Qur’oni karim va hadisi sharifda yomg‘ir suvi insonlarga va yer yuzidgai jamiki tirik mavjudotga shifobaxsh ne’mat ekani ta’kidlangan.
Qur’oni karimda Alloh taolo aytadi:
وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا.
“U O‘z rahmati oldidan shamollarni xushxabar qilib yuborgan Zotdir. Va osmondan pok suv tushirdik” (Furqon surasining 48-oyati).
Yomg‘ir suvida cho‘milish sehr va ko‘zikkan odamga shifo bo‘ladi. Yomg‘ir suvining shaytonni haydashi Qur’oni karimning quyidagi oyatida bayon qilingan:
إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِّنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاءً لِّيُطَهِّرَكُم بِهِ وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ.
“Uning tarafidan xotirjamlik uchun sizlarni mudroq bostirgani, ustingizga osmondan suv (yomg‘ir) tushirib, u bilan sizlarni poklash, shaytonning vasvasasini sizlardan daf etish, dillaringizga (o‘zaro) aloqa paydo qilish va u bilan qadamlaringizni sobit (mustahkam) qilishni iroda etganini eslangiz! (Anfol surasining 11-oyati).
Shubhasiz, sehr va ko‘z tegishi shaytonning iflos ishlaridan biridir. Yomg‘ir suvi ana shu nopoklikdan bemor bo‘lib qolgan kishining shifo topishiga yordam beradi. Qur’oni karimda aytiladi:
خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ
“U, siz ko‘rib turganingizdek, osmonlarni ustunsiz yaratgan, sizlarni tebratmasligi uchun yer yuziga og‘ir tog‘larni tashlagan va (yer)da har turli jonivorlarni taratib qo‘ygan zotdir. Va osmondan suv tushirib, u bilan unda (yer yuzi) turli go‘zal va foydali juftlarni o‘stirib qo‘ydik. (Oyatda «o‘simliklarni o‘stirib qo‘ydik», deyilmasdan, «karamli (go‘zal va foydali) juftlarni o‘stirib qo‘ydik», deb aytilmoqda. Bu yerda, avvalo, o‘simliklardagi go‘zallik va foydaga ishora qilinyapti, qolaversa, ular juft bo‘lishi ham bildirib qo‘yilyapti. Allohning kitobida o‘n besh asr ilgari zikr etilgan bu haqiqatga ilm yaqindagina yetdi. Har bir o‘simlikda erkak va urg‘ochi xo‘jayralar bo‘lib, ular bir-biri bilan chatishgandagina meva hosil bo‘lishi endi tushunib yetildi. O‘simliklarni bunday qilib yaratishga faqat Alloh qodirdir)” (Luqmon surasining 10-oyati).
Muhammad sollallohu alayhi vsallamning sunnatlariga muvofiq yomg‘ir yoqqan vaqtda bajariladigan qator amallar bor:
اللَّهُمَّ صَيِّبًا نَافِعًا.
“Yo Alloh, bu yomg‘irni bizga foydali qil”.
Imom Buxoriy rahmatullohu alayh rivoyat qilgan hadisda Oisha onamiz roziyallohu anho Rasululloh sollallohu alayhi vasallam har safar yomg‘ir yoqqan vaqtda ushbu duoni o‘qiganlarini aytganlar.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurida ekanimizda yomg‘ir yog‘ib bizni shalobbo qilib yubordi. u zot hatto yomg‘ir suvi yaxshiroq tegsin deya yelkalarini ochdilar. Nega bundan qilganlarining sababini so‘raganimizda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday javob berdilar: “Negaki, u (yomg‘ir) Alloh taologa yuzlanib qilingan iltijoga javob bo‘ladigan joyga yaqindir” (Imom Muslim rivoyati).
Mufassir olim Abu Abbos al-Qurtubiy: “Alloh taolodan Rasuliga tushgan narsalardan yomg‘irni u inoyat va shifo o‘laroq qabul etdi, Buyuk Yaratuvchi yomg‘irni poklovchi, rahm-shafqat va inoyat manbai hamda uni barcha g‘am-qayg‘ularni bartaraf etishga sababchi qildi. Bundan ayon bo‘ladiki, biz yomg‘irni hurmat qilishimiz va unga ehtiyotkorona tarzda munosabatda bo‘lmog‘imiz kerakligi ayon bo‘ladi.
Yomg‘ir yog‘ib turgan vaqt bu – Rabbimiz tushirgan inoyat vaqti va Alloh taologa qaysi makonda ko‘pchilik e’tiqod qilsa va ko‘p ibodat qilinsa, o‘sha yurtga muloyim yomg‘irlar yog‘adi. Hadisi sharifda: “Alloh taolo ikki holatda qilingan duoni qaytarmaydi: yomg‘ir yog‘ishidan oldin chaqmoq chaqqan vaqtda va namozga azon chaqirilgan choqda”, deya marhamat qilingan (Al-Hakim, At-Tabaroniy).
اللهم حوالينا ولا علينا، اللهم على الآكام والضراب وبطون الأودية ومنابت الشجر.
«Yo Alloh, yomg‘irni atrofimizga yog‘dir va ziyonimizga yog‘dirma. Tepaliklarga, tog‘larga, baland yerlarga va yaylovlarga yog‘dir”.
مطرنا بفضل الله ورحمته.
“Biz Alloh taoloning fazlu marhamati ila yomg‘ir bilan mukofotlandik” (Imom Buxoriy rivoyati).
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi.
O‘MI Matbuot xizmati
Munosabat
Avvalo, barcha yurtdoshlarimizni xursandchilik ayyomi – Qurbon hayiti bayrami bilan samimiy muborakbod etaman!
Mamlakatimizda Qurbon hayiti nafaqat diniy, balki umummilliy bayram sifatida ham keng nishonlanadi. Zero, ushbu kunda yurtdoshlarimiz bir-birini hayit bilan samimiy tabriklab, o‘zaro sovg‘alar ulashadi, millati, tili va dinidan qat’i nazar, yolg‘iz keksalar, kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olinib, xayriya ishlari amalga oshiriladi.
Shu ma’noda, ushbu qutlug‘ bayram insonparvarlik va bag‘rikenglik ramzi bo‘lish bilan birga, insonlar o‘rtasida o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlik kabi fazilatlarni ham o‘zida mujassam etadi.
Yurtimizda hayit bayramini munosib kutib olish va o‘tkazish, shuningdek, milliy-diniy qadriyatlarimizni asrab-avaylash, xalqimizning ko‘p asrlik an’ana va urf-odatlariga uyg‘un holda o‘tkazilishiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun barcha zarur tayyorgarliklar ko‘riladi, mamlakatimizning barcha hududlarida tom ma’noda bayram shukuhi hukm suradi.
Kezi kelganda yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya asosida barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham katta islohotlar amalga oshirilayotgani, normativ-huquqiy hujjatlar takomillashtirilib, soha faoliyati samaradorligi yangi bosqichga chiqarilayotganini alohida qayd etish lozim.
Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan oxirgi yillarda yurtimizning har bir go‘shasidagi ulkan bunyodkorlik ishlari izchil davom ettirilmoqda. Xususan, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi binosi qurilishi yakuniga yetib bormoqda, Samarqandda Imom Buxoriy majmuasi qad rostlamoqda.
Yaqinda Prezidentimiz ushbu majmuaga tashrif buyurib, u yerdagi bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi, zarur ko‘rsatmalar berdi. Zero, bu davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘ra bilishi, ulug‘ ajdodlarga yuksak ehtiromining yorqin ifodasidir.
E’tiborga sazovor jihatlardan yana biri shuki, Prezidentimiz qo‘ng‘iroq qilib, hojilarimiz uchun yaratilgan shart-sharoitlar, ularning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi. Bundan hojilarimiz behad mamnun bo‘ldi, e’tibor va ehtiromdan xursand bo‘lgan ziyoratchilarimiz ko‘zlarida yosh bilan duo qildilar.
Arafot maydonida, duolar mustajob bo‘ladigan ayni onlarda Prezidentimizning Qurbon hayiti munosabati bilan O‘zbekiston xalqiga yo‘llagan tabrigini katta hayajon bilan eshitdik. Yaratgandan yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik so‘rab, duolar qildik.
Ayniqsa, tabrikda hojilarimiz alohida eslab o‘tilgani ziyoratchilarimizni cheksiz quvontirdi.
Barcha yurtdoshlarimiz qatori hojilarimiz ham ushbu tabrikdagi olijanob g‘oya va tashabbuslarga befarq emasligini izhor qildi.
Tabrikdagi “Inson qadri uchun, inson baxti uchun!” degan olijanob g‘oya barcha jabhalardagi islohotlarning asosi ekanini alohida e’tirof etish va hojilarimizning tashabbuslari ham ushbu g‘oyaga hamohang ekanini qayd etish lozim.
Bu Arafot maydonida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hojilarimizning murojaatida ham o‘z aksini topdi. Jumladan, mazkur murojaatda hojilarimiz yurtga qaytgach, “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi Renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Prezidentimizga ko‘makchi bo‘lamiz, deb va’da berdi.
Shuningdek, Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, tinchlik-osoyishtalikning qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarni targ‘ib etish borasida faol bo‘lishni aytib o‘tdi.
O‘z navbatida, hojilarimiz kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish, to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yorga amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish, mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan, tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish, hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish, xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish kabi tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga ahd qildi.
Aziz yurtdoshlar! Shubhasiz, ushbu shukuhli kunlar tom ma’noda barchamiz uchun katta bayram, xursandchilik onlaridir. Mo‘tabar manbalarda saodatli damlarni shodu xurramlik bilan o‘tkazish bo‘yicha ko‘p tavsiyalar kelgan. Ulamolarimiz: “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridan”, deyishadi. Demak, Qurbon hayiti kunlarida quvonchimizni, saxovatimizni har qachongidan ko‘ra ko‘proq namoyon qilishimiz lozim. Ayniqsa, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga yordam ko‘rsatishga shoshilishimiz lozim.
Ushbu fazilatli kunlarda muborak manzillarda turib, ona Vatanimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga yanada farovon hayot, farzandlarimizga baxtu saodat so‘rab, duolar qilmoqdamiz!
Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!
Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy