Alloh taolo marhamat qiladi: “Darhaqiqat, (Biz) Odam farzandlarini (aziz va) mukarram qildik va ularni quruqlik va dengizga (ot ulov va kemalarga) mindirib qo‘ydik hamda ularga pok narsalardan rizq berdik va ularni O‘zimiz yaratgan ko‘p jonzotlardan afzal qilib qo‘ydik” (Isro, 70).
Ma’lumotlarga ko‘ra, dunyoda har yili 2 mln. 700 ming nafarga yaqin kishi odam savdosi qurboniga aylanmoqda. Alloh taolo yaratgan maxluqotlar ichida mukarrami va ulug‘i bo‘lgan insonni ayrim shayton quliga aylangan kimsalar tap tortmay buyum singari sotmoqda, ayovsiz ishlatmoqda, xorlamoqda. Ba’zan yovuzlarcha o‘ldirib yuborishyapti. Aldov yo‘li bilan katta va’dalarni berib chet davlatlarga olib ketilgan ayollar qismati... Norasida bolalar va yoshlar taqdiri... Bunday ayanchli holatlar qalbimizni yaralashi tabiiy.
Odam savdosiga qarshi kurashish bo‘yicha yurtimizda adliya va huquqni muhofaza qilish idoralari xodimlari doim huquqiy targ‘ibot-tushuntirish ishlarini olib bormoqda. Odam savdosi nafaqat bir mamlakat, balki dunyo miqyosida hal qilinadigan dolzarb muammo. Uni bartaraf etish uchun hamjihat bo‘laylik. Akamiz yoki ukamiz, qarindoshimiz yoki qo‘shnimiz, opamiz yoki singlimiz aldovlar, quruq va’dalar qurboniga aylanmasin. Har vaqt ogoh bo‘laylik.
Sharofiddin MUSABOYEV,
Andijon shahridagi
«Abu Hurayra» jomei imom-xatibi
O‘MI Matbuot xizmati
Savol: Biz tomonlarda qattiq yomg‘ir yog‘ib, Juma va ikki hayit namozlarida odamlar tashqarida namoz o‘qiy olmay, masjid ichiga tiqilib ketadi. Sunnatni almashib o‘qib olishadi, ammo farz namozda buning imkoni yo‘q-ku. Bu holatda qanday yo‘l tutiladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu kabi uzrli hollarda ya’ni savolda zikr qilinganidek, Juma va ikki hayit namozlarida orqadagilar oldingi safdagi namozxonlarning bellariga sajda qilib, namozni ado etsalar bo‘ladi.
Buning kayfiyati shunday: Avvalgi safdagilar odatdagidek ruku va sajda qiladilar. Ularning orqasidagilar esa, rukuda imkon qadar egiladilar, so‘ng sajdada oldingi safdagi odamlarning orqa bellariga boshlarini qo‘yib, sajda qiladilar. Farzni shunday o‘qisalar, sunnatlarni savolda aytilgandek almashib o‘qib olaveradilar. Chunki belga sajda qilish zarurat tufayli joiz bo‘ladi. Sunnat namozni o‘qishda esa, bunday zarurat bo‘lmaydi.
Bundan tashqari, bu kabi uzrli holatlarda oldindagi odamning oyoqlari ustiga yoki o‘zining soniga ham sajda qilish mumkin. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.