Qur’oni karimda xurmo mevasi jannat ne’matlari qatorida zikr etilgan. «Mevalar, xurmo va anorlar bordir» (Rahmon, 68).
Xurmo mevasi shirin ta’mi va o‘ziga xos oziqlik xususiyatlari bois doim suyib yeyilgan. Mutaxassislarning fikricha, bir dona xurmo va bir piyola sut insonning oziq moddalarga bo‘lgan bir kunlik ehtiyojini qondirar ekan.
Xurmoda inson salomatligi uchun zarur o‘ndan ortiq modda borligi aniqlangan. Ulardan biri hazmi yengil va tez singiydigan shakar – fruktoza tanamizga quvvat manbaidir. U shakar, glyukoza kabi qonda qand mikdorini ko‘paytirib yubormaydi. Xurmoda, shuningdek, A, B1, B2, B3 va B6 darmondorilar, natriy, magniy, temir, sera, kaliy, fosfor kabi minerallar, yog‘ va oqsillar ko‘p.
Xurmoning ikki foizdan ko‘p qismini oqsil tashkil etadi. Oqsil tananing kasalliklarga qarshi immunitetini mustahkamlaydi. A darmondorisi ko‘z mushaklari, immun tizimi, suyak, to‘qima va tishlar uchun kerakli, B1 asab tizimi ishini yaxshilaydi, B2 esa oqsil, uglevod va yog‘larni parchalash, hujayralar yangilanishida xizmat qiladi.
Shifokorlar homilali, yosh bolali ayollarga fruktozasi ko‘p oziqlar yeyishni tavsiya etadi. Chunki fruktoza holdan toygan tanaga kuch bag‘ishlaydi, sutni ko‘paytiradi. Bu vaqtda onaning kaliyga ehtiyoji keskin ortadi. Xurmoda kaliy ko‘p. Kaliy ayol tanasida suv muvozanatini saqlab turadi. Kaliy miyaga kislorod yetkazishga yordamlashadi. Kaliy buyraklarni chiqitlar va zaharli moddalardan tozalashda, qon bosimini me’yorida saqlab turishda juda foydalidir.
Xurmo yoyish kamqonlikning oldini oladi. Suyaklar sog‘lom shakllanishida xurmodagi kalsiy va fosfat katta foyda beradi. Muntazam xurmo yeb turish suyaklar zaiflashuvi, mo‘rtlashuvidan himoya kiladi.
Asabiylik va ruhiy zo‘riqish (stress) hollarida xurmo samarali ta’sir qilishi isbotlangan. Chunki xurmoda B6 darmondorisi ko‘p.
Mo‘minjon SAYDALIYEV tayyorladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlariga oid Farmonni imzoladi.
Hujjat Konstitutsiyaviy sud faoliyatini sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqish, fuqarolarning konstitutsiyaviy odil sudlovga erishish imkoniyatlarini kengaytirish hamda sud ishlarini yuritishda shaffoflik va samaradorlikni oshirishga qaratilgan. Unda quyidagilar nazarda tutilgan:
– fuqarolar va yuridik shaxslarning Konstitutsiyaviy sudga murojaat qilish tartib-taomillarini soddalashtirish, ortiqcha byurokratik to‘siqlarni bartaraf etish;
– konstitutsiyaviy shikoyat institutini takomillashtirish va sud himoyasini kuchaytirish;
– davlat organlari faoliyati ustidan ta’sirchan konstitutsiyaviy nazoratni ta’minlash;
– 2026–2027 yillarda Konstitutsiyaviy sud faoliyatini raqamlashtirish dasturini amalga oshirish;
– sud ishlarini yuritishda "E-KSUD" axborot tizimini joriy etish, elektron murojaatlar, onlayn kuzatuv va videokonferensiya orqali sud majlislarida ishtirok etish imkoniyatlarini yaratish;
– sud majlislarini jonli efirda uzatish, audioyozuv orqali qayd etish va elektron bayonnomalarni shakllantirish;
– davlat organlari axborot tizimlari bilan integratsiya orqali fuqarolar va tadbirkorlarni ortiqcha ovora qilmasdan zarur ma’lumotlarni elektron shaklda olish amaliyotini joriy etish.
Farmon Konstitutsiya ustuvorligini ta’minlash, inson huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish hamda sud tizimida zamonaviy, ochiq va xalqqa yaqin mexanizmlarni joriy etishga xizmat qiladi.