Ibn Mas’ud roziyallohu anhu rivoyat qiladilar: Rasululloh alayhissalom bunday dedilar: “Xaj mavsumida ummatlarni ko‘rdim. O‘z ummatimni ham ko‘rdim. Tog‘laru daraxtlarni to‘ldirib yuborishgandi. Ularning ko‘pligi va hay’ati meni taajjubga soldi. Mendan: “Mendan mamnun bo‘ldingizmi?” deb so‘rashdi. “Xa”, dedim. Aytishdiki: “Bular bilan yetmish ming kishi savolsiz-so‘roqsiz to‘g‘ri jannatga kiradi”. “Ular kim yo Allohni rasuli?” deb so‘raldi. Rasululloh alayhissalom dedilar: “O‘zidan mamnun bo‘lib kerilmaganlar, arzimas qiyinchilik, kulfatni baxtsizlik-omadsizlik deb atamaganlar, o‘g‘rilik qilmaganlar va Robbilariga tavakkal qilganlar”. Shu payt Ukosha o‘rnidan turib dediki: “Yo Allohning Rasuli, Allohga duo qiling, meni ham o‘shalardan aylasin”. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Yo Alloh, Ukoshani o‘shalardan ayla”, - dedilar. Boshqasi ham turib: “Yo Allohning Rasuli, Allohga duo qiling, meni ham o‘shalardan aylasin!” – dedi. Yana u zot alayhissalom aytdilar: “Kim Allohga tavakkal etib, suyansa, Alloh har qanday tanglik holida unga yetarli bo‘ladi, umid qilmagan joyidan unga rizq eshiklarini ochadi. Kim dunyoga o‘zini bag‘ishlasa Alloh uni dunyoga vakil (ya’ni, pul topib keluvchi va sarflovchi vazifasini bajaruvchi) qilib qo‘yadi. Yana u zot alayhissalom: Kim insonlarning eng badavlati bo‘lishni istasa, buning uchun qo‘lidagiga emas, Alloh huzuridagi narsaga ko‘proq ishonsin.
Rivoyat qilinishicha, Ibroxim alyhissalom manjaniq bilan olovga otilayotganlarida Jabroil alayhissalom uning yoniga kelib: “Biron ehtiyojing bormi?” – deya so‘radi. Ibroxim alyhissalom ilgari: “Menga Alloh kifoyadir. U naqadir go‘zal vakildir”, deb aytgan so‘ziga sodiq qolish uchun Jabroilga ushbu javobni berdi: “Bor, ehtiyojim bor, lekin senga emas”. Ibroxim alayhissalomni olovga otish uchun qo‘lga tushirishganda: “Menga Alloh kifoyadir. U naqadir go‘zal vakildir”, - degandi. Manjaniq ila olovga otilayotganda shu so‘ziga, ya’ni Allohga bo‘lgan tavakkaliga sodiq qoldi va o‘zini faqat Robbi qutqarishini kutdi.
Abdulloh PARPIYEV,
Xalqaro aloqalar bo‘limi xodimi
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam bunday deganlar: “Musulmonning (boshqa) musulmon zimmasidagi haqqi oltitadir: “Unga ro‘baro‘ kelsang, salom ber, sen (biror narsaga) taklif etsa, uni qabul qil, sendan nasihat so‘rasa, unga nasihat qil, agar aksirib, Allohga hamd aytsa, unga tashmit ayt, betob bo‘lsa, uni ziyorat qil, vafot etsa, (janozasiga) ergash (ya’ni qatnash)” dedilar” ( Imom Muslim rivoyati). Bu olti haqning biri nasihat berishdir. Agar musulmon boshqa musulmondan nasihat so‘rab kelsa, unga xolis nasihat berishi lozim. Zero, nasihat qilish har bir mo‘min-musulmonning boshqa mo‘min-musulmondagi haqlaridan biridir.
Nasihat qilishning quyidagi odoblari bor:
Xulosa qilib aytamizki, har tomonlama yaxshi niyatda, ta’sirchan uslubda, samimiyat bilan qilingan nasihat katta ajr-savoblarga sabab bo‘ladi. U insonlar o‘rtasida yomonlikni mavh qilib, yaxshilikni bardavom bo‘lishi uchun xizmat qiladi.
Ruhiddin Akbarov,
O‘zbekiston musulmonlar idorasining
Qashqadaryo viloyati vakilligi xodimi