattalar ham to‘g‘ri foydalanyaptimi? Afsuski, ha deya olmaymiz. Tanganing ikkinchi tomoni ham bo‘lganidek, ayrim yoshlar “o‘rgimchak to‘ri”ga o‘ralashib, aldanib qolayotir. Bu aldovlar nafaqat farzandlarimizni, balki oson yo‘l bilan mo‘may daromad topishni istayotgan erkagu ayol – barchani o‘z domiga tortayotgani achinarli holdir.

To‘kis, bekamu ko‘st yashashni orzu qilmaydigan inson bo‘lmasa kerak. Lekin bu yo‘lning o‘ziga yarasha mashshaqqatlari, qiyinchiliklari bor. Mo‘may pul topaman deb insoniylikni unutib qo‘yayotganlar shuni bilisharmikin?!

Gap nima haqda borayotganini anglagandirsiz. XXI asrda transmilliy jinoyatlar safiga qo‘shilgan odam savdosi avj olib, eng serdaromad manbaga aylandi.

BMT ma’lumotlariga ko‘ra, dunyoda har yili taxminan 3 millionga yaqin kishi odam savdosi qurboniga aylanmoqda. Xalqaro ekspertlarning baholashicha, ushbu jinoyatchilik natijasida olinayotgan yillik “daromad” miqdori 7 milliard AQSH dollaridan oshib ketgan. Tashvishlanarlisi, odam savdosi jinoyatidan jabrlanganlarning 80 foizi ayollar va yosh bolalardir. Har yili dunyo bo‘yicha 600-800 ming nafar ayol va bolalar aldov yo‘li bilan xorijiy mamlakatlarga olib chiqilib sotib yuborilmoqda.

Dinimiz birovni qul qilib sotish u yoqda tursin, hatto birovning hisobiga kun ko‘rishni qattiq qoralaydi. “Qul haqi”, degan so‘z vijdoni bor, imoni but har qanday insonni aql bilan ish tutishga chorlaydi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar. Alloh taolo hadisi qudsiyda: «Men qiyomat kuni uch kishining xusumatchisi bo‘laman: Men bilan ahdlashib, ahdida turmagan; ozod insonni sotib pulini yegan; odam ishlatib, haqini bermagan inson», deya marhamat qilgan.

Hadisi qudsiyda aytilayotgan kishilar sirasiga odam savdosi bilan shug‘ullanayotganlar ham kiradi.

Xizmat taqozosi bilan tumanimizdagi mahallalarda aholi bilan uchrashamiz, ular bilan muloqotlar qilamiz. Bundan bir necha yillar avval ayrim xonadonlarga kirsak, oila boshliqlari farzandlari chet elga ishlash uchun ketganini, oradan bir yilga yaqin vaqt o‘tgan bo‘lsa-da, hanuz pul jo‘natmayotganini aytishardi.

Ta’kidlash joizki, bugun odamlarning huquqiy madaniyati o‘sgan. Ular ayrim “uddaburonlar”ning gapiga kirib, “chuv” tushib qolishmayapti. Lekin baribir ehtiyotkorlik zarur.

Hozirgi kunda ogoh, hushyor va sezgir bo‘lib yashashni davrning o‘zi taqozo qilmoqda. Nima ish qilmoqchi bo‘lsak, huquqshunoslar bilan maslahatlashib, chuqur o‘ylashimiz, tafakkur qilishimiz zarur. Zero, Hasan Basriy aytganidek: «Fikr – yaxshilik va yomonlikni ko‘rsatuvchi oynadir».

Birovning majburiy mehnati evaziga pul topib, yaxshi yashashga harakat qilayotganlar ham qonun oldida, ham Alloh oldida javob berishlarini unutmasinlar.

Davlatimizning qonunlari va qonunosti hujjatlarida belgilangan me’yorlarga rioya qilmay, birovlarning gapiga kirib, yurtimizda tadbirkorlarga imkoniyatlar yaratilayotgan, imtiyozlar berilayotgan bir paytda chet elga “baxt” izlab ketayotganlarning ayrimlari baxtsizlik botqog‘iga cho‘kib borayotganlardir.

Mirodil MIRJALILOV,

Qibray tumani bosh imom-xatibi

O‘MI Matbuot xizmati