Sayt test holatida ishlamoqda!
04 Iyul, 2025   |   9 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:11
Quyosh
04:55
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
04 Iyul, 2025, 9 Muharram, 1447

Bir oyat tafsiri

26.11.2017   10273   14 min.
Bir oyat tafsiri

“Lut o‘z qavmiga: “Albatta sizlar shunday buzuqlik qilmoqdasizlarki, sizlardan ilgari butun olamlardan biron kimsa bunday qilmagan edi. Haqiqatan sizlar (xotinlaringizni qo‘yib)erkaklarga borurmisizlar, yo‘lto‘sar qaroqchilik qilurmisizlar, majlislaringizda yolg‘on ishlar qilurmisizlar?” deganini eslang. Bas, Lut qavmining javobi faqat “Agar sen rostgo‘y kishilardan bo‘lsang, bizlarga Allohning azobini keltirchi” deyishlari bo‘ldi” (Ankabut surasi, 28-29-oyatlar).

   O‘tgan ummatlar qissalarining Qur’onda zikr qilinishi hikmatlaridan biri ulardan ibrat olishimiz uchundir. Yuqoridagi oyat tafsirida keladiki: Jibril (alayhissalom) Allohning buyrug‘i bilan Lut qavmi yashaydigan qishloqni balandga ko‘tardiki, hatto osmondagi farishtalar itlarning vovillashini eshitdilar. So‘ng ularni ag‘darib o‘sha balandlikdan tashlab yubordi. Keyin Alloh taolo ular ustiga yomg‘ir kabi toshlarni yog‘dirdi. Bu azoblarning barchasi ular qilgan gunohlari sababli edi. Natijada ular qiyomatgacha yomonlik bilan zikr qilinadigan bo‘ldilar. 

Bu oyat haqida imom Ajuriy (rohimahulloh) shunday dedilar: “Alloh taolo Lut qavmining qilgan yomon fasod ishlari haqida sizlarga xabar berdi. Alloh taolo ularning ko‘zlarini ko‘r qildi. So‘ng Jibril (alayhissalom) qanotlari bilan qishloq ahlini osmonga ko‘tardi va teskari qilib pastga tashladi. So‘ng ustlariga osmondan toshlar yog‘ildi va barchalari halok bo‘ldilar. Aytiladiki, ular to‘rt ming kishi edilar”. 

Bu kabi ma’siyatlardan uzoq bo‘lish uchun quyidagilarga e’tiborli bo‘lish zarur: 

1.      Gunohlarni oson qilib va ziynatlab ko‘rsatuvchi do‘stlardan uzoq bo‘lish. 

2.      Qaraganda shahvoniy nafsni qo‘zg‘atuvchi narsalardan ko‘z yumish. 

3.      Nafsini poklash uchun tezroq uylanishga harakat qilish. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) dedilar: “Ey yoshlar jamoasi, sizlardan kim qodir bo‘lsa uylansin...” 

4.      Uylanishga qodir bo‘lmasa, shahvatni kesuvchi ro‘zani ko‘proq tutish. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) dedilar: “Albatta, shayton Odam bolasining qon tomirida yuradi. Uning yo‘lini ochlik bilan toraytiringlar”. 

5.      Bo‘sh vaqtlarini inson o‘zi uchun dunyo va oxiratda foyda beruvchi narsalar bilan o‘tkazish. Bu borada ota-onalar e’tiborni bolalardan qochirmasligi kerak. 

Bu ummatlarning ahvollaridan ibratlanib, bunday gunohlardan uzoq bo‘lish kerak. Chunki hozirgi kunimizda avvalgi ota-bobolarimizda bo‘lmagan o‘ta xatarli kasalliklarning paydo bo‘lishi, bizlardan sodir bo‘layotgan gunohlarimiz sabablidir. 

Ey Allohim, bizlarni doimo to‘g‘ri yo‘lingda sobitqadam qilib, fitnalardan omonda saqlagin.

 

Jabborali NURMATOV, 

Toshkent Islom instituti katta o‘qituvchisi. 

Qur'oni karim
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Xudkushlik qahramonlik emas

01.07.2025   10359   2 min.
Xudkushlik qahramonlik emas

Inson zimmasida bir nechta omonatlar borki, bularni qadrlash zarur hisoblanadi. O‘z joniga o‘zi qasd qilish esa ana shu omonatga xiyonat qilishdir. Binobarin, Quroni karim Niso surasi 29-oyatida Haq taolo  xitob qilgan: "Bir-birlaringizni o‘ldirmangiz".

Jundab ibn Abdulloh roziyallohu anhu rivoyat qiladilar: "Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Sizlardan ilgari o‘tganlardan bir kishi jarohatlandi. Besabrlik qilib pichoq oldi-da, qo‘lni kesib tashladi va ko‘p o‘tmay, qon yo‘qotib vafot etdi. Alloh: "Bandam joniga qasd etdi, unga jannatni harom qildim", dedi" (Muttafaqun alayh).

Yana bir hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Kimki tog‘dan o‘zini tashlab, joniga qasd qilsa, u jahannam olovida abadulabad o‘zini pastga tashlaydi. Kimki zahar ichib joniga qasd qilsa, u qo‘lida zaharini tutib, jahannam olovida abadulabad o‘zini zaharlaydi. Kimki o‘zini temir bilan o‘ldirsa, u qo‘lida temirini tutib, jahannam olovida abadulabad u bilan o‘zini uradi" (Imom Buxoriy, Muslim va boshqalar rivoyati).

Mo‘tabar fatvo kitoblarimizdan “Fatavoi Sirojiya”da: “Qachon kema yona boshlasa, undagilarning agar o‘zlarini dengizga tashlashsa, suzish bilan xalos bo‘lib ketishga gumonlari g‘olib bo‘lsa, shunday qilishlari vojib bo‘ladi. Agar o‘zlarini dengizga tashlasalar ham g‘arq bo‘lishlari yoki tashlashmasa, kuyib ketishlari ehtimoli bo‘lsa, u holda kemada qolish va dengizga o‘zlarini otish orasida ixtiyorlidirlar. Kimki o‘zini o‘ldirsa, uning gunohi boshqa birovni qatl qilgandan ko‘ra qattiqroqdir!”

Yuqorida keltirilgan manbalardan ko‘rinib turibdiki dinimiz inson o‘z joniga qasd qilishga emas, balki bu omonatni asrashga qadrlashga chaqiradi. Lekin, jamiyatda ba’zi insonlar borki, o‘z joniga qasd qilishga, xudkushlikka rag‘bat qiladilar. Aslini olganda o‘zini-o‘zi o‘ldirish Alloh bergan ne’matni mutlaqo mensimaslikdir. Shu bilan birga bunday holat o‘sha jamiyatga ham musibat hisoblanadi.

O‘zini-o‘zi o‘ldirishning gunohi birovni o‘ldirishdan ko‘ra og‘irroq va kattaroq hisoblanadi. Endi, salgina hayot tashvishi deb, ozgina g‘am va alam deb o‘zini o‘ldirayotganlarning gunohi birovni o‘ldirishdan ko‘ra og‘irroq ekanligini bildik. Biroq, bundan ham eng achinarlisi, birovlarning yolg‘on-yashiq gaplariga uchib, “fatvo”lariga aldanib, begunoh mo‘min-musulmonlarni o‘ldirishga qasd qilib o‘zini o‘ldirishning gunohi bundan necha barobar og‘irroq hisoblanadi. Bu shahidlik emas, bu qahramonlik ham emas, balki xudkushlikdir.

Uychi tumani "Devona bobo" jome masjidi imom-xatibi

Abdufattoh Musaxanov

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA