Qur’oni karim va hadisi sharifda yomg‘ir suvi insonlarga va yer yuzidgai jamiki tirik mavjudotga shifobaxsh ne’mat ekani ta’kidlangan.
Qur’oni karimda Alloh taolo aytadi:
وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا.
“U O‘z rahmati oldidan shamollarni xushxabar qilib yuborgan Zotdir. Va osmondan pok suv tushirdik” (Furqon surasining 48-oyati).
Yomg‘ir suvida cho‘milish sehr va ko‘zikkan odamga shifo bo‘ladi. Yomg‘ir suvining shaytonni haydashi Qur’oni karimning quyidagi oyatida bayon qilingan:
إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِّنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاءً لِّيُطَهِّرَكُم بِهِ وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ.
“Uning tarafidan xotirjamlik uchun sizlarni mudroq bostirgani, ustingizga osmondan suv (yomg‘ir) tushirib, u bilan sizlarni poklash, shaytonning vasvasasini sizlardan daf etish, dillaringizga (o‘zaro) aloqa paydo qilish va u bilan qadamlaringizni sobit (mustahkam) qilishni iroda etganini eslangiz! (Anfol surasining 11-oyati).
Shubhasiz, sehr va ko‘z tegishi shaytonning iflos ishlaridan biridir. Yomg‘ir suvi ana shu nopoklikdan bemor bo‘lib qolgan kishining shifo topishiga yordam beradi. Qur’oni karimda aytiladi:
خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ
“U, siz ko‘rib turganingizdek, osmonlarni ustunsiz yaratgan, sizlarni tebratmasligi uchun yer yuziga og‘ir tog‘larni tashlagan va (yer)da har turli jonivorlarni taratib qo‘ygan zotdir. Va osmondan suv tushirib, u bilan unda (yer yuzi) turli go‘zal va foydali juftlarni o‘stirib qo‘ydik. (Oyatda «o‘simliklarni o‘stirib qo‘ydik», deyilmasdan, «karamli (go‘zal va foydali) juftlarni o‘stirib qo‘ydik», deb aytilmoqda. Bu yerda, avvalo, o‘simliklardagi go‘zallik va foydaga ishora qilinyapti, qolaversa, ular juft bo‘lishi ham bildirib qo‘yilyapti. Allohning kitobida o‘n besh asr ilgari zikr etilgan bu haqiqatga ilm yaqindagina yetdi. Har bir o‘simlikda erkak va urg‘ochi xo‘jayralar bo‘lib, ular bir-biri bilan chatishgandagina meva hosil bo‘lishi endi tushunib yetildi. O‘simliklarni bunday qilib yaratishga faqat Alloh qodirdir)” (Luqmon surasining 10-oyati).
Muhammad sollallohu alayhi vsallamning sunnatlariga muvofiq yomg‘ir yoqqan vaqtda bajariladigan qator amallar bor:
اللَّهُمَّ صَيِّبًا نَافِعًا.
“Yo Alloh, bu yomg‘irni bizga foydali qil”.
Imom Buxoriy rahmatullohu alayh rivoyat qilgan hadisda Oisha onamiz roziyallohu anho Rasululloh sollallohu alayhi vasallam har safar yomg‘ir yoqqan vaqtda ushbu duoni o‘qiganlarini aytganlar.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurida ekanimizda yomg‘ir yog‘ib bizni shalobbo qilib yubordi. u zot hatto yomg‘ir suvi yaxshiroq tegsin deya yelkalarini ochdilar. Nega bundan qilganlarining sababini so‘raganimizda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday javob berdilar: “Negaki, u (yomg‘ir) Alloh taologa yuzlanib qilingan iltijoga javob bo‘ladigan joyga yaqindir” (Imom Muslim rivoyati).
Mufassir olim Abu Abbos al-Qurtubiy: “Alloh taolodan Rasuliga tushgan narsalardan yomg‘irni u inoyat va shifo o‘laroq qabul etdi, Buyuk Yaratuvchi yomg‘irni poklovchi, rahm-shafqat va inoyat manbai hamda uni barcha g‘am-qayg‘ularni bartaraf etishga sababchi qildi. Bundan ayon bo‘ladiki, biz yomg‘irni hurmat qilishimiz va unga ehtiyotkorona tarzda munosabatda bo‘lmog‘imiz kerakligi ayon bo‘ladi.
Yomg‘ir yog‘ib turgan vaqt bu – Rabbimiz tushirgan inoyat vaqti va Alloh taologa qaysi makonda ko‘pchilik e’tiqod qilsa va ko‘p ibodat qilinsa, o‘sha yurtga muloyim yomg‘irlar yog‘adi. Hadisi sharifda: “Alloh taolo ikki holatda qilingan duoni qaytarmaydi: yomg‘ir yog‘ishidan oldin chaqmoq chaqqan vaqtda va namozga azon chaqirilgan choqda”, deya marhamat qilingan (Al-Hakim, At-Tabaroniy).
اللهم حوالينا ولا علينا، اللهم على الآكام والضراب وبطون الأودية ومنابت الشجر.
«Yo Alloh, yomg‘irni atrofimizga yog‘dir va ziyonimizga yog‘dirma. Tepaliklarga, tog‘larga, baland yerlarga va yaylovlarga yog‘dir”.
مطرنا بفضل الله ورحمته.
“Biz Alloh taoloning fazlu marhamati ila yomg‘ir bilan mukofotlandik” (Imom Buxoriy rivoyati).
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi.
O‘MI Matbuot xizmati
Ramazon hayiti va Qurbon hayiti Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.
Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.
Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.
Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.
Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.
Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.
Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.
Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.
Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.
Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!
Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!
Ubaydulloh Abdullayev,
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi