Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday degan:

وَالَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَيَسْقِينِ

“Va meni taomlantiradigan va sug‘oradigan ham Uning O‘zi” (Shuaro surasi, 79-oyat).

Alloh taolo ichimlik va taomni insonning yashashi uchun sabab qilib qo‘ydi. Lekin bu sabab asl emas. Aslida insonga hayot bergan, to‘qlik, qonish hissini ato etgan Allohning O‘zidir.

Har qanday o‘simlikdagi urug‘ni Alloh yaratgan, o‘simlik xususiyatlarini o‘sha uruqqa Alloh joylagan. Urug‘ni Alloh yaratgan, urug‘ ekiladigan yerni Alloh yaratgan, o‘sha urug‘dan unib chiqqan mahsulotga ozuqa bo‘lish xususiyatini Alloh bergan.

Inson urug‘ni yerga ekadi. Mana shu jarayondagi ilm, kuch-quvvat, iqtidorni unga Alloh bergan.

Pishgan mevani uzish, bug‘doyni o‘rish quvvatini, ilmini, iqtidorini, tegirmon ishlab chiqarish, o‘sha tegirmonda bug‘doyni yanchib un qilish, undan xamir qorish, xamirni non qilib yopish ma’rifatini, nonga to‘ydiruvchilik xususiyatini, nonning tanada hazm bo‘lish jarayonini, insonga o‘sha nondan manfaat yetish holatini Alloh bergan, Alloh ato qilgan. Shunday qilib, insonni taomlantirgan ham, sug‘organ ham, uning tanasida to‘yish, qonish hissini paydo qilgan ham Allohning O‘zidir.

Inson urug‘ni yerga ekib, uning unib-o‘sishiga kerakli bo‘lgan barcha choralarni ko‘radi. Lekin urug‘ Alloh xohlasagina, U izn bersagina unib chiqadi. Agar Alloh o‘sha urug‘ning unishini xohlamasa, unga izn bermasa, inson yerga har qancha ishlov bermasin, eng kuchli dorilarni, o‘g‘itlarni solmasin, urug‘ning eng yaxshi navini ekmasin, suvini vaqtida bermasin, baribir, o‘sha urug‘ unib-o‘smaydi.

Agar Alloh xohlamasa, yegan nonimiz, ichgan suvimiz tanamizdan chiqib ketmaydi. Natijada, biz uzoq yashamasdan halok bo‘lamiz.

Agar yegan nonimiz, ichgan suvimiz tanamizda hazm bo‘lmay, oshqozonda butunicha turaversa, bunda ham uzoq yasholmaymiz.

Alloh taolo inson tanasining taom va ichimlikka ehtiyoji bo‘lganda, shu ehtiyojni qondirish vaqti kelganining signali sifatida ochiqish, chanqash hissini bergan. Inson shu narsani his qilgach, ovqatlanishga, ichimlik ichishga urinadi. Taomni yeb bo‘lgach, ichimlikni ichib bo‘lgach, tanasida to‘yish hissi paydo bo‘ladi. Shu hisni bergan ham Allohdir. Hech qachon taomning o‘zida to‘ydirish, ichimlikning o‘zida qondirish xususiyati bo‘lmaydi. Balki ular insonda to‘yish-qonish hislari paydo bo‘lishiga sabab bo‘ladilar, xolos. Taom va sharobni yaratgan ham, ularni ozuqa qilib bergan ham, insonda to‘yish-qonish hislari paydo bo‘lishiga ularni sabab qilgan ham Allohning O‘zidir.

Bizlarni yedirib to‘ydirgan, ichirib qondirgan, musulmon qilib yaratgan Alloh taologa cheksiz hamdu sanolar bo‘lsin!

Shayx Muhammad Mutavalliy

Sha’roviy rahimahullohning

“Al-Adilla al-maaddiyya ala vujudillah”

nomli asari asosida Nozimjon Iminjonov tayyorladi

O‘MI Matbuot xizmati