Sahobalar hayoti ruknidan: Muallima onamiz
Ulug‘ sahobalar qatorida, shubhasiz, Oisha onamiz roziyallohu anhoning nomi hurmat ila tilga olinadi. Muallima onamiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning suyukli rafiqasi edilar. U kishi haqida oyati karimalar tushgan. Oisha roziyallohu anho Abu Hurayra, Abdulloh ibn Umar, Anas ibn Molik va Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumdan keyin eng ko‘p hadis rivoyat qilgan. Onamiz hadislarni Rasululloh alayhissalomdan bevosita eshitib, rivoyat etganlar. Rasululloh alayhissalom: “Ey Oisha, Jabroil senga salom keltirdi”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).
Otasi Abu Bakr Siddiq, onasi Ummu Rummon bo‘lib, har ikkalasi ham musulmon bo‘lgan vaqtda Oisha roziyallohu anho dunyoga keldi. U zot yoshligidan o‘ta ziyrak, fahmi tez, zehni o‘tkir qiz edi. Oisha roziyallohu anho musulmon oilada imon-ixlosli, taqvoli bo‘lib ulg‘aydi.
Qurayshning fozila ayollaridan biri Havla binti Hakam Payg‘ambarimiz alayhissalomga Oisha binti Abu Bakr yoki Savda binti Zam’aga uylanishlarini taklif qildi. Chunki u zot Xadicha onamiz vafotidan so‘ng yolg‘izlanib qolgan edilar. Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam menga: «Uch kecha seni tushimda ko‘rdim. Farishta seni yashil harir matoga o‘rab olib kelar va: “Mana shu sening ayoling”, der edi. Yuzingni ochsam, sen bo‘lar eding. O‘zimcha, agar bu Allohdan bo‘lsa, tushimni o‘ngidan keltirar, der edim», dedilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
Shu tariqa Oisha roziyallohu anho Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga unashtirildi. Oisha onamiz to‘y ziyofatini bunday eslaydi: “Allohga qasam, to‘yim kuni biror jonliq so‘yilmadi. Sa’d ibn Uboda Rasululloh alayhissalomga hadya qilgan bir tovoq bo‘lib, xotinlar undan galma-gal foydalanishar edi. Nabiy alayhissalom mehmonlarga shu tovoqda ovqat va sut keltirdilar”. Asmo binti Yazid roziyallohu anho hikoya qiladi: «To‘y kuni Oishani yasantirdik. Nabiy alayhissalom bizga sut tortiq qildilar. Biz: “Ichgimiz kelmayapti”, dedik. Nabiy alayhissalom: “Ochlik va yolg‘onni birlashtirmanglar”, dedilar». Oishaga besh yuz dirham mahr berildi.
Muborak xonadonda Oisha roziyallohu anhoning aqli, ilmi va fikri ziyoda bo‘lib, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning har bir so‘zlarini yodlab, amallarini o‘rganish harakatida bo‘ldilar.
Imom Zahabiy “Siyar a’lom an-Nubalo” asarida bunday yozadi: «Bir kuni Abu Bakr roziyallohu anhu Oisha onamizning Payg‘ambarimiz alayhissalomga bir oz qo‘rslik qilayotganini ko‘rib, g‘azablandi va: “Sen Rasulululloh sollallohu alayhi vasallamga ovozingni baland qilyapsanmi?” dedi. Payg‘ambarimiz shunda ota va qizini murosaga chaqirdilar va onamizning ko‘ngliga yoqadigan gaplar aytdilar. Boshqa paytlari Abu Bakr roziyallohu anhu kuyovi bilan qizining kulishib turishganini ko‘rsa: “Aytishib qolganlaringdagi kabi quvonchli paytlarda ham meni sherik qilinglar, der edi» (No‘mon ibn Bashir rivoyati).
Oisha roziyallohu anho qo‘li ochiq, saxiy ayol edilar. Hadya mollari qancha bo‘lishidan qat’i nazar, ushlab turmay, barini muhtojlarga, haqdorlarga berardilar.
Oisha onamiz Rasuli akromdan: “Meni qanchalik yaxshi ko‘rasiz?” deb so‘rar, u zot: “Arqon tugunidek” deganida, “Siz aytgan tugun qanaqa bo‘ladi?” deb yana savol berardi. “Tugundek tugun-da”, derdilar Payg‘ambar alayhissalom tabassum bilan.
Oisha roziyallohu anho ilk marta bolalik chog‘larida Qur’oni karimni otalaridan eshitdi. Keyinchalik Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan bevosita eshitib, yod oldilar. Ko‘p holda oyatlar tushishiga ham guvoh edilar. Saodatli damlarini eslab: “O‘z uyimdan nubuvvat xonadoniga ko‘chganimdan keyin Baqara va Niso suralari nozil bo‘ldi. Shu tufayli hujram “vahiy tushgan joy” nomini oldi. Men vahiy payti ham u zotning huzurlarida edim. Salqin havoda ham peshonalari terlab ketardi”, deydi. Odatda vahiy kelgan paytda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ahllari bir oz chetlanib turgan. Ammo Oisha roziyallohu anho Payg‘ambarimiz alayhissalomning yonlarida turganida ham u zotga vahiy tushgan.
Oisha onamiz qisqa muddat bo‘lsa-da, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan baxtli, osuda hayot kechirdi. Nabiy alayhissalom Oisha onamiz bilan masjidga yonma-yon qurilgan xonada yashadilar.
Hijratning oltinchi yilidagi “Ifk (bo‘hton, tuhmat) voqeasi”dan ko‘p o‘tmay, Alloh taolo Oisha onamizning pokligi haqida oyatlarni nozil qildi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafotlaridan keyin ham Oisha onamiz ilmlari va axloqiy fazilatlari bilan boshqalarga o‘rnak, ulamolarning muallimasi va murabbiyasi bo‘ldilar. Katta-katta tobein olimlarga ustozlik qildilar. Qiyin masalalarda sahobalar har doim Oisha onamiz roziyallohu anhoga murojaat qilar va undan aniq yechimini eshitardi. Onamiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning vafotlaridan so‘ng ham yuksak hurmat ko‘rdilar.
Oisha roziyallohu anho hijriy 58 yili 66 yoshida ramazon oyining o‘n yettinchi kuni vafot etdi. Madinadagi Baqiy qabristoniga dafn etildi.
Zamira QOSIMOVA
tayyorladi
O‘MI Matbuot xizmati
Matbuot – jamiyat ko‘zgusi
Ommaviy axborot vositasi – jamiyat ko‘zgusi, millatning yuzi. Uning zimmasida keng jamoatchilikni fikrlashga chorlash, tarbiyalash, dunyoqarashni boyitishdek mas’uliyat turadi.
Keyingi yillarda mamlakatimizda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati barpo etishning muhim sharti bo‘lgan ommaviy axborot vositalarini rivojlantirish, ularning moddiy-texnik bazasi va kadrlar salohiyatini mustahkamlash, so‘z va matbuot erkinligini ta’minlash, soha vakillarini har jihatdan qo‘llab-quvvatlashga bo‘yicha keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda.
Shu munosabat bilan bugun O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasida "Matbuot – jamiyat ko‘zgusi" mavzusida davra suhbati bo‘lib o‘tdi.
Mazkur tadbir 27 iyun – Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni munosabati bilan tashkil etildi. Unda O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi rektori Muzaffar Komilov, OAV vakillari, Akademiya o‘qituvchi va xodimlari ishtirok etdi.
So‘zga chiqqanlar so‘nggi yillarda yurtimizda so‘z erkinligiga bo‘lgan e’tibor yangi darajaga ko‘tarilganini qayd etishdi. OAV demokratik qadriyatlarni qaror toptirish, dunyoda va mamlakatimizda sodir bo‘layotgan ijtimoiy-siyosiy jarayonlar, voqea-hodisalar haqida tezkor va haqqoniy ma’lumotlar yetkazish, Yangi O‘zbekistonning demokratik qiyofasini shakllantirishda muhim rol o‘ynayotganini ta’kidlashdi.
Darhaqiqat, davlatimiz rahbari soha vakillarining mehnatini doimo e’tirof etar ekanlar, shunday fikrlarni bildirgan edilar:
"Biz bugun huquqiy demokratik davlat qurayotgan ekanmiz, jurnalistikaning butun dunyoda e’tirof etilgan, o‘zgarmas talab va mezonlariga amal qilishimiz zarur. Bu mezonlarning eng asosiysi – xolislik va haqqoniylikdir. Binobarin, matbuot maydoniga kirgan inson – u jurnalist bo‘ladimi, bloger bo‘ladimi, bundan qat’i nazar – ana shu qoidalarga amal qilishi shart".
Uchrashuv davomida "Yangi O‘zbekiston" va "Pravda Vostoka" gazetalari bosh muharriri Salim Doniyorov, "Jadid" gazetasi bosh muharriri Iqboljon Mirzaaliyev, Adliya vaziri maslahatchisi, bloger Shahnoza Soatova hamda "Ziyo" media markazi direktori Abduhamid Muxtorov so‘zga chiqib, o‘z fikr-mulohazalarini bildirdilar.
Shundan so‘ng yurtimizda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar hamda yosh avlodning barkamol voyaga yetishi, xalqaro standartlar asosida ta’lim olishi, ilm-fan, kasb-hunar cho‘qqilarini egallashi hamda xalqimiz ma’naviy-ma’rifiy yuksalishi borasidagi yangilanishlarni keng jamoatchilikka samarali yetkazishda Akademiya bilan faol hamkorlik qilib kelgan bir guruh OAV xodimlarni bayram munosabati bilan taqdirlash marosimi o‘tkazildi.
Bir guruh jurnalistlarga tashakkurnoma va esdalik sovg‘alari topshirildi.
O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi
Matbuot xizmati
