Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446

Farzand tarbiyasida qissalarning o‘rni

16.03.2018   4674   4 min.
Farzand tarbiyasida qissalarning o‘rni

Oila va farzand tarbiyasi mas’uliyatli vazifalardan biri hisoblanadi. Bu borada ulamolarimiz nasihatlari, ajdodlarimiz o‘gitlari, ayniqsa, Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamning nasihatlari katta ahamiyat kasb etadi. Zero, Ul zotning oila va farzand tarbiyasi masalasida aytgan so‘zlari va qilgan ishlari har birimiz uchun suv va havodek zarur. Chunki bugungi kunda farzand tarbiyasi, oila masalalarida aholi orasida ko‘proq tushuntirish ishlari olib borish lozim bo‘lib turibdi.

Tarbiya masalasi azaldan nihoyatda muhim omil hisoblanib kelgan. Islom shariatida ham farzand tarbiyasi masalasiga alohida e’tibor qaratilgan, xususan, qizlar tarbiyasiga. Chunki qiz va o‘g‘il bolalarni tarbiya qilish ilk damlardanoq alohida e’tibor, o‘ta ehtiyotkorlikni talab qiladi. Bu borada yo‘l qo‘yilgan kichik bir xato ham vaqti kelib juda katta afsus-nadomatlarga sabab bo‘lishi mumkin. Bandalarining halol va pok yashashini ko‘zlab, ular foydasiga “Alloh sizlar uchun o‘zlaringizdan juftlar yaratib, juftlaringizdan sizlar uchun o‘g‘illar va nabiralar paydo qildi va sizlarni pok narsalardan rizqlantiradi…” deb Alloh taolo Nahl surasining 72-oyatida marhamat qilgan.

Bashariyat hidoyatchisi, insoniyat muallimi, ulug‘ murabbiy, namunali oila boshlig‘i, ummatning haq yo‘lda barqaror bo‘lishida beqiyos hissa qo‘shgan habibimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam: “Ota bolaga go‘zal odobdan yaxshiroq narsani bera olmaydi”, deb ota-ona uchun farzand tarbiyasi qanchalik muhimligini bayon qilganlar. Farzand tarbiyasida hikoyalarning o‘rni beqiyos. Qissa bolani uzoq vaqt o‘ziga jalb qiladi, uning aqli va tafakkurini charxlaydi. Hikoyada bolaga rohat va lazzat bo‘lgani uchun bolaning ongiga ta’sir qiluvchi uslublarning avvalgisi hisoblanadi. Nabaviy qissalarda bolalar uchun muhim bo‘lgan ko‘plab foydalarni topamiz. Bu hikoyalarni Nabiy alayhissalom o‘zining huzuridagi katta-yu kichik sahobalariga so‘zlab berardilar. Nabiy alayhissalom o‘tgan zamonlarda bo‘lib o‘tgan voqealarni so‘zlab bergan paytlarida, sahobalar u zotning so‘zlariga e’tibor bilan quloq solardilar. Chunki qissalarda ular va qiyomatga qadar keladigan kishilarning barchasi uchun pand-nasihat bor edi.

Shu o‘rinda muhim bir mulohaza bor. Albatta, Nabiy alayhissalomning qissalari o‘tgan zamonlarda bo‘lib o‘tgan, ishonchli haqiqatga suyanadi. Bu qissalar cho‘pchak va afsonalardan yiroqdir. Bu tarixiy qissalar bolaning ruhiga, oldinga intilish va shijoatni ziyoda qilish kabi ishonchni hosil qiladi. Bolada manbai qurimaydigan, doimo oqib turadigan, islom shiorlarini va bema’ni bo‘lmagan chuqur hissiyotlarni paydo qiladi.

Albatta, dunyoning buyuk olimlari va mashhur solih kishilar qissalar bolaning nafsida fazilatlarni paydo qiladigan eng yaxshi vositadir deya zikr qilganlar. Ular bolani mashaqqatlarni ko‘tarishga, vayronkor g‘oyalardan nafratlanishga va buyuk maqsadlarga undaydi.

Ba’zi ulamolar: “Hikoyalar Allohning qo‘shinlaridan bo‘lgan bir qo‘shindir. Alloh bu qo‘shin bilan avliyolarining qalblarini mustahkamlab qo‘yadi”, deganlar. Bu gapni Allohning kitobidagi quyidagi oyat tasdiqlaydi. Alloh taolo Hud surasining 120-oyatida aytadi: “Biz qalbingni sabotli qilish uchun senga Payg‘ambarlar xabarining hammasini qissa qilib aytmoqdamiz. Bunda (sura) senga haq va mo‘minlarga mav’iza hamda eslatma keldi”.

Imom Abu Hanifa rahmatullohi alayh: “Menga ko‘p fiqhdan ko‘ra ulamolar va ularning yaxshi amallari haqidagi hikoyalar suyukliroqdir. Chunki bu hikoyalar qavmlarning odoblaridir”, deganlar. Bu gapni Alloh taoloning kitobidagi quyidagi oyat tasdiqlaydi. Alloh taolo Yusuf surasining 111-oyatida shunday deb marhamat qiladi:

Batahqiq, ularning qissalarida aql egalari uchun ibrat bor edi

Ha, hayotda ro‘y bergan bu kabi ibratli qissalar bola qalbidan chuqur o‘rin egallaydi. Inson tabiatida kimgadir ergashish va taqlid qilish sifati bor. Agar unga solih insonlar haqida aytib berilsa, kelajakda albatta ularga o‘xshashga harakat qiladi. O‘z navbatida ota-ona ham farzandiga bunday uslubda tarbiya berishi uchun ilm-u ma’rifatli bo‘lishi kerak.


Muhammad MIRMAHAMATOV

O‘MI Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar

09.06.2025   4817   2 min.
Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar

#xabar #haj2025 #tabrik

Muqaddas zaminda haj ibodatini ado etayotgan millionlab mo‘min-musulmonlar qatori 15 ming nafar yurtdoshlarimiz Mino va Arafot kabi muborak manzillarda ulug‘ amallarni ixlos ila bajarmoqdalar.


Shu yil 5 iyun Arafa kuni Makkai mukarramadagi Arafot hududida bo‘lib turgan hojilarimiz toatu ibodatlarda bo‘lib, muhtaram Prezidentimiz va xalqimizga Qurbon hayiti tabriklarini yo‘lladilar. (https://muslim.uz/e/post/43499-o-zbekiston-hojilarining-prezident-shavkat-mirziyoyevga-qurbon-hayiti-munosabati-bilan-yo-llagan-tabrigi) Uni haj ibodatini ixlos ila ado etayotgan hojilarimiz nomidan O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqanazar hazratlari o‘qib eshittirdilar. Unda jumladan bunday deyilgan: 
 

“Hurmatli Prezident Sizni va Siz orqali yurtdoshlarimizni haj ibodatini ado etayotgan hamyurtlarimiz nomidan musulmon ummati uchun eng ulug‘ bayram – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etamiz.


Biz, o‘zbekistonlik hojilar shunday fayzli kunlar uchun shukronalar aytib, Haq taolodan jonajon yurtimizga qut-baraka, aziz xalqimizga farovonlik va farzandlarimizga barkamollik so‘rab ezgu duolar qilmoqdamiz.


Zero, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam “Duolarning eng yaxshisi arafa kuni qilingan duodir”, deb xushxabar berganlar.


Shuningdek, hojilarimiz gunohlar afv etiladigan va duolar ijobat bo‘ladigan Arafotda turib, Alloh taolodan Yurtboshimizga mustahkam sog‘liq, uzoq umr va ulkan muvaffaqiyatlar tilab, xayrli ishlari doimo bardavom bo‘lishini iltijo qilib so‘rashdi.


Shu bilan birga yurtimiz hojilari yaratib berilgan imkoniyatlar va ko‘rsatilgan ehtiromdan ruhlanib, yurtga qaytgandan keyin “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni amalga oshirishni bir ovozdan ilgari surdilar. (https://muslim.uz/e/post/43499-o-zbekiston-hojilarining-prezident-shavkat-mirziyoyevga-qurbon-hayiti-munosabati-bilan-yo-llagan-tabrigi)


Alloh taolo mo‘min-musulmonlarning hajlarini mabrur aylasin.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar Hojilar prezidentimiz va xalqimizga hayit tabrigi yo‘llab, ezgu tashabbusga ahd qildilar
O'zbekiston yangiliklari