Savol: Ko‘rinishi va ovozidan huzurlanish uchun qushlarni qafasda saqlash joizmi?
Javob: Ba’zi qushlarning ko‘rinishi chiroyli, ovozi yoqimli bo‘ladi. Go‘zallikni barcha yaxshi ko‘radi. Go‘zallik Alloh taoloning ne’matlaridandir. Alloh taolo marhamat qiladi:
“Ayting: “Allohning bandalari uchun chiqargan ziynatini va pok rizqlarni kim haromga chiqardi?..” (A’rof, 32).
“U yana minishingiz uchun va ziynat sifatida otlar, xachirlar va eshaklarni (yaratdi)” (Nahl, 8).
Alloh taolo hayvonot, o‘simliklar va boshqa ziynatlarni bandalari uchun yaratgan. Ulardan zavqlanish, foydalanish mubohdir. Ziynat hisoblangan baliq va qushlarni dinimiz amrlaridan chiqmaslik sharti bilan boqish mumkin. Bu shartlar asosan quyidagilardir:
Ikki “Sahih”da vorid bo‘lgan hadisda Anas (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) insonlarning eng go‘zal xulqlisi edilar. Mening emikdosh ukam bo‘lib, uni Umayr – “Umarcha” deb chaqirishar edi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) bizning uyga kelsalar: “Ey Abu Umayr, nug‘ayrni (tumshug‘i qizil, chumchuqsimon qush) nima qildik”, der edilar.
Alloma Abul Abbos Qurtubiy aytadilar: “Ulamolarning “qushlarni qafasda ushlab turish” joiz degan fatvolaridan ularga azob berish mumkin, degan xulosa chiqmaydi, chunki Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) hayvonlarga azob berishdan qaytarganlar”. Abu Dardo (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinishicha: “Qiyomat kuni qushlar, o‘zlarini qafasda saqlab, och qoldirib, qiynagan kishining bo‘yniga osilishadi va: “Ey Rabbim, mana bu meni dunyoda azoblagan”, deydi”.
“So‘ragan edingiz” kitobi asosida tayyorlandi.
O‘MI Matbuot xizmati
Savol: “Muxtasarul viqoya” kitobida asr va xufton namozlaridan oldin to‘rt rakat namoz o‘qish mustahabdir”, deyilgan ekan. Bu gapning dalili bormi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Hanafiy mazhabida yoritilgan masalalar, xususan, ibodatga oid masalalarning dalillari bor. Buni ayrim manbalar zikr qilgan bo‘lsa, “Muxtasarul viqoya” kabi ixcham shaklda yozilgan kitoblar keltirmagan.
Muxtasarul viqoya kitobini sharhlagan olimlardan biri Mulla Ali Qori rahimahulloh ibora ostida quyidagi hadisni zikr qilganlar:
“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim xuftondan oldin to‘rt rakat (nafl) namoz o‘qisa, go‘yoki o‘sha kechasini tahajjud bilan o‘tkazgandek bo‘ladi. Kim ularni xuftondan keyin o‘qisa, go‘yoki qadr kechasini ibodat bilan o‘tkazgandek (savobga ega) bo‘ladi”, dedilar”.
Said ibn Mansur rahimahulloh mazkur hadisni “Sunan”ida rivoyat qilgan. Imom Nasoiy rahimahulloh uni Ka’b roziyallohu anhu so‘zlaridan, imom Bayhaqiy esa Oisha roziyallohu anho so‘zlaridan rivoyat qilgan. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi