Saharlik qilish Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlaridan bo‘lib, Zayd ibn Sobit (roziyallohu anhu) ul zot (sollallohu alayhi va sallam) bilan birga saharlik qilganlarini bunday bayon etadilar:
Nabiy (sollallohu alayhi va sallam) bilan saharlik qildik. So‘ngra u zot namozga turdilar.....(Imom Buxoriy rivoyati).
Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) hamisha sahobalarga saharlik qilish, uning fazilatlari haqida so‘zlar edilar. Shu bois, sahobalar saharlikka turishni o‘zlariga odat qilib olgandilar.
Irbod ibn Sariya (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) Ramazon oyida meni saharlikka chaqirib, baraka dasturxoni sari shoshilgin, dedilar (Abu Dovud, Nasoiy rivoyati).
Abdulloh ibn Horis (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Men Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning huzurlariga kirganimda u zot (sollallohu alayhi va sallam) saharlik qilayotgan ekanlar. Shunda menga, albatta, saharlik barakadir, dedilar (Nasoiy rivoyati).
Salmon Forsiy (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Baraka jamoat va saharlikdadir dedilar. (Imom Tabaroniy rivoyati)
Abu Said Hudriy (roziyallohu anhu) aytadilar: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) Saharlik vaqtida taom iste’mol qilish – barakadir, bir qultim suv bilan bo‘lsa ham saharlik qiling, dedilar (Imom Ahmad rivoyati).
Saharlik Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlariga ergashishdan tashqari, ummati Muhammadni ahli kitobdan ajaratib turuvchi amallardan biri hamdir. Bu haqda Amr ibn Os (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Bizning ro‘zamiz ila ahli kitoblarning ro‘zasi orasidagi farq saharlik yemagidadir, dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Mas’ud (roziyallohu anhu) og‘iz ochish vaqti kelsa iftorlik qilishga shoshilib, saharlikni esa kechiktirardilar hamda Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) shunday qilganlar, der edilar.
Sahl ibn Sa’d (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Men oilam bilan birgalikda saharlik qilardim va bamdod namozini Nabiy (alayhissalom) bilan o‘qishga kech qolmay deb shoshilib uyimdan chiqardim (Imom Buxoriy rivoyati).
Saharlikdagi barakalardan yana biri unda duolarimiz qabul bo‘luvchi vaqt bordir. Bu haqda Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Alloh taolo har kechaning oxirgi uchdan biri qolganda dunyo osmoniga nozil bo‘ladi va: Kim Menga duo qiladiki, Men uni qabul qilsam, kim Mendan so‘raydiki, Men unga bersam, kim Menga istig‘for aytadiki, Men uni mag‘firat qilsam», deydi, dedilar (Imom Muslim rivoyati).
Saharlik qilish Alloh va farishtalarning rahmatiga sazovor bo‘lishga sabab bo‘ladi. Abu Said Hudriy (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Saharlik qiluvchiga Alloh va uning farishtalarining rahmati bo‘ladi, dedilar (Imom Ahmad rivoyati).
Shuningdek, saharlik vaqtida xurmo iste’mol qilish Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlaridan hisoblanadi.
Zero, Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): Xurmo mo‘min uchun qandoq ham yaxshi saharlik, deganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Alloh taolo barchamizni Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlariga amal qilishimizni nasib etsin.
Davron NURMUHAMMAD
tayyorladi
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Odamlarning ustiga yolg‘onchi yillar soya soladi. O‘sha kezlarda yolg‘onchi tasdiqlanadi, rostgo‘y yolg‘onchiga chiqariladi. Xoin kishi ishonarli bo‘ladi, omonatdor kishi xoinga chiqarib qo‘yiladi va ruvaybiza gapiradi”, dedilar. U zotga: “Ruvaybiza” kim? – deyildi. Payg‘ambarimiz alayhissalom: “Ommaning ishini gapiradigan esi past odam”[1], dedilar.
Ibn Manzur “Lisonul arab” kitobida: “Ruvaybiza – bir ish qilish qo‘lidan kelmaydigan notavon odam. Ko‘pincha, bu so‘z esi pastlarga nisbatan ishlatiladi, chunki ular uyida ko‘p o‘tirishadi va katta ishlar bilan kam shug‘ullanishadi”, degan[2].
Davralarda o‘tirib poyintar-soyintar gap gapiradigan kishini uchratganmisiz?
Yoki maza-bemaza ishlar to‘g‘risida uzundan-uzun maqolalar yozadigan muxbirlarni uchratasizmi?
Yoxud bekorchi ko‘rsatuvlarga chiqib, birorta foyda keltirmaydigan ishlarni gapiradigan odamlarni ko‘rgan bo‘lsangiz kerak. Ko‘pincha bunday holatlar zarar keltirib, dilni xira qiladi. Odamlarning boshini aylantirib, fikrlarini chalg‘itadi.
Hammajlislarning qay biri yaxshiroq?
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Yo Allohning Rasuli, bizlarga qay bir hammajlis yaxshiroq?” – deyishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Uni ko‘rish sizga Allohni eslatadigan, u bilan gaplashish ilmingizga ilm qo‘shadigan va amali sizlarga oxiratni eslatadiganidir”, [3] dedilar.
Bizning hamsuhbatlarimiz orasida bunday sifatlilar topiladimi?
Do‘st-yorlar bilan birga o‘tirsangiz, o‘sha o‘tirishingizni Habibimiz sollallohu alayhi vasallam o‘rgatgan lafzlar bilan yakunlash esingizdan chiqmasin. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: “Birov bir davrada o‘tirsa va behuda gaplar ko‘payib ketsa, o‘rnidan turayotib: “Subhanakallohumma va bihamdika, ashhadu allaa ilaha illaa anta. Astag‘firuka va atuubu ilayk”, deydigan bo‘lsa, o‘sha majlis davomida bo‘lgan ishlar mag‘firat qilinadi”[4].
O‘ylab ko‘ring, shu zikrni aytish uchun qancha vaqt ketadi? Bor-yo‘g‘i bir necha soniya. Biroq qanchadan-qancha odamlar bu fazilatdan bebahra qolishyapti. Axir, bu olamlar Robbi tarafidan bo‘ladigan afv va mag‘firatku...
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Ibn Moja rivoyati.
[2] Lisonul arab, 7/153.
[3] Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati.
[4] Imom Termiziy rivoyati.