Payg‘ambar alayhissalomning zavjalari bo‘lishdek ulug‘ sharafga ega bo‘lgan onalarimiz islom dini rivoji va ravnaqi uchun katta hissa qo‘shganlar. Birgina Oisha roziyallohu anho Rasululloh sollallohu alayhi vassallamdan 2210 ta hadis rivoyat qilganlar. Ushbu hadislarda ibodat, muomalot, xususan, ayollarga tegishli ko‘plab fiqhiy masalalar bayon qilingan.
Alloh taolo tomonidan onalarimiz haqida oyati karima ham nozil qilingan. Ahzob surasining 32-34 oyatlarida shunday deydi:
“Ey, Payg‘ambar ayollari! Agar taqvodor bo‘lsangiz, (o‘zga) ayollarning birortasi kabi emasdirsiz. Bas, sizlar (nomahram erkaklarga) mayin so‘z qilmangiz, aks holda qalbida buzuqlik bo‘lgan kimsa (sizdan) tama qilib qolur. Yaxshi (to‘g‘ri) so‘zni so‘zlangiz! O‘z uylaringizda qaror topingiz, (ko‘chaga chiqqaningizda) ilgarigi johiliyat (davri) yasanishidek yasanmangiz! Namozni barkamol ado etingiz, zakotni beringiz hamda Alloh va Uning payg‘ambariga itoat etingiz! Ey, (Payg‘ambarning) xonadon ahli! Alloh sizlardan gunohni ketkazishni va sizlarni obdon poklashni istaydi, xolos”.
Islom tarixiga nazar solsak, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kamtarona hayot kechirishni ixtiyor etganlarini ko‘ramiz. Bu imkon yo‘qligi yoki noilojlikdan emas, faqirona kun ko‘rishni afzal bilganlaridan edi. Agar xohlasalar butun dunyo ziynatlari oyoqlari ostida muhayyo qilinardi, lekin buni ixtiyor etmadilar.
Payg‘ambarimiz alayhissalom bilan bir yostiqqa bosh qo‘ygan onalarimiz ham qanday qiyinchilik, mashaqqat bo‘lmasin, sabr qildilar, bu bilan barcha muslima ayollarga o‘rnak bo‘ldilar. Ular yer yuzidagi eng ulug‘ zot bilan birga oila qurib yashayotganlarini juda yaxshi bilar edilar. Ularning uyida eng ulug‘ kalom - Qur’on oyatlari tushib turar edi. Onalarimiz nafaqat mol-dunyoga, ayshu ishratga berilmaslikda, balki, mas’uliyatni sezishda ham, oxiratni bu dunyodan ustun qo‘yishda ham boshqalardan farq qilishlari lozim edi. Shunday bo‘ldi ham. Jamiki soliha ayollarga namuna va ibrat bo‘lib qoldilar.
“Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti talabasi
Oybek MA’RUPOV.
1. Allohga taqvo qilishni tijorat deb bil, shunda u senga molsiz foyda keltiradi.
2. O‘zingni senga muhtoj bo‘lmagan, lekin sen unga muhtoj bo‘lgan kishining o‘rniga qo‘y.
3. Xarsang toshlarni joyidan ko‘chirish, ongsiz odamga anglatishdan osonroqdir.
4. Jannatni talab qilishda oliy himmatli bo‘l.
5. Allohdan shunday umid qilki, u bilan Uning makridan omonda bo‘lma va Allohdan shunday qo‘rqki, u bilan Uning rahmatidan umidsiz bo‘lma.
6. Men hech qachon sukutdan afsuslanmadim. Agar gap kumush bo‘lsa, sukut — oltin.
7. Hikmat kambag‘allarni podsholarning majlislarida o‘tkazgan.
8. “Yo Robbim, meni mag‘firat qil” — deb ko‘p takrorla, zero Allohning bir soati borki, u vaqtda so‘rovchi rad etilmaydi.
9. Kim yolg‘on gapirsa, yuzining suvini (obro‘yi) ketadi, kimning xulqi yomon bo‘lsa, g‘am-tashvishi ko‘payadi.
10. Allohdan qo‘rq, lekin qalbing fojir bo‘laturib, odamlar seni hurmat qilishlari uchun o‘zingni ularga Allohdan qo‘rqadigan qilib ko‘rsatma.
11. Amal faqat yaqiniy ishonch (e’tiqod) bilangina mukammal bo‘ladi, kimning e’tiqodi zaif bo‘lsa, amali ham zaif bo‘ladi.
12. Yolg‘on gapirishdan ehtiyot bo‘l, zero u pishirilgan chumchuq go‘shti kabi ishtahalidir, lekin ko‘p o‘tmay egasini ichini yondiradi.
13. Majlisni ko‘zing bilan ko‘rib tanla, agar Alloh zikr qilinadigan majlis bo‘lsa, u yerda o‘tir. Agar olim bo‘lsang, ilming naf beradi, agar johil bo‘lsang, senga o‘rgatishadi, agar Alloh u majlisga rahmatini nozil qilsa, sen ham shu rahmatdan bahramand bo‘lasan.
14. Qarzdorlikdan ehtiyot bo‘l, chunki u kunduzi xorlik va tunda g‘amdir.
15. To‘qlik ustiga ovqat yemagin — chunki unday taomni yegandan ko‘ra itga tashlagan yaxshiroq.
16. Agar shayton senga shubha va gumon orqali kelsa, uni yaqiniy ishonch va nasihat bilan yeng, agar u tanballik va zerikish tomonidan kelsa, qabr va qiyomatni eslab yeng, agar u xohish va qo‘rquv tomonidan kelsa, unga dunyo tark etiladigan va qoldiriladigan narsadir, deb ayt.
17. Tilingdan chiqqan gaplarga ehtiyot bo‘l, sukut qilgan kishi omonda bo‘ladi, faqat foydasi bor gaplarni gapir.
18. Yuzingni niqoblashdan (ya’ni shubhali qiyofadan) saqlan — chunki, u kechasi odamlarni qo‘rqitadi, kunduzi esa xo‘rlik keltiradi.
19. Men tosh, temir va og‘ir yuklarni ko‘tardim, ammo yomon qo‘shnidan og‘irroq narsani ko‘rmadim.
Homidjon qori ISHMATBЕKOV