Saharlik qilish Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlaridan bo‘lib, Zayd ibn Sobit (roziyallohu anhu) ul zot (sollallohu alayhi va sallam) bilan birga saharlik qilganlarini bunday bayon etadilar:
Nabiy (sollallohu alayhi va sallam) bilan saharlik qildik. So‘ngra u zot namozga turdilar.....(Imom Buxoriy rivoyati).
Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) hamisha sahobalarga saharlik qilish, uning fazilatlari haqida so‘zlar edilar. Shu bois, sahobalar saharlikka turishni o‘zlariga odat qilib olgandilar.
Irbod ibn Sariya (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) Ramazon oyida meni saharlikka chaqirib, baraka dasturxoni sari shoshilgin, dedilar (Abu Dovud, Nasoiy rivoyati).
Abdulloh ibn Horis (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Men Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning huzurlariga kirganimda u zot (sollallohu alayhi va sallam) saharlik qilayotgan ekanlar. Shunda menga, albatta, saharlik barakadir, dedilar (Nasoiy rivoyati).
Salmon Forsiy (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Baraka jamoat va saharlikdadir dedilar. (Imom Tabaroniy rivoyati)
Abu Said Hudriy (roziyallohu anhu) aytadilar: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) Saharlik vaqtida taom iste’mol qilish – barakadir, bir qultim suv bilan bo‘lsa ham saharlik qiling, dedilar (Imom Ahmad rivoyati).
Saharlik Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlariga ergashishdan tashqari, ummati Muhammadni ahli kitobdan ajaratib turuvchi amallardan biri hamdir. Bu haqda Amr ibn Os (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Bizning ro‘zamiz ila ahli kitoblarning ro‘zasi orasidagi farq saharlik yemagidadir, dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Mas’ud (roziyallohu anhu) og‘iz ochish vaqti kelsa iftorlik qilishga shoshilib, saharlikni esa kechiktirardilar hamda Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) shunday qilganlar, der edilar.
Sahl ibn Sa’d (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Men oilam bilan birgalikda saharlik qilardim va bamdod namozini Nabiy (alayhissalom) bilan o‘qishga kech qolmay deb shoshilib uyimdan chiqardim (Imom Buxoriy rivoyati).
Saharlikdagi barakalardan yana biri unda duolarimiz qabul bo‘luvchi vaqt bordir. Bu haqda Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Alloh taolo har kechaning oxirgi uchdan biri qolganda dunyo osmoniga nozil bo‘ladi va: Kim Menga duo qiladiki, Men uni qabul qilsam, kim Mendan so‘raydiki, Men unga bersam, kim Menga istig‘for aytadiki, Men uni mag‘firat qilsam», deydi, dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Saharlik qilish Alloh va farishtalarning rahmatiga sazovor bo‘lishga sabab bo‘ladi. Abu Said Hudriy (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Saharlik qiluvchiga Alloh va uning farishtalarining rahmati bo‘ladi, dedilar (Imom Ahmad rivoyati).
Shuningdek, saharlik vaqtida xurmo iste’mol qilish Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlaridan hisoblanadi.
Zero, Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): Xurmo mo‘min uchun qandoq ham yaxshi saharlik, deganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Alloh taolo barchamizni Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlariga amal qilishimizni nasib etsin.
Davron NURMUHAMMAD
tayyorladi
Ibn Javziy rahimahulloh aytadi: “Bir ajoyib holat haqida fikr yuritdim: ba’zida mo‘minning boshiga bir ish tushsa, u astoydil duo qiladi, ammo duolarining ijobati ko‘rinmaydi. Umidsizlikka tushay deganda, uning qalbiga qaraladi. Agarda u Allohning fazlidan umidini uzmagani holda taqdiriga rozi bo‘lsa, duoning ijobati tezlashadi. Bu ma’nolar Alloh taolo nozil qilgan oyati karimada o‘z ifodasini topgan: «...Hatto Payg‘ambar va iymonli kishilar: “Allohning yordami qachon (kelar ekan)?» degan edilar. Ogoh bo‘lingki, Allohning yordami (hamisha) yaqindir”»[1].
Shunday holat Ya’qub alayhissalom bilan ham bo‘lgan. U zotning o‘g‘illari Yusuf alayhissalom dom-daraksiz yo‘qolib qolganida, kushoyish kelishidan noumid bo‘lmaganlar. Keyingi o‘g‘illari ham tortib olinganida, u zot Allohning fazlidan umidlarini uzmaganlari holda: «...Shoyadki, Alloh ularning (Yusuf, Binyamin va Misrda qolgan o‘g‘limning) barchalarini (bag‘rimga) qaytarsa...»[2], deganlar.
“Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi”, deb qayg‘urmang. Alloh taolo sizning tazarruingiz, yalinib-yolvorishlaringizni ko‘rishni iroda qilmoqda. Sizni qilgan sabringizga ajr ila mukofotlamoqchi. Siz shayton bilan jang qilishingiz uchun ham duoyingizning ijobatini kechiktirish ila sizni sinayapti.
Gohida Alloh taolo sizning aziymat, qat’iyatingiz naqadar quvvatli ekani va baloga qanchalik sabrli ekaningizni ko‘rish uchun ham dard berib imtihon qiladi. Agar sabr qila olsangiz, demak, siz itoatkor bandalar safidasiz. Bordi-yu, irodasizlik qilsangiz, ziyonkorlardan bo‘lasiz. Sabrdan keyin faqat va faqat yechim, yorug‘ kunlar bor.
Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhu: “Sabr qilsang, ajrga ega bo‘lasan, baribir yozilgani bo‘ladi. Sabrsizlik qilsang, gunohkor bo‘lib qolasan, baribir yozilgani bo‘ladi”, deganlar.
Shoir aytadi:
Baloyu imtihon kelsa, alarga har on rizo ko‘rsat,
Sinov bergan sihatni ham O‘zi bergay aniq, albat.
Bandasiga ne hukm etsa, hikmati bor, itoat qil,
Bitganidan qutulmoqlik chorasizdir, bil, ey g‘ofil!
Noumidlik xanjarini ko‘kragingga urma ammo,
Ki Allohning qudratila yechilgaydir har muammo.
Allohdan umidingizni uzmang. Sinovlarga sabr qiling, shundagina ulkan ajrlarni qo‘lga kiritasiz. Fazl ibn Sahl aytadi: “Kasalliklarda ne’matlar bor”. Bu borada quyidagilarga e’tiborli bo‘ling:
– gunohlardan tozalash;
– savobni qo‘lga kiritish;
– g‘aflatdan uyg‘onish;
– sog‘lik ne’matini eslab qo‘yish;
– tavbaga shoshilish.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Baqara surasi, 214-oyat.
[2] Yusuf surasi, 83-oyat.