Yahyo ibn Ayub aytadi: “Umar ibn Xattob roziyallohu anhu yaxshi ko‘radigan bir yigit bor edi. Bir kuni kechqurun o‘sha yigit xufton namozini o‘qimasdan qayoqqadir ketdi. Yo‘lda bir ayol unga ro‘para keldi. Ayol o‘zini unga taklif qildi. Yigit ayolga mahliyo bo‘lib, uning ortidan ergashdi. Ikkovlari ayolning eshigi oldiga yetib borishganda, yigit to‘xtab, o‘ylay boshladi. Xayoliga
إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَواْ إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ
“Taqvo qiluvchilar, agar ularga shaytondan bir sharpa yetsa, zikr qilarlar, bas, ko‘ribsanki, ular (to‘g‘ri yo‘lni) ko‘ruvchi bo‘lib turibdilar”. (Shaytondan biror bir sharpa (vasvasa, ig‘vo va g‘azab) yetishi jaholat, ko‘rlik va nodonlikka boshlaydi. Allohning zikri esa, ilm-ma’rifat, ko‘zi ochiqlik va oqillik manbaidir.) (A’rof, 201) oyati keldi. Yigit shu oyatni tilovat qildi-da, hushidan ketdi. Buni ko‘rgan ayol qichqirib yubordi.
Yigitning keksa otasi bor edi, darhol unga xabar qilindi. Otasi yetib kelgach, o‘g‘lini ko‘tarib, hovliga olib kirdi va to o‘ziga kelgunicha muolaja qildi. Yigit hushiga kelgach, otasi undan: “Senga nima bo‘ldi, o‘g‘lim?” deb so‘radi. O‘g‘il: “Otajon, so‘ramang!” dedi. Ota qo‘yarda-qo‘ymay o‘g‘lidan so‘rayverdi. Noiloj o‘g‘il otasiga bo‘lgan voqeani gapirib berdi va yuqoridagi oyatni tilovat qildi. Oyatni o‘qib bo‘lishi bilan baland ovozda baqirdi-da, joni uzildi.
Otasi o‘g‘lini dafn qilib bo‘lib, bo‘lib o‘tgan ishlarni Umar ibn Xattob roziyallohu anhuga aytib berdi. Hazrati Umar roziyallohu anhu yigitning qabri tepasiga kelib turdilar va ismini aytib chaqirdilar. Keyin “Ey falonchi, Alloh taolo: “Robbisi huzurida turishdan qo‘rqqanlar uchun ikki jannat bor”. (Qiyomat kuni olam Parvardigorining huzurida savollarga javob berishdan, hisob-kitob maqomidan qo‘rqib, tirikligidayoq tayyorgarlik ko‘rib, yaxshilik bilan kun kechirganlarga ikki jannat bor ekan. “Ikkin jannat”ning bir necha sharhlari bor, jumladan, insga alohida jannat, jinga alohida jannat yoki ikkovlaridan har birlariga ikkitadan jannat, gunohkorlar jahannam bilan o‘ta qaynoq suv o‘rtasida aylansalar, taqvodorlar birinchi jannatlari, ya’ni, bog‘lari bilan ikkinchi jannatlari - bog‘lari orasida sayr qiladilar.)” degan deb nido qildilar. Shunda qabr ichidan: “Darhaqiqat, Robbim menga o‘sha ikki jannatni berdi, ey Umar!” degan nido keldi”.
Abu Is'hoq Sa’labiyning “Qotla-l-Qur’an” nomli
asaridan Nozimjon Iminjonov tarjimasi
O‘MI Matbuot xizmati
Savol: Biz tomonlarda qattiq yomg‘ir yog‘ib, Juma va ikki hayit namozlarida odamlar tashqarida namoz o‘qiy olmay, masjid ichiga tiqilib ketadi. Sunnatni almashib o‘qib olishadi, ammo farz namozda buning imkoni yo‘q-ku. Bu holatda qanday yo‘l tutiladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu kabi uzrli hollarda ya’ni savolda zikr qilinganidek, Juma va ikki hayit namozlarida orqadagilar oldingi safdagi namozxonlarning bellariga sajda qilib, namozni ado etsalar bo‘ladi.
Buning kayfiyati shunday: Avvalgi safdagilar odatdagidek ruku va sajda qiladilar. Ularning orqasidagilar esa, rukuda imkon qadar egiladilar, so‘ng sajdada oldingi safdagi odamlarning orqa bellariga boshlarini qo‘yib, sajda qiladilar. Farzni shunday o‘qisalar, sunnatlarni savolda aytilgandek almashib o‘qib olaveradilar. Chunki belga sajda qilish zarurat tufayli joiz bo‘ladi. Sunnat namozni o‘qishda esa, bunday zarurat bo‘lmaydi.
Bundan tashqari, bu kabi uzrli holatlarda oldindagi odamning oyoqlari ustiga yoki o‘zining soniga ham sajda qilish mumkin. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.